Der Sejm verabschiedete ein Gesetz über Geldleistungen für Menschen, die zwischen 1939 und 1956 in die UdSSR deportiert wurden. Das Gesetz wird zwar noch im Senat behandelt und soll dann von Polens Staatspräsident Andrzej Duda unterzeichnet werden, doch schon heute gilt es als Ergänzung zu früheren Gesetzen.
Foto: Archiv
Unter anderem zu jenem aus dem Jahr 1991, in dem das wichtigste Gesetz über Kriegsveteranen und Opfer von kriegsbedingten Repressionen der Nachkriegszeit verabschiedet wurde. Dieses Gesetz machte jedoch nicht deutlich, dass es für all diejenigen gilt, die in die UdSSR deportiert wurden: „Es sei darauf hingewiesen, dass das neu verabschiedete Gesetz den Zeitraum bis 1956 betrifft. Man kann also sagen, dass es auch polnische Staatsbürger erfasst, die z.B. deutscher Herkunft sind, oder mit anderen Worten: die bis 1945 deutsche Staatsbürger waren.“
Ungeachtet der Herkunft
„Diese Menschen aus der Zeit nach 1945, als die so genannten Säuberungen von sowjetischen Soldaten und sogar von polnischen kommunistischen Behörden durchgeführt wurden, sind meiner Meinung nach in diesem Gesetz berücksichtigt worden, während sie zuvor üblicherweise totgeschwiegen und übergangen wurden. Jetzt können also alle diejenigen, die den Repressionen unterlagen und die polnische Staatsbürgerschaft besitzen, ungeachtet ihrer Herkunft, diese Leistung beantragen“, sagt Ryszard Galla, der Abgeordnete der Deutschen Minderheit. In dem Gesetz findet sich übrigens der sehr wichtige Artikel 6, in dem es um Personen geht, die zwar die polnische Staatsbürgerschaft besitzen (eine Voraussetzung für die Gewährung der Leistung), aber außerhalb Polens leben. Auch ihnen steht die Geldleistung zu. „Diese wird an die von der betreffenden Person angegebene Adresse gezahlt, und zwar auch in einer konvertierbaren Währung! Wer beispielsweise als polnischer Staatsbürger in Deutschland lebt, kann ebenfalls diese Leistung beantragen“, so Ryszard Galla.
200 PLN für jeden Monat
Apropos Geld: Ausgezahlt werden 200 PLN für jeden Monat der Repressionen, wobei der Gesamtbetrag aber nicht unter 2.400 PLN liegen darf! Also auch, wenn jemand weniger als 12 Monate denRepressionen unterlag, erhällt er nach positiver Prüfung seines Antrages 2.400 PLN. Über die Gewährung der Leistung entscheidet nach vorheriger Prüfung des entsprechenden Antrags das Amt für Veteranen und Repressionsopfer. Sehr wichtig ist in diesem Fall auch Artikel 3 des neuen Gesetzes, wonach Personen, die bereits eine Entschädigung oder Ausgleichsleistung auf der Grundlage des Gesetzes von 1991 erhalten haben, diese Leistung nicht beantragen können. „Resümierend: Es ist gut, dass ein solches Gesetz verabschiedet worden ist. Schade nur, dass man es so spät getan hat, denn die Zeit macht ja ihre Arbeit und so sind viele der Menschen, die in die UdSSR deportiert oder zur Arbeit geschickt wurden, inzwischen verstorben. Für diese Menschen bzw. an ihrer statt wird nun niemand eine Entschädigung oder Wiedergutmachung bekommen“.
Pieniądze dla represjonowanych
Sejm przyjął ustawę o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom, które były zesłane lub deportowane do ZSRR w latach 1939–1956. Co prawda ustawa ta będzie jeszcze procedowana w Senacie, a następnie ma być podpisana przez prezydenta, ale już dzisiaj mówi się o niej, że jest uzupełnieniem wcześniej podjętych ustaw.
Między innymi tej z 1991 roku, kiedy przyjęto najważniejszą w tych kwestiach ustawę o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych z okresu powojennego. Ta ustawa nie wskazywała jednak w sposób jednoznaczny, że dotyczy to wszystkich osób, które były zsyłane i deportowane do ZSRR. – Należy zwrócić uwagę, że świeżo przyjęta ustawa dotyczy okresu do 1956 roku. A zatem można powiedzieć, że obejmuje ona także obywateli Polski, którzy mają np. pochodzenie niemieckie lub – innymi słowy – do 1945 roku byli obywatelami Niemiec – mówi poseł MN Ryszard Galla.
Bez względu na pochodzenie
– Te osoby po 1945 roku, kiedy były robione tzw. czystki przez żołnierzy radzieckich, czy nawet już przez polskie władze komunistyczne, w moim przekonaniu są w tej ustawie uwzględnione, a wcześniej były zwykle przemilczane i pomijane. A zatem teraz wszystkie osoby, które byłe represjonowane, a mają obywatelstwo polskie, bez względu na to, jakie mają pochodzenie, mogą spokojne zabiegać o to świadczenie – dodaje poseł. W ustawie tej mamy bardzo istotny artykuł 6, który mówi o osobach mających obywatelstwo polskie (co jest warunkiem przyznania tego świadczenia), ale zamieszkujących poza granicami Polski. Okazuje się, że one także mogą otrzymać świadczenia pieniężne: – Wypłaca są je na adres wskazany przez zainteresowanego, nawet w walucie wymienialnej! Przykładowo, jeśli jest to osoba mająca obywatelstwo polskie, a mieszka w Niemczech, to również o takie świadczenie może się ubiegać – twierdzi poseł Ryszard Galla.
200 zł za każdy miesiąc
Wypłacane ma być 200 zł za każdy miesiąc bycia represjonowanym, ale kwota ta nie może być niższa niż 2400 zł! Oznacza to, że nawet jeśli dana osoba była represjonowana miesiąc lub dwa miesiące, to nie może otrzymać mniej niż 2400 zł. Decyzję o przyznaniu tego świadczenia podejmuje szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, wcześniej należy złożyć stosowny wniosek. Bardzo istotny w tej sprawie jest artykuł 3 tej ustawy, który mówi, że o świadczenie to nie może ubiegać się osoba, która już wcześniej otrzymała jakiekolwiek odszkodowanie lub zadośćuczynienie na bazie ustawy z 1991 roku. – Reasumując – dobrze, że taka ustawa została przyjęta. Szkoda tylko, że tak późno, bo czas robi swoje i wiele osób, które były deportowane bądź zesłane do pracy w ZSRR, już umarły i nikt dla tych osób lub za te osoby żadnych takich odszkodowań czy rekompensat nie dostanie.
Krzysztof Świerc
