Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Mniejszość w programie wyborczym? / Minderheit im Wahlprogramm?

Przedstawiciele mniejszości z Angelą Merkel.

Zbliżają się wybory do Bundestagu, w których zagłosować mogą również Niemcy żyjący w Polsce. Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych postanowił dowiedzieć się od poszczególnych partii, jakie miejsce zajmuje mniejszość niemiecka w ich programach wyborczych.

 

25 września w Niemczech zostanie wybrany nowy rząd. W wyborach mogą wziąć udział także Niemcy żyjący w Polsce, wpisując się uprzednio do rejestru wyborców, a następnie oddając głos w trybie korespondencyjnym. Gdzie jednak postawić krzyżyk? Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych postanowił dowiedzieć się od tradycyjnych partii, jaki priorytet w ich planach politycznych mają sprawy mniejszości niemieckich żyjących na terenach Europy Środkowej i Wschodniej, w tym zwłaszcza mniejszości niemieckiej w Polsce. Skierowane zapytanie znalazło skromny oddźwięk, odpowiedzi nadeszły bowiem jedynie od Sojuszu 90/Zielonych oraz, co raczej nie dziwi, od konserwatywnej koalicji CDU/CSU.

 

CDU: Mniejszości to od dziesiątków lat temat szczególny

 

„Sprawy przesiedleńców, wypędzonych oraz mniejszości niemieckich od dziesiątków lat są dla chadecji kwestią o bardzo szczególnym znaczeniu politycznym. Partie CDU i CSU stoją u boku społeczności niemieckich zamieszkujących wschodnie tereny Europy. Zamierzamy kontynuować wspieranie tej grupy, co znajdzie wyraz w naszym programie wyborczym” – zapewnia siostrzana koalicja, która ma już w tym zakresie konkretne plany: „Zamierzamy udoskonalić oferty nauczania języka niemieckiego, zwłaszcza jako języka ojczystego, co będzie też wiązało się z podniesieniem standardu odnośnych miejscowych placówek oświatowych”. Obie partie będą też działać na rzecz prawa do przesiedlenia do Niemiec, a także na rzecz środowisk wypędzonych: „Kulturowe dziedzictwo wypędzonych jest dziś oczywistą, cenną częścią naszej tożsamości. Dlatego też partie CDU i CSU wywarły istotny wpływ na rozwój koncepcji wspierania tych środowisk, zawartej w treści paragrafu 96 federalnej ustawy o wypędzonych. Pragniemy też nadal wzmacniać działalność kulturalną wypędzonych. Ważną misją polityczną pozostaje dla nas utworzenie w Berlinie centrum dokumentacyjnego Fundacji Ucieczka, Wypędzenie, Pojednanie”. Ponadto partie CDU i CSU opowiadają się za tym, aby przedstawiciele społeczności niemieckiej w Polsce byli „w stosowny sposób uwzględniani” w ramach rozmów i wizyt politycznych z udziałem reprezentantów strony polskiej i niemieckiej, oraz przypominają o spotkaniu kanclerz Angeli Merkel z przedstawicielami mniejszości niemieckiej w Polsce, które miało miejsce 7 lutego 2017 roku w kuluarach jej oficjalnej wizyty w Warszawie. „W trakcie rozmowy z panem Gaidą oraz innymi ważnymi przedstawicielami społeczności niemieckiej w Polsce poruszyliśmy temat aktualnej sytuacji politycznej w Polsce, a także kwestię wspierania mniejszości niemieckiej przez rząd Niemiec. Kontakty na tej płaszczyźnie pragniemy kontynuować również w przyszłości”.

 

Sojusz 90/Zieloni: Opowiadamy się za podwójnym obywatelstwem

 

