Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Liebe damals und heute / Miłość kiedyś i dziś

Nicht mehr lange bis zur Diamantenhochzeit: Rosemarie und Richard Urban gaben sich vor fast 60 Jahren das Ja-Wort. Foto: Marie Baumgarten

Der Valentinstag gilt als Tag der Verliebten. Wir wollten wissen, wie es die Menschen früher mit der Liebe gehalten haben und was sich heute geändert hat. Zwei Ehepaare erzählen ihre Geschichte.

 

 

Eine Reportage von Marie Baumgarten

 

Nakel (Naklo): Rosemarie und Richard Urban empfangen mich in ihrem Familienzimmer mit der gemütlichen Couch. Zehn Quadratmeter voller Erinnerungen. Einige farbige und einige vergilbte Fotos hängen an allen Wänden, manche im XXL-Format, sie zeigen vier Generationen. Natürlich ist auch ein Bild von Rosemaries und Richards Hochzeit dabei. Vor 57 Jahren gaben sich beide da Ja-Wort und haben nun fest die Diamantene Hochzeit in drei Jahren vor Augen. Ich bekomme sogar schon eine Einladung. Vor der Vermählung kannten sich die beiden gerade einmal acht Monate. Für mich klingt das nach Blitzhochzeit. Rosemarie Urban (77) findet das nicht. „Das war genau richtig, nicht zu lang und nicht zu kurz.“

 

 

Ich bin 32 Jahre alt, ledig, keine Kinder. In Deutschland keine Seltenheit. Ich möchte frei sein – sage ich. Ich habe nur noch nicht den Richtigen gefunden, sagen andere (meistens Menschen aus Polen).

 

 

Als Rosemarie ihren Richard kennenlernte, war sie gerade 19 Jahre jung und eigentlich schon vergeben. Ein ganzes Jahr lang war sie schon mit einem Reinhold aus ihrem Dorf ausgegangen. Was also hatte Richard, was Reinhold nicht hatte? „Ein Motorrad!“, sagt Rosemarie.

 

 

Und von dem Motorrad ein mal abgesehen – woher wusste sie, ob er der Richtige ist? Und woher wusste er es? Die Urbans schauen einander an. Sie zuckt mit den Schultern. Er prustet. „Die Frage haben wir uns nie gestellt.“

 

Ich bin überrascht. Denn bei sämtlichen Datingportalen der Welt dreht sich doch alles darum, zwei zusammenzubringen, die zusammengehören. Aber damals hat Dating anders funktioniert, erklärt mir Richard Urban: „Die Damen hatten keinen Freund, sondern einen Kavalier. Und sonntags wollten sie sich vor allen mit ihrem Kavalier zeigen und sind gemeinsam durch den Ort spaziert.“ Für ihn war das ein Nachteil, denn seine Eltern hatten eine Gastwirtschaft, in der Richard jeden Sonntag Schicht schieben musste. Doch seine Rosl hatte Verständnis.

 

 

Das sei in einer Ehe sowieso das Wichtigste, sagt sie. Er nickt. Für beide war auch die Tradierung ihrer deutschen Identität wichtig. „Heiraten wollte ich nur eine Deutsche“, sagt Richard Urban. Sie sind harmonisch zusammen. Ist das also ihr Geheimnis für 57 Jahre Eheglück? „Das Wichtigste ist, dass man sich gut versteht und sich respektiert. Das war bei uns immer so“, sagt Richard.

Rosemarie ergänzt: „Mein Mutter hat mir gesagt: Wenn es mal schwierig wird und du dem Richard ein böses Wort sagen willst, tu es nicht. Nimm ein Schluck Wasser und behalte es solange im Mund, bis es vorbei ist. Und daran habe ich mich gehalten.“

Das finde ich vorbildhaft. Aber ist denn wirklich nie ein böses Wort gefallen? Beide haben gemeinsam in der familieneigenen Gastwirtschaft zusammengearbeitet – beruflich und privat stets zusammen. „Manchmal hatten wir natürlich unterschiedliche Ansichten. Kinder und Gastwirtschaft unter einen Hut zu bringen war nicht leicht für mich“, erzählt Rosemarie. „Aber wenn einer einmal ein böses Wort sagte, war es wichtig, darüber nicht zu grübeln und schnell zu verzeihen. Es musste weitergehen.“

