Niemiecki wraca do domów
Tygodniowy cykl pisania kolumny spowodował, że dopiero teraz na gościnnych łamach „Wochenblatt.pl” mogę wyrazić swoje zadowolenie z wydarzenia sprzed tygodnia. GUS ogłosił wstępne wyniki NSP 2021 w zakresie narodowości, z którymi identyfikują się obywatele RP. Wczoraj udało mi się o nich porozmawiać z abp. Alfonsem Nossolem, który także dostrzega w nich siłę naszej śląskiej tożsamości.
Oczywiście nie wykluczam zmian, nie ma podziału terytorialnego deklaracji, nie opuszczają mnie wątpliwości co do rzetelności spisu. W niedzielę znów usłyszałem relację z Elbląga, że komisarz spisowy telefonicznie skłamał, że niemieckiej narodowości nie można podać bez wcześniejszego zadeklarowania polskiej. Jednak te wyniki napawają optymizmem. Pomimo trwającej od lat antyniemieckiej propagandy rządu RP, pomimo trwającej emigracji młodych ludzi zrażonych brakiem perspektyw, przy wzroście ksenofobicznych i antyeuropejskich tendencji, pomimo ograniczania od 2018 r. możliwości nauki języka niemieckiego w szkołach, pomimo ograniczania praw wykonywania niektórych zawodów prawniczych przy posiadaniu także niemieckiego obywatelstwa, pomimo braku realnej ochrony mniejszości narodowych i ich języków na poziomie UE – tylko o 10% w stosunku do wyników z 2011 r. zmniejszyła się liczba osób odważnie deklarujących przynależność do narodu niemieckiego.
Jestem przekonany, że wiele osób na Śląsku i Pomorzu poczuwających się do niemieckości definiuje ją także regionalnie, stawiając akcent na swoją śląską czy kaszubską tożsamość. Może o tym świadczyć fakt, że niemal 200 tys. osób podało, że w swych domach rozmawiają także po niemiecku. Szczególnie ten wynik budzi moje zadowolenie, gdyż w 2011 r. było ich 96 tys. W tych dziesięciu latach pomiędzy spisami nie tylko wygłosiłem jako przewodniczący VdG dziesiątki przemówień i świadectw na temat fundamentalnego znaczenia obecności języka niemieckiego w rodzinach, ale także podjęliśmy wiele projektów, które ten język jako język naszej codzienności promowały. Obcowanie z kulturą niemiecką nie jest możliwe bez znajomości języka.
Po dziesiątkach lat tracenia języka nasze rodziny go przywracają. Dysproporcja pomiędzy liczbą osób deklarujących narodowość niemiecką a tych, które posługują się w domu językiem niemieckim, może być spowodowana także obawą przed jasną deklaracją niemieckości. Tymczasem w Czechach, na Słowacji czy w Chorwacji liczba takich deklaracji przyrosła. To powinno być sygnałem dla rządzących, że znów coś nie gra z naszą demokracją i prawami obywatelskimi, co zresztą potwierdzają choćby dyskryminujące działania ministra Czarnka.
Bernard Gaida
Titelfoto: Rudolf Urban
