Foto: Konsulat Wrocław
W województwie śląskim język niemiecki przeżywa renesans. W gospodarczym sercu regionu – Katowicach – lokuje się coraz więcej przedsiębiorstw, które skupiają się na usługach związanych z tym językiem. Ten trend chcą wykorzystać także niemieckie organizacje, powołując do życia projekt „Netzwerk Deutsch”.
W ramach inicjatywy odbyło się już kilka spotkań, ale to ostatnie, które miało miejsce z końcem marca, zorganizowano z największym rozmachem. Przy jednym stole debatowali przedstawiciele członków „Netzwerk Deutsch”, czyli organizacji, które w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym nauczają języka niemieckiego lub takie nauczanie wspierają. Wśród nich znalazły się te najbardziej oczywiste, czyli Instytut Goethego czy Polsko-Niemieckie Stowarzyszenie Nauczycieli Języka Niemieckiego, ale także m.in. Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej czy Polsko-Niemiecka Izba Przemysłowo-Handlowa, która występowała w roli środowiska, które bezpośrednio może dostarczyć relacji na temat oczekiwań rynku pracy względem niemieckiego.
Rola UŚ
Nie bez powodu spotkanie zorganizowano na wydziale Filologii Germańskiej Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu. Niemiecki na Śląsku ma być „usprawniany” przede wszystkim na etapie studiów. Im bardziej wspierane będzie kształcenie nauczycieli języka niemieckiego, tym lepsze będą efekty u absolwentów niższych poziomów kształcenia, to z kolei ma wpływać na jakość przyszłej kadry pracowniczej. „Netzwerk Deutsch” to jednak nie tylko teoria nauczania. Pełniąca rolę prowadzącej spotkanie konsul generalny z Wrocławia Elisabeth Wolbers, podkreśla, że sieć ma prowadzić także do powstania pozaszkolnych inicjatyw: – Podczas takich spotkań chodzi przede wszystkim o wymianę doświadczeń i pomysłów. Są wśród nich także konkretne, jak np. projekt „Rynek pracy w UE”, który odbędzie się 9 maja na Uniwersytecie Śląskim. Ważna dla kształcenia ekspertów jest jednak także wymiana materiałów dydaktycznych. W ten sposób spopularyzowano np. polsko-angielsko-niemiecki słownik dla mechatroników – mówi konsul.
Niemiecki to potencjał
Pytana o dotychczasowy poziom języka niemieckiego w województwie śląskim konsul Wolbers odpowiada imponującymi statystykami. Według jej informacji niemiecki jest zarówno w całej Polsce, jak i w województwie śląskim drugim najpopularniejszym językiem po angielskim, a ponad 700 uczniów uczęszcza na zajęcia języka niemieckiego, których efektem jest egzamin na Niemiecki Dyplom Językowy, przy którym zdawalność wynosi 90%. Mimo tych pozytywnych danych zdaniem konsul „wciąż istnieje jeszcze znacznie więcej potencjału, jeśli chodzi o niemiecki w Polsce”. Właśnie z uwagi na ten potencjał powstało „Netzwerk Deutsch”. Elisabeth Wolbers ma nadzieję, że dzięki inicjatywie i związanej z nią współpracy tylu różnych organizacji, ofert nauczania i pracy z językiem niemieckim będzie jeszcze więcej. Podobną nadzieję żywią także nauczyciele języka niemieckiego. Agnieszka Dłociok, germanistka z rejonu Gliwic, stwierdza, że wprawdzie zainteresowanie nauką języka niemieckiego zależy od danego ucznia, lecz wielu już wie, że niemiecki to duży atut w przyszłości: – Wielu moich uczniów uczy się już świadomie, widzą w tej nauce sens. Wiedzą, że będą w przyszłości wybierać pracodawcę, a więc chcą reprezentować szeroki wachlarz kompetencji, także językowych – mówi Dłociok.
Uczestnicy spotkania w Sosnowcu byli zgodni, że aby skutecznie promować język niemiecki, potrzeba ciekawych projektów z nim związanych, które inspirowałyby zarówno uczniów, jak i nauczycieli. Przykładami takich projektów były choćby inicjatywy Bilingua czy Archiwum Historii Mówionej DWPN. Takie pomysły mają w przyszłości być oferowane jeszcze szerzej.
Łukasz Biły
***
Die deutsche Sprache erlebt in der Woiwodschaft Schlesien derzeit eine Renaissance. So lassen sich im wirtschaftlichen Herzstück der Region, Kattowitz, immer mehr Unternehmen nieder, die sich auf deutschbezogene Dienstleistungen konzentrieren. Den Trend wollen nun auch deutsche Organisationen vor Ort mit einem Projekt „Netzwerk Deutsch” nutzen.
