Seit 2015 wird innerhalb des Hauses der deutsch-polnischen Zusammenarbeit das Projekt „Forschungszentrum der Deutschen Minderheit“ verfolgt. Für die Initiatoren war es jedoch wichtig, dass eine solche Institution unabhängig bestehen kann. So nimmt ab diesem Jahr mit Unterstützung aus dem deutschen Bundeshaushalt der gleichnamige Verein seine Tätigkeit auf. Das neue Forschungszentrum der Deutschen Minderheit (FZDM) wird im Gebäude der Eichendorff-Zentralbibliothek in Oppeln angesiedelt sein.
Foto: privat
Als unabhängiger Verein wurde das FZDM bereits 2016 gegründet, funktionierte aber aufgrund mangelnder Mittel nur eingeschränkt. Als sich Ende 2019 herausstellte, dass der deutsche Staat zusätzliche Mittel für die Einrichtung und den Betrieb u.a. eines Museums der deutschen Minderheit und des Forschungszentrums bereitstellen würde, dessen Vorsitzender Dr. Michał Matheja aus Tost ist, ging die Arbeit nunmehr schnell voran. „Wir sind dabei, den wissenschaftlichen Beirat des Zentrums aufzubauen, wir haben auch schon die ersten Forschungsthemen vorbereitet, die in naher Zukunft umgesetzt werden sollen, wir richten ein Büro ein und vervollständigen das Team“, sagt Dr. Matheja und fügt hinzu, dass das Forschungszentrum im Gebäude der Eichendorff-Zentralbibliothek in Oppeln untergebracht wird.
Was ist nun mit dem gleichnamigen Projekt innerhalb des HDPZ, das in den letzten Jahren bereits mehrere Forschungs- und Archivierungsaktivitäten aufgegriffen hat? „Dieses Zentrum wird sicherlich bis Dezember 2020 in Betrieb bleiben, da es als Projekt ganzjährig vom Ministerium für Inneres und Verwaltung finanziert wird. Dann werden höchstwahrscheinlich das gesammelte Wissen und die Dokumente in das neue Zentrum übertragen werden“, sagt Michał Matheja.
Neben den geplanten Publikationen und Forschungsaktivitäten wird das FZDM auch Zeitzeugeninterviews archivieren und weiterhin Archivmaterial sammeln, womit sich derzeit Magdalena Lapshin beschäftigt. Ein Interview mit ihr können Sie auf dieser Seite lesen.
Rudolf Urban
Historia: Centrum Badań Mniejszości Niemieckiej rozpoczyna działalność
Na swoim
Od 2015 roku w ramach Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej realizowany jest projekt Centrum Badań Mniejszości Niemieckiej. Dla pomysłodawców ważne było jednak, aby taka instytucja mogła istnieć samodzielnie i od tego roku przy wsparciu z budżetu RFN swoją działalność rozpoczyna związek stowarzyszeń pod taką samą nazwą. Nowe Centrum Badań Mniejszości Niemieckiej (CBMN) znajdzie swoją siedzibę w budynku Centralnej Biblioteki im. Eichendorffa w Opolu.
Samodzielne CBMN jako stowarzyszenie powstało już w roku 2016, jednak ze względu na brak środków funkcjonowało tylko w ograniczonym zakresie. Kiedy pod koniec roku 2019 okazało się, że państwo niemieckie przeznaczy dodatkowe środki na stworzenie i działalność m.in. muzeum mniejszości niemieckiej i właśnie centrum badań, którego prezesem jest dr Michał Matheja z Toszka, prace szybko ruszyły z miejsca. – Jesteśmy w trakcie tworzenia rady naukowej centrum, przygotowaliśmy również pierwszych kilka tematów badawczych, które mają być w najbliższym czasie realizowane, tworzymy biuro i kompletujemy zespół – mówi dr Matheja i dodaje, że Centrum Badań Mniejszości Niemieckiej będzie miało swoją siedzibę w budynku Centralnej Biblioteki im. Eichendorffa w Opolu.
A co z projektem pod tą samą nazwą działającym w ramach DWPN, które w ostatnich latach już podjęło kilka działań badawczych i archiwizacyjnych? – To Centrum na pewno do grudnia 2020 będzie działało, bo jako projekt otrzymało całoroczne finansowanie z MSWiA. Potem najprawdopodobniej zgromadzona wiedza i dokumenty zostaną przekazane do nowego Centrum – twierdzi Michał Matheja.
Obok planowanych publikacji i działalności badawczej CBMN będzie się zajmowało także archiwizowaniem relacji świadków czasu i zbieraniem materiałów archiwalnych, w czym specjalizuje się Magdalena Lapshin, z którą rozmowę mogą Państwo przeczytać poniżej.
Rudolf Urban
