Mało kto dziś wie, że to duchownemu zawdzięczamy powstanie sanatorium i domu opieki w Branicach w województwie opolskim. Joseph Martin Nathan był nie tylko księdzem, kapelanem, a później też biskupem, lecz miał też niezwykły talent organizacyjny.
W dziedzinie opieki nad chorymi i potrzebującymi był prawdziwym wizjonerem. W ciągu 40 lat pobytu w Branicach ks. Nathan zbudował całe miasteczko.
Joseph Martin Nathan urodził się 11 listopada 1867 roku w Tłustomostach (powiat głubczycki). Po ukończeniu gimnazjum w Raciborzu w 1887 roku studiował przez jeden semestr teologię we Fryburgu Bryzgowijskim. Później nastąpił rok służby wojskowej. Następnie kontynuował studia teologiczne na Uniwersytecie Wrocławskim. We Wrocławiu przyjął też w 1891 roku święcenia kapłańskie, po czym przez krótki czas był kapelanem w Zawiszycach, a w 1892 roku został przeniesiony do Branic. Od początku dbał o dobro chorych, ubogich i potrzebujących. Podczas wizyty duszpasterskiej u pewnej rodziny w Branicach zauważył, że zamykają oni swojego niepełnosprawnego syna w chlewie. Ten widok wstrząsnął ks. Nathanem i dał mu impuls do poświęcenia się pracy na rzecz osób niepełnosprawnych i potrzebujących. Do 1902 roku ukończono budowę domu dla umysłowo chorych. Jednak ks. Joseph Martin Nathan nie spoczął na laurach, lecz od razu przystąpił do rozbudowy. Na 10-hektarowym terenie zbudowano również centralną kuchnię, dziedziniec rzemieślniczy z warsztatami, pralnię parową, piekarnię, młyn, rzeźnię i zakład ogrodniczy. Ks. Nathan kazał wybudować mieszkania dla lekarzy z domu opieki. Gdyby nie doszli do władzy narodowi socjaliści, prawdopodobnie zbudowałby Instytut Badań nad Chorobami Mózgu i Układu Nerwowego. Plany były już gotowe.
Bild: Krzysztof Stręcioch
Smutny był koniec życia biskupa Josepha Martina Nathana. We wrześniu 1945 roku został usunięty z urzędu przez arcybiskupa Augusta Hlonda, a rok później wydalony przez władze polskie. Zmarł kilka tygodni później. Dopiero po śmierci wrócił do domu. W 2014 roku jego szczątki zostały przeniesione do Branic, a branicki szpital nosi dziś jego imię.
Anna Durecka
Publikacja „Superbohaterowie Śląska” została wydana przez Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej i sfinansowana przez Instytut Goethego w Krakowie. Można ją pobrać bezpłatnie na stronie www.haus.pl
