Do tej pory było sześciu referentów ds. kultury działających na dawnych niemieckich rubieżach wschodnich w dziedzinie edukacji i mediacji kulturalnej. Począwszy od przyszłego roku zostaną utworzone trzy dodatkowe stanowiska referentów, z których jeden będzie kompetentny w sprawach Górnego Śląska.
Podstawę działalności referentów ds. kultury na dawnych wschodnich terenach Niemiec stanowi Federalna Ustawa o Wypędzonych, która zobowiązuje zarówno władze federalne, jak i kraje związkowe do badania, propagowania i zachowania dziedzictwa kulturowego Niemców we wschodniej Europie. Dotychczas istniały tego rodzaju stanowiska w odniesieniu do terenów Czech, południowej Europy, Prus Wschodnich, Pomorza i Wschodniej Brandenburgii, Śląska oraz Prus Zachodnich.
Jakiś czas temu jednak rząd RFN uchwalił nową koncepcję wdrażania ustawy o wypędzonych oraz obiecał więcej środków na działalność kulturalną. W ramach tej koncepcji, począwszy od 2017 roku, ma zostać np. zatrudnionych trzech nowych referentów ds. kultury, właściwych w sprawach Niemców w Rosji, Sasów Siedmiogrodzkich oraz regionu Górnego Śląska. Oznacza to, że Annemarie Franke, pełniąca obecnie funkcję referenta kulturalnego ds. Śląska przy Muzeum Śląskim w Görlitz, zajmie się de facto sprawami Dolnego Śląska.
Ratingen
Stanowiskiem referenta kulturalnego ds. Górnego Śląska interesowało się zarówno Ziomkostwo Górnoślązaków, jak i Muzeum Ziemi Górnośląskiej w Ratingen i ostatecznie zadanie jego utworzenia przypadło wspomnianemu muzeum. – Informacja o tym jest dla nas wszystkich wielką motywacją, gdyż dzięki temu działalność zespołu oraz naszych partnerów znajduje należne uznanie oraz uzyskuje nowy potencjał, zaś Ratingen na trwałe umocni się jako centrum do spraw Górnego Śląska – mówi dyrektor muzeum dr Stephan Kaiser.
Muzeum Ziemi Górnośląskiej jest placówką Fundacji Haus Oberschlesien, finansowanej przez Ziomkostwo Górnoślązaków oraz władze kraju związkowego Nadrenii Północnej-Westfalii. Do jego zadań należy nie tylko zachowanie pamięci o niemieckiej historii Górnego Śląska, lecz także przedstawianie losów mieszkańców tego regionu, którzy przybyli na zachód Niemiec nie tylko poprzez ucieczkę i wypędzenie, ale także już wcześniej za sprawą rozwoju górnictwa. Poza tym muzeum postrzega się jako rzecznika porozumienia polsko-niemieckiego, w czym wspierają je liczne instytucje partnerskie z Polski.
Zadania i wymogi
Referent kulturalny ds. Górnego Śląska będzie nie tylko działał na rzecz Muzeum Ziemi Górnośląskiej i współpracował z nim, lecz ma przede wszystkim realizować własne projekty związane z kulturą górnośląską w kraju i za granicą, a także dysponować dotacjami, o które inne organizacje będą mogły wnioskować na realizację projektów kulturalnych.
Obecnie jeszcze nie wiadomo, kto otrzyma stanowisko referenta kulturalnego. – Mamy na razie ogólną informację, że to właśnie my otrzymamy to stanowisko w ramach działalności naszej placówki. Szczegóły trzeba będzie jeszcze wyjaśnić – mówi dr Stephan Kaiser. Niemniej przygotował już wstępną listę wymogów, jakie będzie musiał spełnić potencjalny współpracownik, który zgłosi się w ramach rozpisania konkursu na stanowisko referenta ds. kultury. Z punktu widzenia dyrekcji muzeum mniej ważne jest np. to, jakie obywatelstwo będzie miał referent. – W każdym razie będzie to musiała być osoba dwujęzyczna, dla której Górny Śląsk jako region oraz żyjący tam ludzie nie mogą być czymś nieznanym – uważa Kaiser.
Obecnie nie jest jeszcze znany termin rozpisania konkursu na stanowisko referenta kulturalnego.
Rudolf Urban
