Z Moniką Wójcik-Bednarz, dyrektorką Biblioteki Austriackiej w Opolu, o literaturze młodzieżowej rozmawia Anna Durecka.
Czy współczesna niemieckojęzyczna literatura młodzieżowa i dziecięca różni się zasadniczo od książek, które starsi znają ze swojej młodości?
Na pewno zmieniła się tematyka książek dla dzieci i młodzieży. Pojawiło się przecież wiele nowych problemów społecznych, które znajdują swoje odzwierciedlenie w literaturze dla młodych ludzi. Oprócz problemów związanych z okresem dojrzewania pojawiają się np. kwestie konsumpcji używek, problemów rodzinnych, a przecież współczesna rodzina to często tzw. rodzina patchworkowa. Dorastanie w takiej rodzinie to też inne problemy i to też jest tematyzowane w książkach dla młodzieży. Realizm to jedna z dominujących tendencji w literaturze młodzieżowej. Ale oczywiście są też książki o zwierzętach i o tym, co młodzież obecnie fascynuje, czyli wampiry, elfy i anioły. Są krwawe kryminały i psychodreszczowce, powieści fantasy. Bogactwo młodzieżowej literatury niemieckojęzycznej jest więc naprawdę wielkie.
Młodzież ma też dostęp do literatury w różnej formie…
Rzeczywiście, zmieniła się też forma przekazu literatury. Młodzież i dzieci mogą sięgnąć nie tylko po tradycyjną książkę, ale poza ekranizacją mają też dostęp do audiobooków. Powstają gry komputerowe, bazujące na literaturze młodzieżowej. To są już nowoczesne formy, których jeszcze kilkanaście lat temu nie było. Inni są też bohaterowie książek, często nietypowi, np. niewidomy chłopiec, z którym czytelnik poznaje Afrykę, czy chłopak z blokowiska.
Czy literatura młodzieżowa i dziecięca cieszy się dużą poczytnością? Jak to wygląda w Bibliotece Austriackiej?
U nas większym powodzeniem cieszy się literatura dziecięca. To jest prosta sprawa – bo dzieci generalnie chętniej czytają albo słuchają czytanych przez rodziców książek. Najlepiej jest, kiedy rodzic przyprowadza do nas dziecko i na miejscu z nim czyta. Natomiast czytelnictwo młodzieży jest niestety problemem wszędzie, szczególnie dotyczy to chłopaków. Dziewczyny lubią czytać, powstaje też wyraźnie więcej literatury skierowanej do nich. Na wystawie prezentujemy jednak również książki przeznaczone specjalnie dla chłopców, żeby mogli zobaczyć, że jest wiele książek w języku niemieckim skierowanych specjalnie dla nich. U nas w Bibliotece Austriackiej literatura młodzieżowa cieszy się być może mniejszą popularnością, gdyż jest już językowo trudniejsza. Książki dla dzieci są prostsze, zrozumiałe dla każdego. Dobrą alternatywą dla osób, które nie znają języka niemieckiego na tak dobrym poziomie, żeby bez problemu czytać literaturę młodzieżową, są oczywiście tłumaczenia, również dostępne w naszej bibliotece.
Czy Pani jako rodzic i bibliotekarka poleciłaby konkretną niemieckojęzyczną pozycję do przeczytania, coś, co na pewno trafi do dziecka czy nastolatka?
W Bibliotece Austriackiej mamy szereg bardzo wartościowych pozycji dla dzieci, które z czystym sumieniem mogę każdemu polecić, bo zawierają też wartości poznawcze. Jest na przykład taka seria Wimmelbuch, bardzo zresztą popularna. Dużą popularnością cieszą się też książki Janoscha. Te ostatnie są też tłumaczone na język polski. Jako rodzic z doświadczenia wiem, że dzieci uwielbiają Janoscha. Język niemiecki tych książek jest na tyle prosty, że dzieci bez problemu zrozumieją przekaz. Część powieści, które prezentujemy na wystawie, doczekała się już ekranizacji, z którymi też warto się zapoznać. Autorzy wystawy z tych ośmiu tysięcy tytułów, które co roku się ukazują, na pewno mieli problem wybrać tych kilkanaście. Te akurat otrzymały już wiele nagród, znalazły się na publikowanej co roku liście najpiękniejszych książek niemieckich. Na pewno więc każda z tych pozycji warta jest polecenia i oczywiście przeczytania.
