W kwietniu rusza program „Ożywienie domów spotkań”. O nowościach w programie z koordynatorką Sybillą Dzumlą rozmawiała Anna Durecka.
Już od kwietnia koła DFK mogą znowu składać wnioski o dofinansowanie projektów w ramach programu „Ożywienie domów spotkań”. Czy w samej procedurze zachodzą od tego roku jakiekolwiek zmiany?
Nie, cały system jest identyczny jak w latach ubiegłych. To znaczy, że województwa podzielone są na obszary wsparcia i nad każdym czuwa opiekun projektów. Takich opiekunów w całym kraju jest 29, najwięcej oczywiście w województwach opolskim i śląskim, gdzie struktury mniejszości są najliczniejsze. Zadaniem opiekuna jest udzielania pomocy i wsparcia kołom DFK przy realizacji projektów, ich rozliczaniu, pisaniu wniosków, ale też przy poszukiwaniu interesujących pomysłów. Zasięg programu jest ogólnopolski, tzn. że obejmuje wszystkie te tereny, gdzie mieszkają członkowie mniejszości niemieckiej. Bez zmian są również zasady finansowania projektów: maksymalna kwota dofinansowania projektu wynosi 2500 złotych. Udział własny wynosi 15 procent. Koło DFK może zrealizować maksymalnie sześć projektów w ramach programu. W województwach śląskim i opolskim dodatkowo obowiązuje zasada, że do dwóch projektów dane koło DFK musi jako współorganizatora włączyć koło mniej aktywne. Zasada tej, jak ja to żartobliwe nazywam, „przymusowej aktywizacji” dotąd bardzo dobrze się sprawdzała. Z jednej strony to ograniczenie liczby projektów jest naturalnym hamulcem dla hiperaktywnych kół, które zapewne mogłyby zorganizować i dziesięć projektów. Z drugiej zaś strony działa motywująco na mało aktywne DFK, które czasem orientowały się pod koniec roku, że może chciałyby zrobić jakiś projekt, gdy było już prawie za późno. Takie słabsze koło, które raz, drugi jest współorganizatorem, w końcu samo zaczyna brać czynny udział w programie. Obserwowaliśmy to wiele razy.
Czyli udział w programie prowadzi nieuchronnie do zwiększenia aktywności koła DFK?
Taką widzę zależność. Oczywiście nie jest to wyłączna zasługa programu, ale na pewno udział w nim daje impuls do zmian. Wynika to też z postępującej, szczególnie na Opolszczyźnie, bardzo szybko zmiany generacyjnej wśród przewodniczących kół DFK. Ta zmiana dokonuje się też w województwie śląskim, ale nie tak szybko. W każdym razie w tych kołach, które brały udział w programie, dość szybko pojawiała się jakaś młoda osoba, która przejmowała też funkcję przewodniczącego. Taka zależność jest widoczna. Są koła, które dzięki udziałowi w naszym programie po latach uśpienia wznowiły działalność, jak koło DFK w Kamionku czy DFK Pludry.
Tematem przewodnim tegorocznej edycji programu jest jubileusz 500-lecia reformacji.
Tak, z tego powodu nasze seminarium wprowadzające dla opiekunów projektów odbędzie się w tym roku w Świdnicy, gdyż tam znajduje się słynny Kościół Pokoju. Szkolenie będzie zarazem modelowym projektem dla opiekunów, ponieważ przedstawimy im również różnych referentów, którzy przybliżą im dzieje tego miejsca, ale też historię ewangelików na obecnym terenie Polski. Z tej wiedzy i z tych kontaktów będą mogli skorzystać, organizując projekty w swoich kołach DFK. Decydując się na taki temat przewodni, chcemy, żeby członkowie DFK odkrywali też ewangelicką, protestancką historię Niemców w Polsce. Niemcy na Śląsku to głównie katolicy, ale wśród wielu naszych grup z północy dominuje wyznanie ewangelickie, np. w Słupsku czy Koszalinie. Przy realizacji projektów te grupy będą mogły oczywiście sięgać do własnych zasobów, zapraszać inne DFK do siebie, pokazać swoją inność.
Preferowane przy dofinansowaniu projekty powinny przede wszystkim mieć na celu pielęgnowanie tożsamości niemieckiej, języka, kultury, historii lokalnej…
Oczywiście, to są nasze priorytety od lat. Będziemy też preferować projekty o dobrej jakości, czyli wykłady, prelekcje, warsztaty, projekty partnerskie, a nie na przykład festyny. Zależy nam też, żeby projekty odbywały się w siedzibach DFK, żeby było to powiązanie lokalowe. W końcu program od tego roku nazywa się „Begegnungsstättenarbeit”, czyli nawet w nazwie jest to nawiązanie do siedziby DFK.
***
Im April beginnt das Programm „Konsolidierung der Begegnungsstätten“ unter dem neuen Namen „Begegnungsstättenarbeit”. Über Neuigkeiten im Programm sprach Anna Durecka mit der Koordinatorin Sybilla Dzumla
Bereits ab April können DFKs erneut eine Projektfinanzierung im Rahmen des Programms „Begegnungsstättenarbeit” beantragen. Gibt es ab diesem Jahr vielleicht verfahrenstechnische Änderungen?