 

 

Die Urbans hatten Wichtigeres zu tun, als die Harmoniekurve ihrer Beziehung auszuloten. Im Kommunismus herrschte Mangelwirtschaft – als Gastronomen waren sie die meiste Zeit damit beschäftigt, Waren zu besorgen. „Wir konnten doch den Gästen nicht immer nur Graupen vorsetzen.“ Um Fleisch zu bekommen, mussten sie extra nach Gleiwitz fahren. „Dort waren die Grubenarbeiten und die hatten Lebensmittelkarten. Deshalb gab es in diesem Laden auch immer etwas mehr als anderswo“, erinnert sich Richard. Sie konnten ihre Existenz nur sichern, weil sie an einem Strang gezogen haben. „Das hat uns zusammengeschweißt“, sagen sie. Genau wie ihre vier Kinder und das gemeinsame Grundstück. Nicht ein einziges Mal in den letzten 57 Jahren haben sie über Trennung nachgedacht, es gab nie einen Grund.

Beneidenswert. In meiner Familie sind alle getrennt oder geschieden: die Eltern und beide Großeltern, Onkels und Tanten.

 

 

Mein Besuch bei den Urbans geht langsam zu Ende und damit eine spannende Reise in vergangene Zeiten.

 

 

Am nächsten Tag bin ich in Rozwadza mit meiner Kollegin Karolina verabredet. Sie schreibt in unserem Wochenblatt die Kolumne „Karolin łůnaczi“. Sie hat 2012 im zarten Alter von 21 Jahren geheiratet. 2016 kam ihr Sohn Filip zur Welt. Ich möchte mit ihr über ihre Ehe und die Liebe sprechen. Kurz vorher sagt Karolina ab, Filip sei krank geworden und ihr Mann noch auf der Arbeit. Möglicherweise müssen sie ins Krankenhaus. Alltag einer jungen Familie. Ich sende den beiden deshalb meine Fragen per E-Mail. Als mir Karolina die Antworten schickt, schreibt sie: „Du hast ja solche Erinnerungen in uns geweckt. Wir haben den ganzen Abend darüber gesprochen. Danke!“

 

 

Hier sind ihre Antworten:

 

Karolina, dein Mann Adam war bei der Hochzeit 25, du aber erst 21. Hast du nicht zu früh geheiratet?

Ich hätte mir keinen besseren Zeitpunkt vorstellen können. Bevor wir geheiratet haben, waren wir nicht ganz zweieinhalb Jahre zusammen. Wir fanden keinen Sinn an dem hin und her – wir wollten uns für immer, mein Mann sagte auch: „Ich habe mir nie gedacht, dass eine Braut so aussehen kann – dann war das meine Braut!“.

 

 

Was magst du an ihm/ihr besonders?

Karolina: An Adam mag ich besonders seine wundervollen Augen und das, dass er erst mal nachdenkt, dann sagt und entscheidet – da bin ich genau das Gegenteil.

Adam: An Karolina gefällt mir besonders ihr Lächeln und das, dass sie einfach die Sachen macht und erledigt, die ich nie so gut und vor allem so schnell wie sie erledigen könnte – Haushalt, Arbeit, Erziehung , Ehefrau sein, sie macht alles auf einmal und dazu noch richtig gut – Hut ab!

 

 

Woher wusstest du dass er/sie der/die Richtige ist?

Karolina: Wir haben die gleiche Vorstellung von Leben und Familie. Es gibt auch Sachen, da sind wir komplett anderer Meinung, deswegen haben wir manchmal a Streit. Sonst würde es zu langweilig sein.

Adam: Es war nicht Liebe auf den ersten Blick, aber von Tag zu Tag konnte ich mir das Leben ohne Karolina immer weniger vorstellen. Wir haben uns sehr gut verstanden und so entwickelte sich eine Liebe, die bis heute wächst.

 

 

Wie ist das Rezept für eine gute Ehe?

Karolina: Vertrauen ist wichtig. Und viel miteinander zu reden – besser finde ich die schlimmste Wahrheit als die beste Lüge.

