Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

O mediach, edukacji i inwigilacji

Mniejszość niemiecką w Komisji Wspólnej reprezentują Bernard Gaida (2 od prawej) i Rafał Bartek (3 od prawej). Foto: Ewa Stolz

Dziś obradowała Komisja Wspólna Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych, której członkowie debatowali m.in. o informacji prasowej na temat zbierania informacji o mniejszościach przez służby wojskowe. Ponadto rozmawiano również o pozycji mniejszości w mediach publicznych oraz o nauczaniu języka mniejszości.

 

Jak donosiła prywatna stacja radiowa RMF FM, struktury podległe Ministerstwu Obrony Narodowej zleciły starostom powiatowym w zachodniej i południowo-zachodniej Polsce zbieranie informacji na temat obywateli Rzeczypospolitej Polskiej innej niż polska narodowości, formalnych oraz nieformalnych liderów tych społeczności oraz mediów i ewentualnego wpływu na ich działalność. Informacja ta od samego początku została krytycznie przyjęta przez przedstawicieli mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce, którzy podczas dzisiejszego posiedzenia w Warszawie przyjęli odnośne stanowisko.

 

Atmosfera podejrzeń

W dokumencie tym czytamy m.in.: “W naszej ocenie, zarówno sposób sformułowania zadania, jak i charakter pozyskiwanych informacji, wskazuje na przekroczenie norm prawnych, w tym Konstytucji RP, Ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, a także norm międzynarodowych. Narusza to również przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych. W naszej ocenie działania Ministerstwa Obrony Narodowej stanowią nawiązanie do praktyk stosowanych wobec środowsk mniejszości narodowych i etnicznych w okresie PRL.” Przedstawiciele mniejszości krytycznie odnieśli się również do faktu, iż to właśnie organy samorządowe mają pozyskiwać i przekazywać strukturom wojskowym te informacje i wskazują w swoim stanowisku, że sytuacja ta negatywnie odbije się na wzajemnym postrzeganiu. “Na potępienie zasługuje budowanie atmosfery podejrzeń, sugerowanie braku lojalności do własnego państwa ze strony części obywateli RP, tylko z tego powodu, iż mają oni inne niż większość pochodzenie etniczne”, czytamy w stanowisku, które zakończone jest przypomnieniem podobnej sytuacji w roku 2017, kiedy to o imigrantów oraz obywateli RP innej niż polska narodowości MON pytało wojewódów. (O sprawie pisaliśmy TUTAJ).

 

Niejasności w mediach

Obok kwestii zbierania informacji o członkach i liderach mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce, członkowie Komisji Wspólnej debatowali również o mediach publicznych i przekazywanych im środkach finansowaych na przygotowanie audycji dla mniejszości. Nie od dziś środowiska mniejszościowe krytycznie odnoszą się do ilości audycji dla poszczególnych mniejszości oraz formy finansowania tych produkcji. Największe wątpliwości budzi przy tym skala wydatków przy jednocześnie stosunkowo małej ilości audycji, które spełniają kryteria ustalone niecałe osiem lat temu.

 

Kryteria te wskazują, że audycją dla mniejszości narodowej lub etnicznej może być uznana tylko ta, która łącznie spełnia następujące warunki: w całości poświęcona jest problematyce dotyczącej mniejszości; przedstawiciele mniejszości nie tylko biorą udział, ale sami mówią o sobie i o swoich sprawach; wyraźnym adresatem jest konkretna mniejszość narodowa lub etniczna lub społeczność posługująca się językiem regionalnym; realizowana jest w języku mniejszości narodowej, etnicznej lub w języku regionalnym; redagowana jest przez zespół złożony z przedstawicieli konkretnej mniejszości.

 

Jak wskazują jednak przedstawiciele mniejszości, wiele audycji w publicznym radiu i telewizji nie spełnia tych kryteriów, mimo to rozgłośnie otrzymują dodatkowe środki finansowe na audycje dla mniejszości, co wynika z corocznych informacji Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Podczas posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości postulowano więc, aby w przyszłości informacje KRRiT zawierały szczegółowe rozliczenia w poszczególnych stacjach, kwalifikować audycje wyłącznie na podstawie wspomnianych już kryteriów oraz zapewnić udział przedstawicielom mniejszości narodowych w tworzeniu planów programowych jak i w pracach poszczególnych rad programowych rozgłośni radiowych i telewizyjnych.

 

Jezyk mniejszości

Przedstawiciele mniejszości odnieśli się również do kwestii nauczania języka niemieckiego jako języka mniejszości i obcego równoczesnie w klasach VII i VIII szkół podstawowych, co Ministerstwo Edykacji Narodowej uznało za niezgodne z prawem oraz ogólnie do systemu edukacji mniejszościowej w Polsce, który nie rozwija się, lecz zdaniem mniejszości raczej pozostaje od lat na tym samym poziomie. Przedstawiciele mniejszości w Komisji Wspólnej zaproponowali więc z jednej strony wprowadzenie zapisu mówiącego, że w przypadku kiedy uczeń jest objęty nauczaniem języka mniejszości narodowej, etnicznej lub języka regionalnego uczeń ten może być zwolniony z edukacji drugiego języka obcego. Z drugiej zaś, odnosząc się do egazminów z języka mniejszości, proponuje się wprowadzenie zapisu, że uczeń zdający egzamin z języka mniejszości może być zwolniony z egzaminów z języka obcego nowożytnego. W stanowisku przedstawicieli mniejszości czytamy: “Wszystkie te postulaty znajdują swoje uzasadnienie w tym, że edukacja i egzaminy z języków mniejszości i regionalnego z założenia odbywają się na wyższym poziomie językowym niż edukacja i egzaminy z języka obcego. Stąd też tego rodzaju podniesienie rangi języków mniejszościowych i regionalnego mogłoby mieć znaczący i decydujący wpływ na zwiększenie liczby osób, które poddawałaby by się weryfikacji znajomości tegoż języka poprzez udział w egzaminach. Tego rodzaju zapisy mogłyby wiec w decydujący sposób przyczynić się do weryfikowalności efektów nauczania tychże języków w polskim systemie oświaty”.

 

Zmiany kadrowe

Na nowego współprzewodniczącego Komisji Współnej strona mniejszościowa wybrała dra Grzegorza Kuprianowicza (w środku) z mniejszości ukraińskiej. Foto: R.Urban/wochenblatt.pl

Dzisiejsze posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych było również pierwszym, w którym funkcję współprzewodniczącego ze strony mniejszościowej objął dr Grzegorz Kuprianowicz z mniejszości ukraińskiej. Zastąpił on Rafała Bartka, przewodniczącego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim, który po sześciu latach nie ubiegał się po raz kolejny o funkcję współprzewodniczącego komisji.

 

Rudolf Urban

Show More