W odróżnieniu od CDU/CSU partia Zielonych postrzega temat mniejszości niemieckiej w szerszym kontekście politycznym, w którym mniejszości są budowniczymi mostów porozumienia w Europie, a mniejszości niemieckiej w Polsce przypada w udziale misja wnoszenia wkładu w umacnianie relacji polsko-niemieckich. „Popieramy zarówno krzewienie języka polskiego w Niemczech, jak i wzmacnianie pozycji języka niemieckiego w Polsce. Orędujemy na rzecz rozszerzenia wymiany kulturalno-oświatowej oraz kontynuowania rozrachunku z bolesną wspólną historią Niemców i Polaków. Angażujemy się transgranicznie w ochronę i umacnianie praw mniejszości. Kulturowa różnorodność jest nieodzownym elementem żywej, silnej demokracji”. Niewiele konkretnych stwierdzeń znajdujemy w odniesieniu do sytuacji Niemców w Polsce, w kręgu zainteresowań partii wydaje się jednak temat podwójnego obywatelstwa: „Walczymy o różnorodność, otwartość oraz pokojowe współżycie, co w naszym przekonaniu wiąże się z koniecznością zliberalizowania w Niemczech przepisów prawnych dotyczących przynależności państwowej. Chcemy całkowicie znieść arbitralną regulację zmuszającą do dokonania wyboru między dwoma paszportami oraz generalnie opowiadamy się za podwójnym obywatelstwem”. O kwestiach związanych z wysiedleniami oraz sprawach wypędzonych Zieloni nie wspominają ani słowem, aczkolwiek jasno stwierdzają: „Jednoznacznie odrzucamy nacjonalizm polityczny, rewanżyzm oraz lekceważące wypowiedzi w stosunku do mniejszości, niezależnie od tego, czy zjawiska te mają miejsce w Niemczech, w Polsce czy w innych miejscach. Zagrażają one bowiem pokojowemu współżyciu w Europie, które wywalczono i mozolnie budowano przez dziesięciolecia. Tylko wówczas, gdy będziemy w Europie współpracowali na gruncie partnerstwa oraz pojmowali różnorodność społeczną jako szansę, będziemy mogli podołać wyzwaniom naszej epoki. Niemcy, które w okresie II wojny światowej sprowadziły wielkie cierpienia na ludzi żyjących w Polsce, ponoszą szczególną odpowiedzialność w zakresie podejmowania działań na rzecz propagowania wartości europejskich oraz utrwalania przyjaźni polsko-niemieckiej”.

 

Chociaż Zieloni w swojej odpowiedzi nie mają do zaoferowania niczego konkretnego w odniesieniu do spraw Niemców w Polsce, trzeba im zaliczyć na plus to, że przynajmniej traktują temat na tyle poważnie, by zareagować na zapytanie skierowane przez władze VdG – i to jako jedyna z tradycyjnych partii oprócz CDU.

 

mb

 

***

 

Die Bundestagswahlen rücken immer näher und auch die Deutschen in Polen können ihre Stimme abgeben. Der Verband der deutschen-sozialkulturellen Gesellschaften (VdG) wollte von den Parteien wissen, welchen Platz die deutsche Minderheit im Wahlprogramm einnimmt.

 

Am 24. September wird in Deutschland eine neue Regierung gewählt. An den Wahlen können auch die Deutschen in Polen teilnehmen, indem sie sich vorab in ein Wählerregister eintragen lassen und dann ihre Stimme per Briefwahl abgeben. Doch wo das Kreuzchen setzen? Der Verband der deutschen-sozialkulturellen Gesellschaften wollte von den etablierten Parteien wissen, welche Priorität in der politischen Planung die Angelegenheiten der deutschen Minderheiten in Mittel- und Osteuropa, darunter besonders der Deutschen Minderheit in Polen, hat. Die Resonanz auf die Anfrage war bescheiden, lediglich Bündnis 90/ Die Grünen und, kaum überraschend, die konservative CDU/CSU haben geantwortet.

 

 

CDU: Minderheiten seit Jahrzehnten ein besonderes Anliegen

 