Adam: So ein Rezept gibt es meiner Meinung nach nicht, am besten ist es, wenn man jeden Tag als etwas Besonderes betrachtet. Es ist wichtig, dass man füreinander da ist. Ich bin auch der Meinung, dass es gut ist, der anderen Person alles, was man denkt, zu sagen, obwohl es manchmal weh tut.

 

 

Wie übersteht man schlechte Zeiten?

Ich: Ich will immer viel über Probleme mit meinem Mann reden. Ich lerne noch die ganze Zeit, dass manchmal weniger zu sagen besser ist.

Adam: Ich will erst mal schweigen, wenn ein Problem kommt – Karolina ist das Gegenteil. Ich will aber erst mal über alles mir einen klare Gedanken machen und erst dann reden.

 

 

Was sind eure Wünsche für die Zukunft und wie stellt ihr euch das gemeinsam alt werden vor?

Wir hatten ja einen großen Wunsch – ein Kind zu bekommen, den haben wir uns schon erfüllt, vielleicht später noch ein weiteres Kind.

Wir wollen auch den Umbau der Wohnung. Und wir wollen mehr Freizeit für unsere kleine Familie und verreisen. Wir wünschen uns gesund durch das Leben zu gehen und bis ans Ende unserer Tage zusammen zu sein, Enkelkinder zu haben und ihnen zu erzählen, wie es früher war.

 

 

 

Karolina, war bei der Wahl deines Mannes wichtig, dass er deutscher Oberschlesier ist?

Mein Mann ist zwar deutscher Oberschlesier, aber das war nicht das Entscheidende. Aber ich weiß noch, dass ich nach paar Dates nachgefragt habe, wie es so bei ihm mit den Wurzeln und der Sprache aussieht. Wir erziehen ja jetzt unseren Sohn zweisprachig – man weiß ja nicht, wenn er kein deutscher Oberschlesier wäre, ob ich das machen dürfte. Gott sei Dank habe ich ihn und er versteht es bestens und weiß, dass es etwas sehr Gutes für unseren Filip ist.

 

 

 

Miłość kiedyś i dziś

 

Reportaż Marie Baumgarten.

Walentynki są dniem zakochanych. Postanowiliśmy się dowiedzieć, co ludzie dawniej myśleli o miłości i co się dziś zmieniło. Dwie pary małżeńskie opowiadają swoją historię.

Nakło (Nakel). Państwo Rosemarie i Richard Urbanowie przyjmują mnie w rodzinnym pokoju z przytulną sofą. Dziesięć metrów kwadratowych pełnych wspomnień. Na wszystkich ścianach wiszą kolorowe i pożółkłe fotografie, niektóre w formacie XXL, na których widnieją cztery pokolenia. Jest też oczywiście zdjęcie z wesela Rosemarie i Richarda, którzy przed 57 laty powiedzieli sobie „tak”, a za trzy lata zamierzają hucznie świętować diamentowe gody, na które już teraz dostaję zaproszenie. Przed zaślubinami oboje znali się zaledwie osiem miesięcy, co mnie wydaje się bardzo mało, ale Rosemarie Urban (77) tak nie uważa: „Tak było w sam raz, nie za długo i nie za krótko”. Mam 32 lata, jestem niezamężna, nie mam dzieci. W Niemczech nie jest to rzadkość. Chciałabym być wolna – mówię. Po prostu nie trafiłam na właściwego partnera – mówią inne (przeważnie osoby z Polski).

 

Gdy Rosemarie poznała Richarda, miała 19 lat i była już właściwie zaręczona, bo już przez cały rok chodziła z chłopakiem ze swojej wsi o imieniu Reinhold. Co więc miał takiego Richard, czego Reinhold nie miał? „Motocykl!” – odpowiada Rosemarie.

 

 

A pomijając już motocykl – skąd wiedziała, czy on (właściciel pojazdu) jest dla niej odpowiedni? I skąd on to wiedział? Państwo Urbanowie spoglądają na siebie, po czym ona wzrusza ramionami, a on parska śmiechem, mówiąc: „Nigdy sobie nie zadawaliśmy tego pytania”. Jestem zaskoczona. Bo przecież na wszystkich portalach randkowych na świecie wszystko kręci się wokół tego, by połączyć dwoje osób, które do siebie pasują. Ale wtedy z randkami było inaczej – wyjaśnia mi Richard Urban: „Damy nie miały chłopaków, tylko kawalerów. A w niedzielę chciały się ze swoim kawalerem wszystkim pokazać, więc wychodziły z nim na wspólny spacer po wsi”.

