Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Christlicher Glaube und deutsche Identität / Wiara chrześcijańska a niemiecka tożsamość

Im Leben der Deutschen Minderheit spielt die Kirche eine wichtige Rolle. Bei Feierlichkeiten gibt es immer den beistand der Geistlichkeit.
Foto: Rudolf Urban

Die Mitglieder der Deutschen Minderheit leben in 235 Pfarreien des Bistums Oppeln, doch in nur 117 von ihnen findet der Sonntagsgottesdienst in deutscher Sprache jede Woche statt, in den anderen gibt es die deutschen Messen nur alle zwei Wochen oder nur einmal im Monat. Dass es so ist, liegt sowohl an den Ortsgeistlichen als auch an den Gläubigen selbst und gerade für die letzteren werden nun in fünf Kreisen sog. Bildungsbegegnungen (poln. spotkania formacyjne) organisiert.

 

 

Wersja polska poniżej

 

Dabei stehen der Glaube und die deutsche Identität der Menschen im Fokus und so wird auch deutlich, dass die Organisatoren auf die im April vergangenen Jahres in Groß Stein stattgefundene Konferenz für Vertreter der deutschen Minderheiten aus Mittel-, Osteuropa und den GUS-Staaten anspielen. „Das damals dort erörterte Thema Glaube als Stütze der Identität griff auch der Oppelner Bischof Andrzej Czaja auf, der sich mehrmals im Jahr auch mit Vertretern der Deutschen Minderheit trifft und bei einer dieser Begegnungen vorgeschlagen hatte, Treffen für DFK-Vertreter in der Woiwodschaft Oppeln zu organisieren“, sagt Pfarrer Dr. Piotr Tarlinski, Seelsorger der Minderheiten im Bistum Oppeln.

 

Nicht nur kritisieren

Bei den am kommenden Wochenende beginnenden Kreistreffen soll es dann auch um die Probleme der einzelnen DFKs mit der deutschsprachigen Seelsorge gehen, denn dass diese bestehen, steht fest. „Nicht alles ist gleich lösbar, denn das Leben ist kompliziert und man kann nicht immer alles einfach aus der Welt schaffen. Es ist aber dabei wichtig im Dialog zu bleiben. Außerdem dienen diese Treffen dann auch einer Verkürzung der Wege. Deshalb sollen sich die Menschen in ihren Kreisen und Dekanaten treffen, um hier zwar auch die Sorgen zu besprechen, besonders aber um am Glauben zu arbeiten, diesen für sich neu zu entdecken und ihn zur wahren Stütze der Identität zu machen“, meint Pfr. Tarlinski.

 

Stichwort für den Minderheitenseelsorger ist dabei nicht einfach nur das Wort „Glaube“, sondern eher „Spiritualität, denn die Menschen sprechen oft vom Glauben, wobei sich aber dann die Frage stelle, ob dahinter auch die christliche Spiritualität stecke, oder es nur um altbekannte und erlernte Bräuche und Traditionen gehe. „Und diese Spiritualität wollen wir auch auf die deutsche Identität der Menschen übertragen und die Bedeutung der deutschen Sprache betonen, in der sie als Mitglieder der Minderheit doch auch den Glauben in seiner Gesamtheit erleben können, auch wenn man zunächst klein anfangen muss mit kurzen Gebeten und Liedern und sich deren tiefe Bedeutung vergegenwärtigen muss“, sagt Dr. Piotr Tarlinski.

 

Dreigeteilte Treffen

Um also sowohl den Glauben unter den Mitgliedern der DFKs zu vertiefen, als auch die deutsche Sprache in der Seelsorge zu fördern, hat Pfarrer Tarlinski die Bildungsbegegnungen in drei Teile geteilt.

 

Zunächst soll es eine kurze geschichtliche Einführung in die Minderheitenseelsorge geben, wobei aber nicht nur die letzten 28 Jahre beleuchtet werden. „Wir wollen auch darauf hinzuweisen, wie es in Schlesien z.B. im 19 Jahrhundert war, als Deutsch die Amtssprache war, hier aber auch polnischsprachige Menschen lebten und die Kirche ihnen geholfen hat, die polnische Identität zu wahren. Nun ist es umgekehrt und wir können daraus lernen“, sagt Dr. Tarlinski.

