Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Czy zaczyna się spadek?

W bieżącym roku szkolnym 2022/2023 na zajęcia z języka niemieckiego jako języka mniejszości w województwie warmińsko-mazurskim uczęszcza dokładnie 2116 uczniów – o 66 mniej niż rok temu.

2116 uczniów jest rozmieszczonych w 43 szkołach na terenie całej Warmii i Mazur. Po raz pierwszy od wprowadzenia tych zajęć z języka mniejszości w 2005 r. liczba ich uczestników się zmniejszyła. Spadek w stosunku do roku poprzedniego wynosi 3% (w roku szkolnym 2021/2022 na zajęcia z języka niemieckiego jako języka mniejszości w regionie uczęszczało jeszcze 2182 dzieci i młodzieży, patrz tabela).

Liczba placówek oświatowych nie zmniejszyła się, jednak w tym roku szkolnym integracyjna szkoła podstawowa w Nidzicy (Neidenburg) oraz szkoły w Radoszach (Freudenberg) i Rodnowie (Reddenau) nie oferują już lekcji języka niemieckiego jako języka mniejszości.

Szkoła Podstawowa nr 18 w Olsztynie (Allenstein) i szkoła w Zyndakach (Sonntag) pokazują, że może to iść także w drugą stronę. Tam bowiem język niemiecki jako język mniejszości został dodany do programu nauczania.

Ponadto niemiecki jako język mniejszościowy wrócił do przedszkola – a dokładniej do punktu przedszkolnego w Bredynkach (Bredinken). W szkołach podstawowych w Wilczętach (Deutschendorf) i Słobitach (Schlobitten) w powiecie braniewskim (Braunsberg) dzieci i młodzież uczą się równolegle innego języka mniejszości narodowej, a mianowicie języka ukraińskiego.

Quelle der Daten: System Informacji Oświaty

Wśród 43 placówek oferujących język niemiecki jako mniejszościowy 25 to szkoły publiczne prowadzone przez gminę lub miasto na prawach powiatu, czyli Olsztyn i Elbląg; cztery to szkoły publiczne, a 14 prowadzonych jest przez stowarzyszenia.

Język niemiecki jako język mniejszościowy nauczany jest w 16 gminach wiejskich lub miejsko-wiejskich, dwóch samodzielnych miastach (Olsztyn i Elbląg) oraz w pięciu powiatach ziemskich. (W województwie warmińsko-mazurskim jest łącznie 19 powiatów ziemskich i dwa samodzielne miasta. W skład powiatów wchodzi 116 gmin. Łącznie na Warmii i Mazurach mieszka ok. 1,4 mln osób).

Najwięcej dzieci (w liczbach bezwzględnych) uczy się języka niemieckiego jako ojczystego w powiecie olsztyńskim, co nie dziwi, gdyż powiat olsztyński jest najludniejszym powiatem w województwie.

Uznanie należy się natomiast rodzicom w powiatach nidzickim i mrągowskim, gdzie względem liczby mieszkańców najwięcej dzieci uczy się języka niemieckiego jako języka mniejszości. Ogólnie zauważalne jest również to, że w mieście Olsztynie liczba osób uczących się języka niemieckiego jako języka mniejszościowego wzrasta z roku na rok.

Ponadto zdecydowana większość szkół znajduje się w małych miejscowościach. Natomiast tam, gdzie jest najwięcej członków mniejszości niemieckiej, np. w miastach: Ostróda (Osterode), Giżycko (Lötzen), Morąg (Mohrungen), Ełk (Lyck), Bartoszyce (Bartenstein), Lidzbark Warmiński (Heilsberg), Szczytno (Ortelsburg) czy Iława (Deutsch Eylau), żadne dziecko nie uczy się języka niemieckiego jako ojczystego.

Niepokojącym zjawiskiem jest również zanik języka niemieckiego w przedszkolach. Zjawisko to obserwowane jest już szósty rok szkolny z rzędu. Być może jednak dzieci przedszkolne w Bredynkach odwrócą ten trend.

Trudno na tym etapie ocenić, w jakiej mierze dyskryminująca decyzja ministra edukacji dotycząca ograniczenia tygodniowych zajęć z języka niemieckiego jako języka mniejszości wpłynie na długofalowe wyniki w nauce uczniów. Pozostałe mniejszości zamieszkujące Polskę nie są dotknięte tą decyzją – co było już wielokrotnie podkreślane w przeszłości. Jednak już teraz jedno jest pewne: mając tylko jedną godzinę tygodniowo, nauczenie się języka ojczystego w odpowiednim zakresie jest bardzo trudne – lub wręcz niemożliwe.

Lech Kryszałowicz

Na Warmii i Mazurach nauczanie języka niemieckiego jako języka mniejszości rozpoczęło się w 2005 r. w trzech szkołach: w Łynie (Lahna), Szkotowie (Skottau) i Nidzicy. W tym czasie z tej oferty skorzystało nieco ponad 100 dzieci. Inicjatorem zajęć był nieżyjący już Albert Wylengowski, ówczesny przewodniczący mniejszości niemieckiej w Nidzicy.

Artikelfoto: Taken/pixabay.com

Show More