 

 

Dla niego było to o tyle trudne, że jego rodzice mieli gospodę, w której Richard miał co niedziela swoją zmianę. Ale jego „Rosl” to rozumiała, wychodząc z założenia, że tak czy owak w małżeństwie właśnie to jest najważniejsze. Gdy to mówi, on kiwa głową. Dla obojga ważne było też przekazanie następnemu pokoleniu swojej niemieckiej tożsamości. „Ożenić się chciałem tylko z Niemką” – mówi Richard Urban. Oboje żyją ze sobą w harmonii. Czy więc właśnie to jest tajemnicą ich małżeńskiego szczęścia trwającego 57 lat? „Najważniejsze jest to, by się nawzajem rozumieć i szanować, a u nas zawsze tak było” – mówi Richard, a Rosemarie dodaje: „Moja matka powiedziała mi, że jak będzie jakiś problem i będę chciała powiedzieć Richardowi złe słowo, to żebym tego nie robiła, tylko wzięła łyk wody i tak długo trzymała go w ustach, aż mi przejdzie. I tej zasady się trzymałam”. Uważam, że to faktycznie złota zasada.

 

 

Ale czy naprawdę nigdy nie padło żadne złe słowo? Oboje wspólnie pracowali w rodzinnej gospodzie – byli więc razem i w pracy, i w życiu prywatnym. „Oczywiście nieraz mieliśmy różne poglądy. Nie było mi łatwo pogodzić wychowywanie dzieci z pracą w gospodzie – opowiada Rosemarie. – Ale jeśli już ktoś powiedział złe słowo, to ważne było, aby nad tym nie rozmyślać i szybko wybaczyć. Życie toczyło się przecież dalej”. Państwo Urbanowie mieli ważniejsze rzeczy do zrobienia, niż sondować, na ile harmonijny jest ich związek. Za komuny w gospodarce panowały ciągłe niedobory, więc jako gastronomowie byli przez większość czasu zajęci załatwianiem towaru. „Nie mogliśmy przecież ciągle serwować gościom krup”. Aby dostać mięso, musieli specjalnie jeździć do Gliwic. „Tam były kopalnie, a górnicy mieli kartki żywnościowe, dlatego też w naszym lokalu było zawsze coś więcej niż gdzie indziej” – wspomina Richard.

 

 

Udawało im się zabezpieczyć swój wspólny byt tylko dlatego, że łączyli siły. „To nas scementowało” – mówią. Podobnie zresztą jak czwórka dzieci i wspólna posesja. Ani razu przez te 57 lat nie zastanawiali się nad tym, by się rozejść, bo i nigdy nie było powodu. Godne pozazdroszczenia. W mojej rodzinie wszyscy żyją w separacji albo są po rozwodzie: rodzice, dziadkowie z obu stron, wujowie i ciotki.

 

Moje odwiedziny u państwa Urbanów powoli dobiegają końca, a tym samym frapująca podróż w minione czasy.

 

 

Następnego dnia jestem w Rozwadzy ze swoją koleżanką Karoliną, która prowadzi na łamach naszego „Wochenblattu” stałą rubrykę pt.
„Karolin łůnaczi”. Wyszła za mąż w 2012 roku w młodzieńczym wieku 21 lat, a w 2016 roku przyszedł na świat jej syn Filip. Chciałabym porozmawiać z nią o jej małżeństwie i miłości. Krótko wcześniej Karolina odwołuje spotkanie, tłumacząc, że Filip zachorował, a mąż jest jeszcze w pracy. Możliwe, że będą musieli pojechać do szpitala. Codzienne życie młodej rodziny. Wysyłam więc obojgu swoje pytania mailem. Wysyłając mi odpowiedzi, Karolina pisze: „Wzbudziłaś w nas mnóstwo wspomnień. Przez cały wieczór o tym rozmawialiśmy. Dziękuję!”.