 

Im zweiten Teil geht es dann um den Glauben als tragende Säule der menschlichen Persönlichkeit. „Was bedeutet zu glauben, Christ zu sein, worum geht es bei der Spiritualität und wie wirkt sich dies auf die Pflege der deutschen Kultur in Oberschlesien aus? – das sind die Fragen, die wir uns stellen wollen“, mein Dr. Piotr Tarlinski.

 

Im letzten Teil dieser Treffen soll dann die praktische Seelsorge der Minderheit angesprochen werden. Die Heiligen Messen, die Andachten und ihre Vorbereitung stehen also im Fokus genauso wie die Gebets- und Gesangbücher, die genutzt werden. „Denn vielerorts haben wir es immer noch nicht geschafft, die altehrwürdigen kleinen roten Büchlein gegen die längst neuen deutsch-polnischen „Weg zum Himmel“ einzutauschen, obwohl diese ja eine viel größere Möglichkeit bieten, die Gottesdienste in ihrer Vielfalt zu feiern“, meint Pfr. Tarlinski.

 

Dabei soll, wie der Minderheitenseelsorger unterstreicht, klar sein, dass diese Treffen keineswegs als eine Art Vorlesungen zu betrachten sind. Es geht eher darum, in einer offenen Diskussion die Glaubens- und Identitätsfragen zu besprechen und sie in die kleine örtliche Gemeinschaft zu tragen.

Rudolf Urban

 

 

Die Bildungstreffen finden jeweils in fünf Kreisen für die dortigen DFKs um 9:30 Uhr statt.

13.01 – Oberglogau (Kreise Krappitz und Neustadt), Pfarrsaal bei der St. Bartolomäus Kirche, ul. Kościelna 2

20.01    – Oppeln (Kreis Oppeln), Joseph-von-Eichendorff-Zentralbibliothek, ul. Szpitalna 7a

27.01    – Kreuzburg (Kreise Kreuzburg und Rosenberg) Pfarrsaal bei der Herz-Jesu-Kirche, ul. Jana Pawła II nr 7

10.02    – Schewkowitz (Kreise Gr. Strehlitz und Gleiwitz), Pfarrsaal bei der St. Joachim und Anna Kirche, Plac Klasztorny 10

17.02   – Kreis Kandrzin-Cosel (der genaue Ort ist noch nicht bekannt)

 

 


 

Członkowie mniejszości niemieckiej żyją w 235 parafiach diecezji opolskiej, jednak tylko w 117 z nich niedzielne nabożeństwo odbywa się co tydzień, w pozostałych zaś msze są odprawiane co dwa tygodnie lub nawet raz w miesiącu. To, że tak jest, leży po stronie zarówno duchownych, jak i samych wiernych i właśnie z myślą o tych ostatnich w pięciu powiatach zostaną zorganizowane tzw. spotkania formacyjne.

 

Tematem tych spotkań będzie wiara i niemiecka tożsamość członków MN, co notabene wyraźnie pokazuje, że organizatorzy nawiązują w ten sposób do tematyki konferencji dla przedstawicieli mniejszości niemieckich z krajów Europy Środkowo-Wschodniej oraz państw WNP, jaka w kwietniu minionego roku odbyła się w Kamieniu Śląskim. – Omawiany tam wówczas temat wiary jako filaru tożsamości podchwycił też biskup opolski Andrzej Czaja, który kilka razy w roku spotyka się też z przedstawicielami mniejszości niemieckiej i podczas jednego z takich spotkań zaproponował organizowanie podobnych dla przedstawicieli kół DFK z województwa opolskiego – mówi ks. dr Piotr Tarliński, duszpasterz mniejszości w diecezji opolskiej.

 

Nie tylko krytykować

Uczestnicy spotkań powiatowych, rozpoczynających się w nadchodzący weekend, będą też dyskutowali o problemach, na jakie poszczególne koła DFK napotykają w zakresie duszpasterstwa w języku niemieckim, bo wiadomo, że takowe są. – Nie wszystko da się rozwiązać od razu, bo życie jest skomplikowane i nie zawsze można w prosty sposób wszystkiemu zaradzić. Jest jednak rzeczą ważną, by pozostawać w dialogu. Poza tym spotkania te posłużą poprawie wzajemnej komunikacji. Dlatego też ludzie będą spotykać się w swoich powiatach, dekanatach, by nie tylko rozmawiać o codziennych troskach, lecz przede wszystkim pracować nad swoją wiarą, odkrywać ją w sobie na nowo oraz uczynić ją prawdziwym filarem tożsamości – uważa ks. Tarliński.