„Die Belange der Aussiedler, Vertriebenen und deutschen Minderheiten sind der Union seit Jahrzehnten ein ganz besonderes politisches Anliegen. CDU und CSU stehen an der Seite der deutschen Volksgruppen im östlichen Europa. Wir wollen die Anliegen dieser Gruppe erneut in unserem Wahlprogramm unterstützen“, versichert die Partei und hat dafür schon konkrete Pläne: „Wir wollen deutsche Sprachangebote, insbesondere den muttersprachlichen Deutschunterricht, und entsprechende muttersprachliche Bildungseinrichtungen vor Ort verbessern.“ Auch für das Recht zur Aussiedlung nach Deutschland wolle man sich einsetzen und auch für die Vertriebenen. „Das kulturelle Erbe der Heimatvertriebenen ist heute ein selbstverständlicher und wertvoller Teil unserer Identität. CDU und CSU haben deshalb die Weiterentwicklung der Förderkonzeption des Kulturparagraphen 96 des Bundesvertriebenengesetzes maßgeblich beeinflusst. Und wir wollen die Kulturarbeit der Vertriebenen weiter stärken. Der Aufbau des Dokumentationszentrums der Stiftung Flucht, Vertreibung, Versöhnung in Berlin bleibt für uns ein wichtiger politischer Auftrag.“ CDU und CSU sprechen sich außerdem dafür aus, dass Vertreter der deutschen Volksgruppe in Polen bei politischen Gesprächen und Besuchen zwischen polnischen und deutschen Vertretern „in angemessener Weise eingebunden“ werden und erinnert an das Treffen von Bundeskanzlerin Angela Merkel am Rande ihres Staatsbesuchs in Warschau am 7. Februar 2017 mit Vertretern der deutschen Minderheit in Polen. „Im Gespräch mit Herrn Gaida und weiteren wichtigen Vertretern der deutschen Volksgruppen in Polen ging es um die aktuelle politische Lage in Polen und die Unterstützung der deutschen Volksgruppen durch die Bundesregierung. Diesen Austausch wollen wir auch in Zukunft fortsetzen.“

 

Bündnis 90/ Die Grünen: Wir sprechen uns für die doppelte Staatsbürgerschaft aus

 

Anders als die CDU/CSU verstehen die Grünen das Thema deutsche Minderheit in einem größeren politischen Kontext: Minderheiten als Brückenbauer in Europa, Stärkung der deutsch-polnischen Beziehungen. „Wir unterstützen sowohl die Verbreitung der polnischen Sprache in Deutschland als auch die Stärkung der deutschen Sprache in Polen. Wir werben dafür, dem Kultur- und Bildungsaustausch mehr Raum zu geben und die leidvolle gemeinsame Geschichte von Deutschen und Polinnen und Polen weiter aufzuarbeiten.Wir setzen uns grenzüberschreitend für den Schutz und die Stärkung der Rechte von Minderheiten ein. Kulturelle Vielfalt ist für eine lebendige und starke Demokratie unverzichtbar.“ Wenig Konkretes schreibt die Partei zur Lage der Deutschen in Polen, zumindest die doppelte Staatsbürgerschaft scheint ihr ein Thema, mit dem sie zu punkten hofft: „Wir kämpfen für Vielfalt, Offenheit und ein friedliches Zusammenleben. Dazu gehört für uns auch ein liberales Staatsbürgerschaftsrecht in Deutschland. Wir wollen die willkürliche Regelung, sich zwischen zwei Pässen entscheiden zu müssen, gänzlich abschaffen, und sprechen uns generell für die doppelte Staatsbürgerschaft aus.“ Über Fragen bezüglich der Aussiedler und Vertriebenenangelegenheiten verlieren die Grünen kein Wort, stellen hingegen klar: „Wir erteilen nationalistischer Politik, Revanchismus und abwertenden Äußerungen gegenüber Minderheiten eine klare Absage, egal ob in Deutschland, in Polen oder andernorts. Sie gefährden das friedliche Zusammenleben in Europa, das über Jahrzehnte erkämpft und mühsam aufgebaut wurde. Nur wenn wir in Europa partnerschaftlich zusammenarbeiten und gesellschaftliche Vielfalt als Chance begreifen, können wir die Herausforderungen unserer Zeit bewältigen. Deutschland, das im Zweiten Weltkrieg großes Leid über die Menschen in Polen gebracht hat, trägt eine besondere Verantwortung, sich für europäische Werte und die Festigung der deutsch-polnischen Freundschaft einzusetzen.“

 

Auch wenn die Grünen in ihrem Antwortschreiben nichts Konkretes in Bezug auf die Belange der Deutschen in Polen anzubieten haben, ist ihnen zugute zu halten, dass sie das Thema immerhin ernst genug nehmen, um auf die Anfrage des VdG einzugehen – und zwar als einzige der etablierten Parteien neben der CDU.

 

 

mb

 

Show More