Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Ratują stare cmentarze

Mniejszość Niemiecka od lat pielęgnuje groby, także na Warmii i Mazurach.
Mniejszość Niemiecka od lat pielęgnuje groby, także na Warmii i Mazurach.

Cmentarze to część naszej historii, po ich stanie można poznać, jak odnosimy się do spuścizny naszych przodków. To wreszcie świadectwo naszego stopnia rozwoju społecznego, dlatego są dla nas tak ważne.

 

W Olsztynie z dwunastu nekropolii zostało osiem. Sześć nieczynnych, będących miejscami zabytkowymi, i dwie współczesne, duże – przy ulicy Poprzecznej, gdzie jest około 35 tys. grobów, oraz w Dywitach – około 23 tys. grobów. Pierwszą miejską nekropolię w Olsztynie utworzono w 1353 roku, przy kościele św. Jakuba. Kolejny cmentarz założono w 1582 r. z drugiej strony miasta, tuż za Wysoką Bramą, koło kościoła św. Krzyża. Po rozbiorach, kiedy w Olsztynie zaczęła się powiększać gmina ewangelicka, cmentarz ten posiadał wydzieloną część dla ewangelików, lecz zamknięto go w 1870 r., a w latach 1911–1915 wybudowano na tym miejscu nowy ratusz. Wcześniej jednak, bo w 1869 r., gmina ewangelicka założyła inny cmentarz, który powstał przy ulicy Partyzantów, ale okazał się za mały (63 ary) i w 1886 r. go zamknięto. W 1872 r. koło parku w Jakubowie utworzono trzeci cmentarz ewangelicki, który był miejscem pochówku czołowych obywateli Olsztyna, rajców miejskich, kupców i fabrykantów, ale dzisiaj i po nim pozostało już tylko wspomnienie, bo na jego miejscu urządzono park. Na szczęście pamięć tego miejsca uratował Społeczny Komitet Ratowania Dawnych Cmentarzy na Warmii i Mazurach, stawiając tablicę z informacją, co tam kiedyś się znajdowało.

 

Do dzisiaj za to zachowały się zabytkowe cmentarze na Dajtkach – żydowski przy ulicy Zyndrama z Maszkowic i żołnierzy niemieckich w alei Wojska Polskiego. Pierwszy z tych cmentarzy utworzono w 1872 r., a został zamknięty w 1966 r., jednak dzięki renowacji pozostaje w dość dobrym stanie. Z kolei cmentarz żołnierzy niemieckich został założony w sierpniu 1914 r., po drugiej wojnie światowej uległ dewastacji. Jednak w 1992 r. z inicjatywy olsztyńskich Niemców nekropolia ta, która jest miejscem wiecznego spoczynku ponad 800 żołnierzy niemieckich poległych w walkach w Olsztynie w latach 1914–1945, została odrestaurowana i od blisko 25 lat otaczana jest stałą opieką przez Olsztyńskie Stowarzyszenie Mniejszości Niemieckiej.

 

Sytuacja zabytkowych olsztyńskich cmentarzy byłaby zapewne o wiele gorsza, gdyby nie 15-letnia działalność Społecznego Komitetu Ratowania Dawnych Cmentarzy na Warmii i Mazurach.  Dzięki zebranym przez ten Komitet datkom nie trzeba się już wstydzić za to, jak wyglądają miejsca spoczynku dawnych mieszkańców grodu nad Łyną. Przyjęła się też zasada, że do uzbieranych przez mieszkańców pieniędzy swoją część dodaje miasto. – Staramy się wspierać te działania i w latach 2006–2016 przekazaliśmy na ten cel z budżetu miasta 383 tysięcy złotych – mówi prezydent Olsztyna Piotr Grzymowicz. To dobrze, że nie zostawiono wspomnianych cmentarzy na zniszczenie, ale faktem też jest, że do zrobienia wciąż jest jeszcze sporo.

 

Alfred Czesla

Show More