Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Ermittlungen wieder aufnehmen – Spekulationen zerstreuen!

 

Nach dem Tod des Danziger Stadtpräsidenten Paweł Adamowicz startete in Polen ein Aufgreifen von Internet-Hassern unter dem Motto „Kampf gegen Hasssprache“. Dies bedeutet, dass die Daten derjenigen, die auf diese Weise ihre Aggression, Hass und Fremdenfeindlichkeit abreagierten, den Fahndungsorganen bekannt waren, sodass man diese „Internet-Bullterrier” sofort dingfest machen konnte! Ein sehr guter Schritt, der zugleich die Frage aufkommen lässt: Wie wäre es damit, vor diesem Hintergrund den unaufgeklärten Mord am Deschowitzer Bürgermeister Dieter Przewdzing (18.02.2014) wieder aufzurollen?

 

 

Dieter Przewdzing war 24 Jahre lang Bürgermeister von Deschowitz, kein Wunder also, dass zahlreiche Angehörige, Bewohner der Gemeinde und Freunde sogar aus den fernsten Winkeln Oberschlesiens von ihm Abschied nahmen.
Foto: K. Świderski

 

Polska wersja poniżej 

 

Zur Erinnerung: Das Ermittlungsverfahren über den Mordfall wurde im Mai letzten Jahres eingestellt, ohne dass der/die Täter gefasst und die Motive aufgeklärt werden konnten. Die Gründe für eine Wiederaufnahme der Ermittlungen bzw. der Wahrheitsfindung in anderer Form sind zahlreich. Einer davon wäre, die immer häufiger aufkommende Frage, ob der Deschowitzer Bürgermeister denn nicht aus politischen Gründen ermordet wurde, zu zerstreuen? Der Kommunalpolitiker der Deutschen Minderheit setzte sich nämlich für eine wirtschaftliche Autonomie Schlesiens ein. Dies sorgte für viel Wirbel um ihn und für viele Feinde. Und da es nach dem Mord an Paweł Adamowicz gelungen ist, die Ermittlungsmaschinerie auf Touren zu bringen, läge es doch nahe, jetzt wieder einmal zu versuchen, die Hintergründe des Mordes an Dieter Przewdzing aufzuklären. Hat er das etwa nicht verdient? War er ein schlechterer Kommunalpolitiker, weil kein Präsident einer Großstadt, sondern Bürgermeister einer kleinen schlesischen Gemeinde? Und schließlich: War er denn als Deutscher ein Mensch zweiter Klasse?

 

 

Abgeordneter zuversichtlich

Dieter Przewdzing hat es sich durch sein Wirken und sein enormes Engagement für die lokale Gemeinschaft durchaus verdient, dass seine Schergen bis zum gewünschten Ergebnis verfolgt und die Umstände seiner Ermordung endgültig aufgeklärt und dabei sämtliche Spekulationen über dieses Thema – ob alt oder ganz neu – ausgeräumt werden. Es steht auch außer Zweifel, dass mit der ergebnislosen Einstellung der Ermittlungen in dem Mordfall diese de facto nicht abgeschlossen wurden und das Problem damit, wie so mancher sagt, lediglich unter den Teppich gekehrt wurde. Was sagt nun dazu die Oppelner Staatsanwaltschaft, bei der wir wegen einer eventuellen Wiederaufnahme der Ermittlungen angefragt haben? Zwar haben wir bis zum aktuellen Redaktionsschluss (12.02.2019) noch keine Antwort erhalten, dennoch zeigt sich der Abgeordnete der Deutschen Minderheit Ryszard Galla mäßig optimistisch: „Ich denke, dass die Ermittlungen – auch wenn die Fahndungsorgane offiziell die Einstellung des Verfahrens bekanntgegeben haben –, noch immer im Gange sind. Deshalb bin ich nach wie vor zuversichtlich, dass die Wahrheit letztlich doch das Tageslicht erblicken wird. Es ist unbestritten, dass an Dieter Przewdzing ein besonders drastischer Mord in der Stille der Nacht verübt wurde und es hat wohl zu wenig Spuren gegeben, um den Mörder schnell aufspüren zu können. Trotzdem bin ich zuversichtlich, dass die Maschinerie aus Staatsanwaltschaft und Polizei so lange an dem Fall arbeiten wird, bis wir die Wahrheit erfahren. Für mich bleibt nur die Frage: wann? Über den Charakter dieses Mordes hingegen kann ich keine Aussage machen. Der Beschreibung nach war er bestialisch, aber ob es Raubüberfall, Abrechnung oder eine politisch motivierte Tat war, das weiß ich nicht. Für mich bleibt das Thema weiterhin offen.”

