Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Wczoraj. Dziś. Jutro?

Lucjan Dzumla i Wolfgang Globisch
Lucjan Dzumla i Wolfgang Globisch

Na przestrzeni minionych lat Seminarium Śląskie zyskało sobie z jednej strony większą renomę i jest dziś nie tylko najważniejszą konferencją mniejszości niemieckiej w Polsce, lecz także cieszy się uznaniem wśród polskiej większości społeczeństwa, z drugiej strony często krytykę wywołuje fakt odejścia od tematów związanych ze Śląskiem i Kościołem w kierunku tematyki relacji polsko-niemieckich.

 

W ubiegłym tygodniu w Kamieniu Śląskim odbyło się XX Seminarium Śląskie, na którym ponad 50 mówców wygłosiło referaty na temat „modeli obrachunków z przeszłością w Europie Środkowej i Wschodniej”.

 

W początkowych latach aspiracje organizatorów Seminariów Śląskich były raczej skromne. Ich inicjator, ks. prałat Wolfgang Globisch, mianowany przez ówczesnego biskupa opolskiego Alfonsa Nossola na duszpasterza mniejszości, wspomina: – Pierwsze seminaria odbywały się w okresie ferii zimowych na terenach rekreacyjnych – nasz wybór padł na klasztor franciszkanów w Dusznikach-Zdroju (Bad Reinerz). Z mojego zaproszenia skorzystało kilku naukowców, wśród nich socjolog z Opola Danuta Berlińska oraz ówczesny poseł na Sejm Bruno Kosak.

 

Podczas pierwszego Seminarium Śląskiego, które odbyło się na początku lutego 1996 roku pod hasłem „Znaczenie i rola śląskiej inteligencji dla grup narodowościowych”, jeden z referatów wygłosiła opolska historyk prof. Joanna Rostropowicz, a nosił on tytuł „Dialekt górnośląski jako wartość kulturowa”. Od samego początku starano się też nawiązywać kontakty z mediami, zapraszając na konferencję także przedstawicieli mediów, jak choćby publicznego Radia Opole, tygodnika „Schlesisches Wochenblatt” i „Gościa Niedzielnego”.

 

Geneza

 

W latach 1923–1944 istniała Opolska Gmina Eichendorffa, której inicjatorem był Willibald Köhler, dyrektor Muzeum im. Eichendorffa w Nysie. Oprócz bogatej działalności publikacyjnej organizowano regularne spotkania intelektualistów, literatów, publicystów i artystów, którzy czuli się związani z kulturą śląską. Pomysł kontynuowania tej tradycji podchwycił po przełomie ustrojowym w Polsce ks. Globisch, mianowicie wspólnie z założonym w grudniu 1989 roku Konwersatorium im. Eichendorffa kierowanym przez Friedricha Wilhelma Kremsera, a później przez Adolfa Kühnemanna. Już we wczesnym okresie skrystalizowała się tematyka organizowanych sympozjów: „Śląsk wczoraj, dziś i jutro”.

 

Każdy dzień seminarium, odbywającego się od poniedziałku do piątku, miał jeden dominujący temat, którym była np. gospodarka, Kościół, literatura czy szkolnictwo, a do udziału zapraszano przeważnie dyrektorów gimnazjów i liceów, jak również nauczycieli historii. Szczególną uwagę poświęcano Niemcom na Śląsku – potrzebie uczenia się z historii, ocenie aktualnej sytuacji oraz perspektywom na przyszłość.

 

Seminarium w Kamieniu Śląskim

 

Po czwartej edycji Seminarium Śląskiego, zorganizowanej w Diecezjalnym Domu Formacyjnym w Nysie, w roku 2000 konferencję przeniesiono do Kamienia Śląskiego, do którego znaczna większość uczestników i referentów miała lepszy dojazd oraz gdzie były generalnie lepsze warunki.

 

A gdy ukonstytuował się Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej w Gliwicach, który pod przewodnictwem Tadeusza Schäpego włączył się do organizacji seminarium, wzrosła liczba referentów, a wraz z nią wysiłek organizacyjny związany z obsługą bardziej licznej publiczności. – Ku naszemu ubolewaniu coraz częściej odchodzono jednak od tematów związanych ze Śląskiem i Kościołem w kierunku problematyki stosunków polsko-niemieckich – mówi ks. Globisch.

 

W minionym roku liczba uczestników Seminarium Śląskiego przekroczyła 400 osób. Przedmiotem krytyki ze strony części uczestników jest zbyt duża liczba referatów, która wzrosła do ponad 50. Wielu uważa też, że zaniedbywana jest tematyka śląska. Rafał Bartek, były dyrektor DWPN, nie zgadza się z tym poglądem: – Gdy mówimy o sprawach polsko-niemieckich, to dotyczą one przeważnie regionu Śląska zamieszkiwanego przez największą grupę mniejszości niemieckiej. W tym roku najzupełniej świadomie wybraliśmy temat obrachunków z przeszłością w Europie Środkowej i Wschodniej, gdyż stwierdzamy, że Niemcy żyjący w innych krajach są w tej kwestii znacznie bardziej zaawansowani niż my w Polsce. Do udziału w naszej konferencji pozyskujemy licznych dobrych mówców z kraju i zagranicy, a dzięki wysokiej liczbie referatów mamy dużą różnorodność zagadnień, dzięki czemu każdy z uczestników znajdzie coś dla siebie.

 

A co zaplanowano na Seminarium Śląskie w roku 2016? Nowy dyrektor DWPN Lucjan Dzumla mówi, że nie ograniczy się do tematów historycznych: – Zamierzamy też podyskutować o bieżących wydarzeniach, które nurtują nasze społeczeństwo. Opracowaniem dokładnego programu zajmiemy się wraz z naszymi partnerami po zakończeniu tegorocznego seminarium.

 

Johannes Rasim

Show More