 

 

A oto moje pytania i ich odpowiedzi:

 

Karolino, twój mąż Adam miał w chwili ślubu 25 lat, a ty dopiero 21. Czy nie za wcześnie wyszłaś za mąż?

Nie mogłabym sobie wyobrazić lepszego momentu. Zanim się pobraliśmy, byliśmy niecałe 2,5 roku razem. Nie widzieliśmy sensu w przeciąganiu sprawy – chcieliśmy mieć się na zawsze. Mój mąż powiedział też: „Nigdy nie myślałem, że panna młoda może tak wyglądać – i to w dodatku moja!”.

 

 

Co lubisz w nim/niej najbardziej?

Karolina: W Adamie lubię szczególnie jego cudowne oczy oraz to, że zawsze najpierw pomyśli, a potem powie i podejmie decyzję – ja jestem w tej kwestii jego zupełnym przeciwieństwem.

Adam: W Karolinie najbardziej podoba mi się jej uśmiech oraz to, że łatwo robi i załatwia rzeczy, których ja bym nie potrafił załatwić tak dobrze, a przede wszystkim nie tak szybko. Dom, praca, wychowanie, bycie żoną – ona robi wszystko naraz i to naprawdę dobrze – czapki z głów!

 

 

Skąd wiedziałaś/wiedziałeś, że on/ona do ciebie pasuje?

Karolina: Mamy jednakowe wyobrażenie o życiu i rodzinie. Są też sprawy, w których jesteśmy całkowicie odmiennego zdania, w związku z czym nieraz dochodzi do sprzeczek. W przeciwnym razie byłoby zbyt nudno.

Adam: Nie była to miłość od pierwszego wejrzenia, ale z upływem czasu coraz trudniej było mi wyobrazić sobie życie bez Karoliny. Bardzo dobrze się rozumieliśmy i tak zrodziła się miłość, która do dziś wzrasta.

 

 

Jaka jest recepta na dobre małżeństwo?

Karolina: Ważne jest zaufanie oraz to, by dużo ze sobą rozmawiać – bo uważam, że lepsza jest najgorsza prawda niż najlepsze kłamstwo.

Adam: Takiej recepty moim zdaniem nie ma. Najlepiej jest, gdy się uważa każdy dzień za coś wyjątkowego. Ważne jest to, by być dla siebie nawzajem. Jestem też zdania, że dobrze jest mówić drugiej osobie wszystko, co się myśli, chociaż to czasem zaboli.

 

 

Jak przetrwać ciężkie chwile?

Karolina: Zawsze staram się dużo rozmawiać z mężem o problemach. Cały czas jeszcze się uczę, że czasem powiedzieć mniej oznacza więcej.

Adam: Gdy się pojawia jakiś problem, ja z reguły najpierw milczę, a Karolina odwrotnie. Ale ja wolę najpierw uzyskać klarowność myśli na dany temat, a dopiero potem zacząć mówić.

 

 

Jakie macie pragnienia na przyszłość i jak wyobrażacie sobie wspólne życie aż do starości?

Mieliśmy wielkie pragnienie, by mieć dziecko, które już spełniliśmy, później może jeszcze jedno. Planujemy przebudowę mieszkania, chcielibyśmy też mieć więcej wolnego czasu, który moglibyśmy poświęcić naszej małej rodzince, no i chcemy podróżować. Życzymy sobie, żebyśmy przeszli zdrowo przez życie i byli razem do końca naszych dni. Mieć wnuki i opowiadać im, jak to dawniej bywało.

 

 

Karolino, czy w wyborze męża ważne było to, że jest Niemcem z Górnego Śląska?

Mój mąż jest wprawdzie Górnoślązakiem niemieckiego pochodzenia, ale to nie było decydujące. Pamiętam jednak, że po paru randkach zapytałam, jak to u niego wygląda z korzeniami i językiem. Naszego syna wychowujemy dwujęzycznie, a nie wiadomo, czy mogłabym to robić, gdyby mój mąż nie był Niemcem. Dzięki Bogu go mam, a on doskonale rozumie i wie, że jest to coś bardzo dobrego dla naszego Filipa.

Show More