Nie tylko duchowe rozważania, ale także tematy polityczne były elementem tegorocznej pielgrzymki mniejszości narodowych na Górze Świętej Anny. Oprócz szefów niemieckich organizacji i przedstawicieli samorządów przybyli także ambasador Republiki Federalnej Niemiec Rolf Nikel, pełnomocnik rządu RFN ds. mniejszości Hartmut Koschyk oraz posłanka do Bundestagu Gisela Manderla (CDU).
– Modlitwa w języku niemieckim była tutaj na Górze Świętej Anny tak długo możliwa, jak polityczna władza tego nie zabroniła. W przyszłości jednak będzie to tylko możliwe na tyle, na ile Ślązacy będą o to zabiegać – mówił Bernard Gaida w swojej przemowie przed rozpoczęciem uroczystej mszy z okazji pielgrzymki mniejszości. Tekst przemowy Gaida poświęcił jednak nie tylko sprawom religijnym. Przewodniczący Związku Niemieckich Stowarzyszeń zauważył, że w Polsce następuje coraz większy rozłam w społeczeństwie, co powoduje, że u członków mniejszości niemieckiej „wracają niektóre lęki sprzed 25 lat”. Te lęki – zdaniem przewodniczącego – manifestują się przede wszystkim w postawach radykalnych i nacjonalistycznych: – Ze strachem słuchałem ostatnich wypowiedzi dzieci i młodzieży podczas ich wystąpień w Sejmie. Zadawałem sobie pytania, gdzie w obliczu tego jest rodzina, gdzie są szkoła i Kościół? – pytał Gaida. Działacz zauważył, że te instytucje zamiast edukować w duchu tolerancji i poszanowania innych kultur, nieraz „tolerują niechęć do nich, lub wręcz ją jeszcze wzmacniają”. Aby temu przeciwdziałać, przewodniczący wezwał do „silnej i autentycznej obrony chrześcijańskich wartości” i „wykorzystywania darów Ducha Świętego takich jak wiedza, rozum czy mądrość”.
Deklaracja
Ambasador RFN Rolf Nikel z kolei przede wszystkim wykorzystał okazję, by przekazać osobiste pozdrowienia od prezydenta Niemiec Franka-Waltera Steinmeiera dla pielgrzymujących Niemców. Dyplomata przypomniał o strasznych wydarzeniach i bratobójczych walkach, jakie niegdyś toczone były na Górze Świętej Anny: – Ta góra była przez lata symbolem konfliktu, jednak teraz co roku na tej pielgrzymce przeżywane jest pojednanie i to jest tak zwane dobre wspomnienie, do pamięci których nawołuje nas papież Franciszek – mówił Rolf Nikel. Ambasador dodał, że funkcjonujący pomiędzy Polską a Niemcami „Traktat od dobrym sąsiedztwie” stanowi solidną podstawę stosunków polsko-niemieckich i zapewnił, że RFN ma zamiar nadal go wypełniać: – Chcę wam wszystkim powiedzieć, że właśnie teraz stoimy po waszej stronie. Niemcy będą nadal wspierały mniejszość niemiecką. My was nie opuścimy – obiecywał Nikel.
Chrześcijaństwo podstawą
Pozdrowienia od najważniejszego niemieckiego polityka przekazał z kolei pełnomocnik Koschyk: – W odniesieniu do rozmowy, jaką kanclerz Angela Merkel prowadziła niedawno z przedstawicielami mniejszości niemieckiej, chciałbym was w jej imieniu także teraz bardzo serdecznie pozdrowić.
Koschyk przypomniał ważne słowa papieża Jana Pawła II o wielowiekowej historii Polski, w której różne narodowości pokojowo ze sobą współistniały. Te słowa podkreślił także prezydent Andrzej Duda w swoich pozdrowieniach z okazji kongresu Federalnej Unii Europejskich Grup Narodowościowych w maju zeszłego roku. Pełnomocnik dodał także, że w czasach podziałów należy kierować się chrześcijańską wiarą, gdyż „ona pomaga nam te podziały przezwyciężać i to jest cudowne”.