Nein, das System ist identisch wie in den Vorjahren. Das heißt, die Woiwodschaften sind in Unterstützungsbereiche eingeteilt, die sich jeweils in der Obhut eines Projektbetreuers befinden. Landesweit sind es 29 Projektbetreuer, die meisten natürlich in den Woiwodschaften Oppeln und Schlesien, wo die Minderheit besonders gut ausgebaute Strukturen hat. Die Aufgabe eines Projektbetreuers ist die Unterstützung von DFKs bei der Durchführung und Abrechnung von Projekten, beim Verfassen von Anträgen, aber auch bei der Suche nach interessanten Ideen. Die Reichweite des Programms ist polenweit, d.h. es umfasst alle diejenigen Gebiete, wo Angehörige der deutschen Minderheit leben. Auch die Regeln für Projektfinanzierungen bleiben unverändert: Die maximale Finanzierungssumme beträgt 2.500 Złoty bei einer Eigenleistung von 15 Prozent. Ein einzelner DFK kann maximal sechs Projekte im Rahmen des Programms realisieren. In den Woiwodschaften Schlesien und Oppeln gilt zudem, dass der jeweilige DFK eine weniger aktive Ortsgruppe in zwei Projekte als Mitorganisator einbinden muss. Diese Regel, die ich scherzhaft „Zwangsaktivierung” nenne, hat sich bisher immer gut bewährt. Diese Begrenzung der Projektzahl ist zum einen eine natürliche Bremse für hyperaktive Ortsgruppen, die vermutlich auch zehn Projekte gerne über die Bühne bringen möchten. Zum anderen wird dies motivierend auf wenig aktive DFKs, denen manchmal jeweils erst am Jahresende, als es schon fast zu spät war, klar wurde, dass sie vielleicht ein Projekt machen möchten. Diese schwächeren Ortsgruppen werden, nachdem sie ein oder zwei Mal ein Projekt mitorganisiert haben, schließlich selbst im Programm aktiv. Wir haben das bereits oftmals erlebt.
Führt eine Teilnahme am Programm unweigerlich zu mehr Aktivitäten eines DFK?
Diesen Zusammenhang gibt es durchaus. Das liegt natürlich nicht allein am Programm, aber mit Sicherheit schafft eine Teilnahme auch Impulse für Veränderungen. Es ist auch auf den insbesondere in der Oppelner Region rasch fortschreitenden Generationswechsel bei den DFK-Vorsitzenden zurückzuführen. In der Woiwodschaft Schlesien vollzieht sich dieser Generationswechsel nicht so schnell. Auf jeden Fall kam in denjenigen Ortsgruppen, die am Programm teilnahmen, immer recht schnell ein junger Mensch zum Vorschein, der auch den Vorsitz übernahm. Dieser Zusammenhang ist gut erkennbar. Es gibt Ortsgruppen, die durch Teilnahme an unserem Programm nach jahrelanger Lethargie wieder aktiv geworden sind, so z.B. der DFK in Klein Stein oder der DFK Ponischowitz.
Das Leitthema des diesjährigen Programms ist das 500-jährige Jubiläum der Reformation.
Ja, und aus diesem Grund findet unser diesjähriges Einführungsseminar für Projektbetreuer in Schweidnitz statt, da sich dort eine berühmte Friedenskirche befindet. Die Schulung ist zugleich ein Modellprojekt für Projektbetreuer, denn wir werden ihnen auch verschiedene Referenten vorstellen, die ihnen die Geschichte dieses Ortes, aber auch die Geschichte der Evangelischen im heutigen Gebiet Polens näher bringen sollen. Auf dieses Wissen und diese Kontakte können sie dann bei der Gestaltung von Projekten in ihren DFKs zurückgreifen. Mit diesem Leitthema wollen wir, dass DFK-Mitglieder auch die evangelische, protestantische Geschichte der Deutschen in Polen entdecken. Die Deutschen im heutigen Schlesien sind ja vorwiegend katholisch, aber bei vielen unserer Ortsgruppen im Norden herrscht das evangelische Bekenntnis vor, z.B. in Stolp oder Köslin. Diese Gruppen können bei ihren Projekten selbstverständlich auch auf eigene Ressourcen zurückgreifen, andere DFKs zu sich einladen und ihre Verschiedenheit zeigen.
Die bevorzugt zu finanzierenden Projekte sollten vor allem die Pflege der deutschen Identität, Sprache, Kultur und Heimatgeschichte zum Ziel haben…
Das sind natürlich seit Jahren unsere Schwerpunkte. Wir wollen auch Projekte von guter Qualität bevorzugen oder auch Vorträge, Vorlesungen, Workshops und Partnerschaftsprojekte, aber nicht zum Beispiel Volksfeste. Es ist uns wichtig, dass die Projekt jeweils am DFK-Sitz stattfinden, dass es also eine Verbindung mit Räumlichkeiten gibt. Schließlich nennt sich das Programm ab diesem Jahr „Begegnungsstättenarbeit” und damit wird ja auch schon an einen DFK-Sitz angeknüpft.