 

 

Erklärung des VdG

Unmittelbar nach der Ermordung des Deschowitzer Bürgermeisters Dieter Przewdzing hatte der Verband der deutschen sozial-kulturellen Gesellschaften in Polen (VdG) unter Leitung von Bernard Gaida als erster eine Erklärung zu dem Fall abgegeben. Man forderte dabei die polnischen Fahndungsorgane dazu auf, sich bei der Aufklärung dieses Mordes alle Mühe zu geben und die Ermittlungen darüber sehr ernst zu nehmen, denn, so hieß es u.a. zur Begründung, die Position und die Tätigkeit Dieter Przewdzings könnte auf politische Hintergründe seiner Ermordung hindeutet. Der VdG erhielt damals die Zusicherung der Staatsanwaltschaft, man werde sich alle erdenkliche Mühe bei dem Thema geben, wobei die Ermittlungen über den Mord am Deschowitzer Bürgermeister ohnehin unter besonderer Aufsicht der übergeordneten Staatsanwaltschaft geführt würden. „In der Praxis jedoch wurden wir nicht gesondert über die Ergebnisse der Ermittlungen informiert. Die Nachrichten über die Fortschritte erreichten uns über die Medien. Dadurch wussten wir u.a., dass über den Fall zwar fortlaufend ermittelt wurde, aber die Aufklärung gestalte sich aufgrund unzureichender Spuren und Indizien sehr schwierig. Später folgten Versuche, die Ermittlungen einzustellen, was uns dazu veranlasste, die Staatsanwaltschaft mehrmals schriftlich zur Fortführung aufzufordern”, sagt Bernard Gaida, der Vorsitzende des Verbandes deutscher Gesellschaften. „Im Endeffekt konnten wir erreichen, dass die Ermittlungen verlängert wurden, bekanntlich aber wurden diese im Mai letzten Jahres dann doch letztlich beendet. Ob es unter diesen Umständen also noch reale Chancen auf eine Wiederaufnahme gibt, ist schwer zu sagen. Wir wissen auch nicht, ob seit der Einstellung des Verfahrens irgendwelche neuen Spuren, Indizien oder Beweise hinzugekommen sind.”

 

 

Um eine Erfahrung reicher

Was wir hingegen wissen, ist, dass es bereits vor der Ermordung Dieter Przewdzings ein Meer an Hasssprache um seine Person gab, das bis heute zurückverfolgt werden kann. „So zum Beispiel im Internet, aber auch in Medienmaterialien, darunter von Fernsehsendern, die über den von bestimmten politischen Kräften ausgelösten Streik vor dem Deschowitzer Gemeindeamt berichteten. Ich denke also, es ist sehr viel Material, das von den Ermittlern vielleicht nicht gründlich genug unter den Gesichtspunkten der Hasssprache analysiert wurde. Dabei könnte ja gerade politisch motivierte Hasssprache letzten Endes zum Tod Dieter Przewdzings geführt haben”, unterstreicht Bernard Gaida. Keinen Zweifel gibt es hingegen daran, dass nach dem Tod des Danziger Stadtpräsidenten Paweł Adamowicz die Menschen in Polen um eine – leider sehr unangenehme – Erfahrung klüger geworden ist, eine, die man im Jahr 2014, als Dieter Przewdzing ermordet wurde, nicht gemacht hat. In das öffentliche Bewusstsein ist es nun auch gelangt, dass man nicht ausschließen kann, ja dass man geradezu davon ausgehen muss, dass psychisch gestörte und depressive Menschen besonders anfällig sind für tiefe Spaltungen – ob politisch, national oder gesellschaftlich –, die im öffentlichen Raum ständig präsent sind, und sie könnten dadurch zu einer solchen Tat fähig werden. „Die psychische Konstruktion solcher Menschen in Verbindung mit ihrem Charakter und ihrer Lebenssituation kann sich bei den einen darin manifestieren, dass sie unter den gegebenen Umständen mit einem Transparent auf die Straße gehen, bei anderen aber kann sie sich auf furchtbare Weise bemerkbar machen, indem sie nach einem Tatwerkzeug greifen und ein Verbrechen begehen. Deshalb bin ich im Zusammenhang mit der jüngsten polenweiten Erfahrung – dem Mord an Paweł Adamowicz – der Meinung, dass man nun alle Motive im Mordfall Przewdzing von Anfang an zurückverfolgen und die Ermittlungen wiederaufnehmen sollte”, so Bernard Gaida.

