Do 2023 r. trwa ogólnokościelny synod, który koncentruje się na komunii, uczestnictwie i misji. Spotkania synodalne powinny się odbyć zarówno na pozomie parafii, jak i diecezji. W Polsce w większości diecezji synod już się zakończył, co potwierdzają opublikowane syntezy, a więc zbiór przemyśleń i wskazówek uczestników spotkań. Czy kwestia duszpasterstwa mniejszości narodowych również była rozpatrywana?
Dotychczas (stan na 11.08) 76% diecezji w Polsce udostępniło syntezy jako efekt prac synodalnych w danej diecezji. Czytając dokumenty, w kilku z nich natrafia się na słowo „mniejszości”, jednak w znakomitej większości brakuje doprecyzowania, o jakie grupy chodzi. I tak np. w syntezie diecezji elbląskiej czytamy: „osoby z tzw. marginesu i mniejszości spotykają się generalnie z szacunkiem i tolerancją, niezależnie od ich przekonań i postaw”. Zaś w dokumencie kończącym synod w diecezji szczecińsko-kamieńskiej napisano: „Bierzemy pod uwagę głos ubogich, wykluczonych i mniejszości w naszym rozeznawaniu duchowym, aby szukać lepszych metod ewangelizacji, a jednocześnie zachowywać stałą wierność Tradycji Kościoła, która chroni jego ciągłość”. To może oznaczać, że duszpasterstwo mniejszości narodowych nie odgrywało większej roli.
Pozytywnym wyjątkiem w tej kwestii jest diecezja opolska. Tutaj w syntezie, choć tylko w jednym zdaniu, mniejszości narodowe i ich oczekiwania zostały jasno sformułowane. „By umocnić kościelną komunię człowieka z Bogiem i ludźmi między sobą, duchowni i świeccy uczestnicy spotkań synodalnych postulowali większą troskę duchownych o piękno liturgii, w tym także o liturgię sprawowaną w języku mniejszości, bez zbędnych uproszczeń i infantylizmów, by były przestrzenią i sposobem pogłębiania osobistej i wspólnotowej więzi z Bogiem” – czytamy w syntezie opolskiej.
Foto: Rudolf Urban
Postulat ten nie jest nowy, ponieważ biskup opolski Andrzej Czaja podczas pielgrzymki mniejszości narodowych w 2020 r. w katedrze opolskiej zwrócił się do duchownych i wspólnot parafialnych „o kontynuowanie tej opieki pastoralnej nad mniejszościami i przywrócenie jej tam, gdzie została być może zbyt pochopnie zaniechana. Mniejszości zaś zachęcam do ożywienia wewnętrznej dynamiki wiary, do tego, aby swoją tożsamość kulturową łączyły z zaufaniem Trójjedynemu Bogu”. To, że teraz kwestia ta pojawiła się w ramach prac synodu, świadczy o tym, że duszpasterstwo mniejszościowe w diecezji opolskiej wymaga intensyfikacji.
Czy postulat w sprawie liturgii w języku mniejszości ostatecznie dotrze do Stolicy Apostolskiej, od której wyszedł pomysł synodu, nie wiadomo. Wszystko będzie zależało od Konferencji Episkopatu Polski, ponieważ to biskupi na podstawie syntez diecezjalnych przygotują dokument synodalny w imieniu całego Kościoła katolickiego w Polsce.
Rudolf Urban
