Odważny głos

Na wczorajszej sesji Rady Miasta Gliwice podjęto uchwałę w sprawie uhonorowania wybuchu III Powstania Śląskiego. Choć za uchwałą głosowało aż 19 radnych, to szczególne znaczenie miało stanowisko i głos przeciwny radnej Agnieszki Filipkowskiej.

W uchwale opisane są działania powstańców od maja do lipca 1921r. na terenie miasta, a kończy się ono słowami: „W stulecie III Powstania Sląskiego należy przypomnieć i  docenić  patriotyzm,  męstwo i poświęcenie Powstańców Śląskich w walce o  włączenie Górnego Śląska i Gliwic  do odradzającej się  po ponad wieku niewoli Rzeczypospolitej Polskiej”.

Krytyka jednostronności

Radna Agnieszka Filipkowska przed głosowaniem ustosunkowała się krytycznie wobec treści uchwały i opowiedziała się za upamiętnieniem nie tylko walczących o polskość ale też tych, którzy w plebiscycie wybrali opcję niemiecką. „Jako rodowita Ślązaczka, której dziadek urodził się w Gliwicach w 1902 roku nie mogę oprzeć się wrażeniu, że znów a być może powinnam powiedzieć, że nadal mamy tu na Górnym Śląsku próby ukazywania jednej części historii tego regionu”, powiedziała radna i argumentowała dalej: „[Kulturę Górnego Śląska] ukształtowali we mnie moi dziadkowie, którzy mimo strachu przed nowym, przed polskością, nie uciekli do Niemiec. Nie uciekli, bo byli Ślązakami kochającymi Gliwice. Biorąc zatem pod uwagę wyniki plebiscytu, rzetelność historyczną, odbywający się właśnie spis powszechny oraz historię własnej rodziny mieszkającej w Gliwicach w latach 20-tych XIX wieku nie jestem w stanie poprzeć tej uchwały. Niemniej zawsze będę za nauką faktów historycznych, w tym tych o walkach toczonych w Gliwicach podczas trzeciego powstania śląskiego od 3 maja do 5 lipca 1921.”

Rezolucja VdG

Stanowisko radnej pokrywa się z treścią uchwalonej w 2019 rezolucji Zgromadzenia Związku Niemieckich Stowarzyszeń w Polsce (VdG), nawołującej „do uhonorowania pamięci ofiar obu stron i apelującej do stworzenia miejsca pamięci utrzymanego w duchu pojednania i przezwyciężenia przyczyn tamtych konfliktów”. Dlatego też na stronie VdG napisano o stanowisku Agnieszki Filipkowskiej: „To wyważone i pełne zrozumienia wobec obu stron stanowisko, choć pojedyncze, jest wyrazem tego, jak bardzo jest to zróżnicowany i wielogłosowy region, i jak bardzo potrzebna jest w nim wspólna pamięć historyczna. Cytując bowiem słowa papieża Jana Pawła II na Górze św. Anny „ta ziemia nadal potrzebuje wielorakiego pojednania””.

Gliwice są kolejnym samorządem lokalnym, w którym w przeddzień 100 rocznicy wybuchu III Powstania Śląskiego podejmowane są inicjatywy upamiętniające jedynie powstańców. Wcześniej Rada Miasta Opola postanowiła postawić pomnik upamiętniający 68 powstańców, zaś dwa tygodnie temu z inicjatywy burmistrza Głogówka na tamtejszym pomniku miała zawisnąć tablica poświęcona polskim bohaterom. W ostatnim przypadku Rada Miejska większością głosów odrzuciła uchwałę.

Rudolf Urban