 

Kluczowym hasłem dla duszpasterza mniejszości nie jest jednak po prostu słowo „wiara”, lecz raczej „duchowość”, gdyż jego zdaniem ludzie często mówią o wierze, co jednak rodzi pytanie, czy za tym tkwi także chrześcijańska duchowość, czy jedynie chodzi o znane z dawien dawna, nauczone zwyczaje i tradycje. – I tę właśnie duchowość pragniemy przenosić na grunt niemieckiej tożsamości ludzi, podkreślając znaczenie języka niemieckiego, poprzez który jako członkowie mniejszości też mogą przeżywać wiarę we wszystkich jej aspektach, nawet jeśli trzeba będzie zacząć skromnie – od krótkich modlitw i pieśni, uzmysławiając sobie ich głębokie znaczenie – mówi ks. dr Piotr Tarliński.

 

Trzyczęściowe spotkania

Aby więc zarówno pogłębić wiarę wśród członków DFK, jak i promować stosowanie języka niemieckiego w duszpasterstwie, ks. Tarliński dokonał podziału spotkań formacyjnych na trzy części.

 

Spotkania będą rozpoczynać się od krótkiego wprowadzenia w historię duszpasterstwa mniejszości, przy czym jednak naświetlony zostanie nie tylko okres ostatnich 28 lat. – Będziemy też zwracać uwagę na to, jak było na Śląsku np. w XIX wieku, gdy język niemiecki był urzędowym, a jednocześnie żyli tu ludzie polskojęzyczni, którym Kościół pomagał zachować polską tożsamość. Obecnie jest odwrotnie i możemy się z tego uczyć – mówi ks. Tarliński.

 

Część druga będzie poświęcona wierze jako filarowi, który jest podporą osobowości człowieka. – Co to oznacza wierzyć, być chrześcijaninem, co to jest duchowość i jaki ma ona wpływ na pielęgnowanie kultury niemieckiej na Górnym Śląsku – to są pytania, które będziemy chcieli sobie zadać – stwierdza Piotr Tarliński.

 

W ostatniej części spotkań zostaną poruszone zagadnienia związane z praktycznym duszpasterstwem MN. W centrum uwagi znajdą się więc zarówno msze święte, nabożeństwa i ich przygotowanie, jak i modlitewniki, z których korzystamy. – W wielu miejscowościach bowiem wciąż jeszcze nie udało się nam zamienić uświęconych tradycją czerwonych książeczek na od dawna już istniejące nowe polsko-niemieckie „Drogi do nieba”, chociaż dają one znacznie większe możliwości celebrowania nabożeństw w ich różnorodności – uważa ks. Tarliński.

 

Jednocześnie duszpasterz mniejszości wyjaśnia, że wspomnianych spotkań w żadnym razie nie należy traktować jako swego rodzaju prelekcji, chodzi raczej o to, by w ramach otwartej dyskusji omawiać kwestie wiary i tożsamości oraz przenosić je na grunt własnej lokalnej społeczności.

 

Rudolf Urban

 

Spotkania formacyjne odbędą się w pięciu powiatach z myślą o tamtejszych kołach DFK.

13.01. – Głogówek (powiaty krapkowicki i prudnicki), sala parafialna przy kościele św. Bartłomieja, ul. Kościelna 2

20.01. – Opole (powiat opolski), Centralna Biblioteka im. Josepha von Eichendorffa, ul. Szpitalna 7a

27.01. – Kluczbork (powiaty kluczborski i oleski), sala parafialna przy kościele pw. Serca Jezusowego, ul. Jana Pawła II nr 7

10.02. – Dziewkowice (powiaty strzelecki i gliwicki), sala parafialna przy kościele św. Joachima i św. Anny, pl. Klasztorny 10

17.02. – powiat kędzierzyńsko-kozielski (dokładna miejscowość nie jest jeszcze znana)

Show More