Im Rahmen der Initiative haben bereits mehrere Treffen stattgefunden, doch das jüngste Ende März hatte besonders viel Schwung. An einem Tisch debattierte dabei die Mitgliedervertretung des „Netzwerk Deutsch”, bestehend aus Organisationen, die im Oberschlesischen Industriegebiet die deutsche Sprache unterrichten bzw. den Deutschunterricht unterstützen. Unter ihnen finden sich neben dem Goethe-Institut und dem Deutsch-Polnischen Deutschlehrerverein auch u.a. auch das Haus der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit (HDPZ) und die Deutsch-Polnische Industrie- und Handelskammer, letztere als dasjenige Gremium, das unmittelbar für die Berichterstattung zu den Erwartungen des Arbeitsmarktes hinsichtlich der deutschen Sprache zuständig ist.
Rolle der SU
Nicht ohne Grund hatte man für das Treffen die Fakultät Germanische Philologie der Schlesischen Universität (SU) in Sosnowitz ausgewählt. Die deutsche Sprache soll in Schlesien vor allem im Bereich des Studiums „optimiert” werden. Je stärker die Deutschlehrerbildung unterstützt wird, umso bessere Ergebnisse bei Absolventen der niedrigeren Bildungsstufen sind zu erwarten. Und dies soll sich dann positiv auf die Qualität der künftigen Arbeitskräfte auswirken. Das „Netzwerk Deutsch” steht aber nicht nur für Unterrichtstheorie. Es sollen durch dieses auch außerschulische Initiativen angestoßen werden, unterstrich die als Moderatorin des Treffens fungierende Breslauer Generalkonsulin Elisabeth Wolbers: „Bei diesen Treffen geht es vor allem um den Austausch von Erfahrungen und Ideen. Es gibt darunter auch ganz konkrete wie z.B. das Projekt „Arbeitsmarkt in der EU”, das am 9. Mai in der Schlesischen Universität stattfindet. Aber auch der Austausch von Lehrmaterial ist für die Ausbildung von Experten wichtig. Auf diese Weise hat man z.B. ein polnisch-englisches Wörterbuch für Mechatroniker popularisiert“, so die Konsulin.
Deutsch ist Potenzial
Auf die Frage nach dem bisherigen Stand des Deutschunterrichts in der Woiwodschaft Schlesien führte die Konsulin beeindruckende Statistiken an. Nach ihren Informationen ist Deutsch sowohl in ganz Polen, als auch in der Woiwodschaft Schlesien die zweitbeliebteste Sprache nach Englisch. Mehr als 700 Schüler besuchen einen Deutschunterricht, der mit einem Deutschen Sprachdiplom abschließt, wobei das Examen zu 90 Prozent erfolgreich bestanden wird. Und doch: Bei all den positiven Daten gib es nach Ansicht der Konsulin „noch immer viel mehr Potenzial in Sachen Deutsch in Polen”. Just dieses Potenzial hat das „Netzwerk Deutsch” entstehen lassen. Elisabeth Wolbers hofft, dass durch die Initiative und die damit verbundene Kooperation der vielen verschiedenen Organisationen das Unterrichtsangebot und die Stellenangebote, in denen deutsche Sprachkenntnisse genannt werden, noch zunehmen werden. Aber auch Deutschlehrer hegen eine ähnliche Hoffnung. Agnieszka Dłociok, eine Germanistin aus dem Raum Gleiwitz, sagt, dass das Interesse am Deutschlernen zwar dem Schüler selbst überlassen ist, doch viele wissen bereits, das Deutsch ein großer Vorteil für die Zukunft ist: „Viele meiner Schüler lernen inzwischen ganz bewusst Deutsch, sie sehen darin einen klaren Sinn. Sie wissen, dass sie in Zukunft ihren Arbeitgeber damit selbst auswählen können, und wollen deshalb ein breites Kompetenzspektrum repräsentieren, auch sprachlich”, so Dłociok.
Die Teilnehmer des Sosnowitzer Treffens waren sich einig: Um die deutsche Sprache wirksam voranzubringen, braucht es interessante Sprachprojekte, die Schüler und Lehrer gleichermaßen inspirieren. Beispielhaft für solche Projekte waren etwa die Initiativen Bilingua oder „Archiv der gesprochenen Geschichte“ des HDPZ. Ideen wie diese sollen in Zukunft noch umfassender angeboten werden.
Łukasz Biły