 

 

Krzysztof Świerc

 

 

 

 

Wznowić śledztwo – rozwiać spekulacje

 

Po śmierci prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza ruszyła w Polsce akcja ścigania hejterów internetowych pod hasłem walki z mową nienawiści. Oznacza to, że dane osób, które w ten sposób wyładowywały swoją agresje, nienawiść, ksenofobię, znane były organom ścigania, dzięki czemu można było natychmiast podjąć decyzję o skutecznym wyłapywaniu „internetowych bulterierów”. Decyzja i akcja bardzo dobra, a wraz z nią rodzi się pytanie, czy na tym gruncie nie wrócić do sprawy wciąż niewyjaśnionego mordu (z 18.02.2014 roku) na burmistrzu Zdzieszowic Dieterze Przewdzingu.

 

 

Przypomnijmy: w maju ubiegłego roku śledztwo w tej sprawie umorzono, nie wykrywając sprawcy (sprawców?) i nie wyjaśniając motywów, jakimi kierował się morderca. Powodów wznowienia dochodzenia w tej sprawie lub innej formy dążenia do prawdy jest wiele, ale jednym z ważniejszych jest to, aby rozwiać coraz częściej pojawiające się pytania, czy na burmistrzu Zdzieszowic nie dokonano mordu politycznego. Był on bowiem samorządowcem z ramienia mniejszości niemieckiej, który walczył o ekonomiczną autonomię dla Śląska, co wzbudzało dużą wrzawę wokół jego osoby i rodziło wielu wrogów, a skoro po mordzie na Pawle Adamowiczu można było w Polsce uruchomić machinę śledczą, to dlaczego na tej fali nie wrócić teraz do próby wyjaśnienia powodów mordu na Dieterze Przewdzingu. Czy na to nie zasłużył? Czy był gorszym samorządowcem, bo nie prezydentem dużego miasta, lecz burmistrzem małej śląskiej gminy? I wreszcie czy był człowiekiem drugiej kategorii, do tego Niemcem?

 

 

Poselska wiara

Dieter Przewdzing swoją działalnością i olbrzymim zaangażowaniem dla lokalnej społeczności zasłużył sobie na to, aby do skutku ścigać jego oprawcę (oprawców) i ostatecznie wyjaśnić okoliczności jego zabójstwa, jednocześnie rozwiewając wszelkie spekulacje na ten temat – te stare i nowe, które teraz się rodzą. Nie ulega też wątpliwości, że zamykając w ubiegłym roku śledztwo w tej sprawie, nie wyjaśniwszy sprawy i powodu mordu na burmistrzu Zdzieszowic, de facto pozamiatano problem pod dywan. Co na to Prokuratura Okręgowa w Opolu? Skierowaliśmy do niej pytanie o ewentualne wznowienie śledztwa. Do dnia wydania bieżącego numeru (12.02.2019 r.) niestety nie otrzymaliśmy odpowiedzi.
Poseł mniejszości niemieckiej Ryszard Galla jest umiarkowanym optymistą: – Sądzę, że organy ścigania, mimo że oficjalnie ogłosiły, że zawieszają dochodzenie w tej sprawie, to jednak cały czas ono trwa. Dlatego nadal wierzę, że dojdzie w końcu do tego, że prawda ujrzy światło dzienne. Nie ulega wątpliwości, że na Dieterze Przewdzingu dokonano drastycznego zabójstwa, ale ze zbyt małą ilością śladów, aby można było w krótkim czasie wykryć mordercę. Mimo to wierzę, że machina prokuratorsko-policyjna będzie tak długo pracowała nad tą sprawą, aż dowiemy się prawdy. Pozostaje tylko pytanie: kiedy? Nie jestem natomiast w stanie stwierdzić, jaki był charakter tego morderstwa. Z opisu mogę powiedzieć, że bestialski, ale czy miał tło rabunkowe, rozrachunkowe czy polityczne – tego nie wiem. Dla mnie pozostaje to cały czas tematem otwartym.

