Prawa mniejszości są w ostatnich czasach szeroko dyskutowanym tematem. „Odpowiedzialność państwa za swoje mniejszości. Czy zły stan dzisiaj oznacza automatycznie zły stan jutro?” – tak brzmiał temat debaty internetowej z udziałem prawnika konstytucjonalisty i obrońcy praw człowieka prof. Adama Bodnara, która odbyła się w ramach programu Akademia dla liderów MN realizowanego przez Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej. Spotkanie prowadził prof. Tomasz Grzyb z SWPS we Wrocławiu.
Obecnie zauważa się wyraźny wzrost dezaprobaty dla mniejszości w Polsce – narodowych, etnicznych, seksualnych itd., w tym także mniejszości niemieckiej. Niezależnie od tego, czy chodzi o debatę wywołaną przez posła Janusza Kowalskiego na temat dwujęzycznych tablic z nazwami miejscowości, czy o dyskryminację dzieci uczących się języka niemieckiego jako języka mniejszości – efektem jest stygmatyzacja. Debata w dniu 18 marca skupiła się zatem na prawach mniejszości, a mówił o nich prof. Adam Bodnar, który w latach 2015–2021 pełnił funkcję Rzecznika Praw Obywatelskich.
Szkolenie liderów
– W Akademii kształcimy młodych liderów mniejszości niemieckiej, dlatego ważne jest, aby młodzi ludzie zmierzyli się z kwestią ochrony mniejszości – powiedział koordynator projektu Arkadiusz Brzeziński. – Debata koncentrowała się na pytaniach, w jaki sposób państwo powinno chronić mniejszości i jak to robi lub nie robi, co sami możemy zrobić, aby mniejszość niemiecka stała się bardziej widoczna i aby zwrócić na nią większą uwagę. Rozmawialiśmy także o roli władz centralnych i lokalnych w promowaniu tożsamości niemieckiej wśród młodzieży.
Foto: screenshot/facebook.com
Podczas debaty podkreślano rolę mniejszości. Zdaniem Bodnara mniejszości narodowe, zarówno pod względem obywatelskim, jak i kulturowym, są wielorakim wzbogaceniem każdego kraju. W Polsce jednak sytuacja się pogarsza, o czym świadczy przykład cięć w nauczaniu języka niemieckiego jako języka mniejszości. Dlatego ekspert prawa konstytucyjnego porównał dzisiejszą dyskryminację Niemców w Polsce do narracji dyskryminowania mniejszości przez III Rzeszę w latach 30. XX w. – Wskazuje się palcem na konkretną grupę i mówi, że to właśnie ona będzie pozbawiona pewnych praw – powiedział Adam Bodnar, dodając, że rządzący odważają się na taki krok, ponieważ nie obawiają się kontroli. – Sąd Konstytucyjny został w rzeczywistości podporządkowany partii rządzącej poprzez decyzje personalne.
Co robić?
Działacze młodzieżowi Akademii byli poruszeni tematem debaty. Przede wszystkim chcieli się dowiedzieć, co mogą zrobić, aby przeciwdziałać dyskryminacji i stygmatyzacji. – Jeśli wierzymy w ideę praw człowieka, musimy poważnie potraktować tę kwestię w naszym programie politycznym – brzmiała odpowiedź Bodnara. Ale podał też przykłady aktywnego działania. Z jednej strony – mówił – można wykorzystać „energię protestu”, tzn. zwrócić uwagę na konkretny problem poprzez happeningi, petycje, działania prawne itp., a ponadto już teraz zainicjować przyszłościowe działania wśród mniejszości i jej zwolenników. – Z drugiej strony, mniejszość musi też myśleć nieco dalej i dotrzeć do społeczeństwa większościowego, aby wiedziało, o co chodzi mniejszości. A to oznacza najpierw wyjaśnianie ludziom praw mniejszości na różne sposoby, zanim poprosi się ich o ochronę – powiedział Adam Bodnar.
Przebieg debaty można prześledzić na stronie DWPN na Facebooku.
Andrea Polański/ru