Łukasz Biły
***
Nicht nur spirituelle Reflexionen, sondern auch politische Themen gehörten zur diesjährigen Wallfahrt der nationalen und ethnischen Minderheiten zum Sankt-Anna-Berg. Neben den Chefs deutscher Organisationen und Kommunalvertretern waren auch der deutsche Botschafter in Polen Rolf Nikel, der Bundesbeauftragte für Minderheitenfragen Hartmut Koschyk und die Bundestagsabgeordnete Gisela Manderla (CDU) zugegen.
„Das Beten in deutscher Sprache war hier auf dem Sankt-Anna-Berg immer solange möglich, bis eine politische Obrigkeit dies verbot. In Zukunft jedoch wird es nur soweit möglich sein, wie die Schlesier selbst sich darum kümmern“, sagte Bernard Gaida in seiner Ansprache vor Beginn der feierlichen Heiligen Messe anlässlich der Minderheitenwallfahrt. Seine Rede galt allerdings nicht nur religiösen Belangen. So vermerkte der Vorsitzende des Verbandes deutscher Gesellschaften, dass in Polen derzeit eine zunehmende gesellschaftliche Spaltung stattfinde. Dies habe zur Folge, dass sich bei Angehörigen der deutschen Minderheit „nun wieder einige der Ängste von vor 25 Jahren zu Wort gemeldet haben”. Diese Ängste manifestieren sich nach Ansicht des Vorsitzenden vor allem in radikalen und nationalistischen Haltungen: „Mit Erschrecken hörte ich zuletzt Aussagen von Kindern und Jugendlichen im Sejm. Ich stellte mir dabei immer wieder die Frage: Wo bleiben angesichts dessen die Familie, die Schule und die Kirche?“, so Gaida. Es sei mitunter so, dass diese Institutionen, statt im Geiste der Toleranz und Wertschätzung für andere Kulturen zu erziehen, „die Abneigung gegen diese dulden oder gar verstärken”. Um dem entgegenzuwirken, appellierte der Vorsitzende um „ein starkes und authentisches Eintreten für die christlichen Werte” sowie darum, „von den Gaben des Heiligen Geistes wie Wissen, Verstand oder Weisheit Gebrauch zu machen“.
Zusage
Der deutsche Botschafter Rolf Nikel nutzte den Anlass vor allem dazu, die persönlichen Grüße des Bundespräsidenten Frank-Walter Steinmeier an die pilgernden Deutschen zu übermitteln. Der Diplomat erinnerte an die schrecklichen Ereignisse und brudermörderischen Kämpfe, die einst auf dem Sankt-Anna-Berg ausgefochten wurden: „Dieser Berg stand über Jahre symbolisch für einen Konflikt, jetzt aber wird alljährlich bei dieser Wallfahrt die Versöhnung durchlebt und das ist die so genannte gute Erinnerung, zu der uns immer wieder Papst Franziskus aufruft”, sagte der Botschafter. Der „Vertrag über gute Nachbarschaft” zwischen Deutschland und Polen sei eine feste Grundlage für das deutsch-polnische Verhältnis und die Bundesrepublik habe die feste Absicht, ihn weiterhin zu erfüllen: „Ich will Ihnen allen sagen, dass wir gerade jetzt an Ihrer Seite stehen. Deutschland wird die deutsche Minderheit auch weiter unterstützen. Wir werden Sie nicht verlassen“, versprach Nikel.
Christentum als Grundlage
Ein Grußwort vom wichtigsten deutschen Politiker übermittelte der Bundesbeauftragte Koschyk: „Mit Bezug auf das Gespräch, das die Kanzlerin Angela Merkel unlängst mit Vertretern der deutschen Minderheit geführt hat, möchte ich Sie nun in ihrem Namen auch jetzt ganz herzlich grüßen“, sagte er. Koschyk erinnerte an wichtige Worte des Papstes Johannes Paul II. über die jahrhundertelange Geschichte Polens, in der verschiedene Nationalitäten friedlich miteinander lebten. Diese Worte unterstrich auch Polens Staatspräsident Andrzej Duda in seinem Grußwort anlässlich des Kongresses der Föderalistischen Union Europäischer Volksgruppen (FUEV) im Mai vergangenen Jahres. Der Bundesbeauftragte fügte noch hinzu, dass es in einer Zeit von Spaltungen gilt, sich vom christlichen Glauben leiten zu lassen, denn „dieser hilft uns, diese Spaltungen zu überwinden, und das ist wundervoll.”
Łukasz Biły