 

 

Oświadczenie VdG

Przypomnijmy zatem, że zaraz po zamordowaniu burmistrza Zdzieszowic Dietera Przewdzinga Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce (VdG) pod przewodnictwem Bernarda Gaidy jako pierwszy wydał oświadczenie w tej sprawie. Wezwał w nim polskie organa ścigania do dołożenia wszelkich starań o dogłębne wyjaśnienie tego morderstwa i o bardzo poważne potraktowanie śledztwa w tym zakresie, motywując to m.in. tym, że pozycja i działalność Dietera Przewdzinga mogła i może sugerować polityczne przyczyny jego zabójstwa. VdG otrzymał wówczas zapewnienie prokuratury, że ta dołoży wszelkich starań. Podkreślono równocześnie, że śledztwo w sprawie zabójstwa burmistrza Zdzieszowic i tak jest prowadzone pod specjalnym nadzorem prokuratury wyższego rzędu.

ZNSSK pod przewodnictwem Bernarda Gaidy (na zdjęciu), jako pierwszy wydał oświadczenie, w którym wezwał polskie organa ścigania do dołożenia wszelkich starań o dogłębne wyjaśnienie morderstwa Dietera Przewdzinga i o bardzo poważne potraktowanie śledztwo w tym zakresie.
Foto: J. Stemplewski

– W praktyce nie byliśmy jednak specjalnie informowani o wynikach śledztwa. Wiadomości o postępach w nim czerpaliśmy z różnych mediów, dowiadując się m.in. o tym, że sprawa jest prowadzona, ale brak śladów, poszlak sprawia, że trudno będzie ją wyjaśnić. Później nastąpiły próby zamknięcia śledztwa, co sprawiło, że wystosowywaliśmy pisma do prokuratury z apelami, aby go nie zamykać – mówi Bernard Gaida, przewodniczący Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych. – W efekcie udało nam się przedłużyć okres otwartego śledztwa, ale jak wiadomo, ostatecznie w maju ub. roku zostało ono zamknięte. Czy zatem w tej sytuacji istnieją realne szanse jego wznowienia, trudno powiedzieć. Nie wiemy też, czy od chwili jego zamknięcia pojawiły się nowe ślady, poszlaki i dowody.

 

 

Bogatsi o doświadczenie

Wiemy natomiast, że już przed zabójstwem Dietera Przewdzinga wokół jego osoby powstało morze mowy nienawiści, która zapewne jest jeszcze do wychwycenia. – Na przykład w internecie, ale również w materiałach medialnych, nawet stacjach telewizyjnych, które relacjonowały strajk wywołany pod Urzędem Gminy w Zdzieszowicach przez określone siły polityczne – podkreśla Bernard Gaida. – Uważam zatem, że jest bardzo dużo materiału, który być może pod kątem mowy nienawiści nie został przez śledczych do końca przeanalizowany, bo nie wychodzono wówczas z takiego założenia. Tymczasem to właśnie polityczna mowa nienawiści mogła finalnie doprowadzić do śmierci Dietera Przewdzinga.
Nie ma wątpliwości co do tego, że po śmierci prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza polskie społeczeństwo jest mądrzejsze o to tragiczne doświadczenie. W 2014 roku, kiedy zamordowano Dietera Przewdzinga, takiego doświadczenia nikt nie miał. Do świadomości społecznej przebiło się także to, że nie można wykluczyć, a wręcz należy założyć, że osoby psychicznie zaburzone, depresyjne są szczególnie wrażliwe na głębokie podziały – polityczne, narodowe, jak i społeczne, które w przestrzeni publicznej stale są obecne, dlatego mogą być zdolne do najbardziej drastycznych czynów. – Konstrukcja psychiczna takich osób w powiązaniu z charakterem, sytuacją życiową u jednych może manifestować się tym, że w danej sytuacji wyjdą na ulicę z jakimś transparentem, a u innych może objawić się w straszliwy sposób – sięgnięciem po narzędzie zbrodni. Dlatego w kontekście ostatniego ogólnopolskiego doświadczenia – mordu na Pawle Adamowiczu – uważam, że należałoby od początku prześledzić wszystkie wątki w sprawie morderstwa Dietera Przewdzinga i na nowo podjąć śledztwo – kończy Bernard Gaida.

 

 

Krzysztof Świerc

Show More