Franciszek
Trudno było nie pisać tydzień temu o Triduum Paschalnym, które przeczy tym co dostrzegają w chrześcijaństwie tylko krzyż, ale też tym co chcieliby głosić Jezusa bez krzyża. Nie mogłem jednak pomyśleć, że już w święta Wielkanocy papież Franciszek wygłosi ostatnią katechezę pokazując nierozerwalność krzyża i Jezusa.
Wbrew zapowiedziom pokazał się wiernym, by udzielić błogosławieństwa Urbi et Orbi. Zbolałym, słabym głosem chorego Franciszka padły tylko słowa samego błogosławieństwa i krótkie życzenia dobrych świąt. Orędzie odczytano. Okazało się być jego ostatnim. Odczytuję w nim testament jego pontyfikatu. Uwagę najpierw kieruje na Zmartwychwstałego jako zwycięstwo miłości nad nienawiścią, światła nad ciemnością, prawdy nad fałszem, przebaczenia nad zemstą.
Do symbolu urasta to, że nie mówi tam iż zmartwychwstanie jest zwycięstwem nad śmiercią, tak jakby wiedział, że za chwilę umrze i nie chciał dać ludziom małej wiary powodu do drwin. Jasno mówi, że zło nie zniknie i pozostanie z nami do końca, choć nie może mieć już władzy nad tymi, którzy wiarą przyjmują zmartwychwstanie. Dla nich jest ono fundamentem nadziei, bo przez krzyż Jezusa Bóg wziął na siebie całe zło świata i miłosierdziem je pokonał. Ci, którzy w to uwierzyli są pielgrzymami nadziei i świadkami zwycięskiej Miłości i „bezbronnej mocy Życia”.
A potem odnosi się do krzyży współczesnego świata. Do wielu konfliktów. Wzywa walczących z narodów izraelskiego i palestyńskiego do zwieszenia broni i pomocy głodującym w Gazie. Wzywa wszystkich do wspierania chrześcijan na Bliskim Wschodzie i ich udziału w życiu Libanu i Syrii. Apeluje o przezwyciężenie kryzysu humanitarnego w Jemenie. Dla udręczonej Ukrainy modli się o dar pokoju, ale gdy mówi o zaangażowaniu w osiągnięcie tego pokoju podkreśla, że ma być sprawiedliwy i trwały. Tak jakby krótka wizyta J.D. Vance miała na to podkreślenie wpływ. Pamięta o konflikcie Armenii z Azerbejdżanem, o narodzie birmańskim, o Bałkanach i krajach Afryki….podkreślając tragedię prześladowań chrześcijan.
Zrównuje wolność religijną z wolnością myśli i słowa, bez których żaden pokój nie jest możliwy. Zwraca uwagę na „okrucieństwo konfliktów, które dotykają bezbronnych cywilów, uderzają w szkoły i szpitale oraz w pracowników organizacji humanitarnych”. Ostrzega przed powszechnym wyścigiem zbrojeń, w który może się przerodzić rosnąca potrzeba samoobrony poszczególnych narodów. Nie jest to jednak analiza politologiczna, dlatego zachęca nas „do troski o siebie nawzajem, do zwiększenia wzajemnej solidarności, do pracy na rzecz integralnego rozwoju każdej osoby ludzkiej”.
W tym kontekście, zwłaszcza wobec aktualnej dyskusji w Polsce, warto zacytować dosłownie jeden z fragmentów: „W Jego (Boga) oczach każde życie jest cenne! Życie dziecka w łonie jego matki, podobnie jak życie osób starszych lub chorych, uważanych w coraz większej liczbie krajów za osoby, których należy się pozbyć.” Kiedy dzień później Franciszek już nie żył wszystkie stacje i politycy poświęcają mu wiele uwagi, podkreślają jego ewangeliczny sposób bycia, walkę z patologiami w Kościele, dbałość o migrantów, biednych, bezdomnych, chorych. Kiedy zwracają uwagę na modernizację Kościoła, otwarcie na środowiska LGBT, związki niesakramentalne, zwiększenie roli kobiet w Kościele zwykle dodają, że większość spraw pozostawia niedokończonymi w spadku swemu następcy. Mało jednak cytują a trzeba sięgnąć do jego myśli co spróbowałem tutaj uczynić przybliżając tylko to ostatnie wielkanocne orędzie.
Na pewno nie chciał Franciszek pogłębiać podziału pomiędzy wyznawcami tradycyjnej wizji Kościoła a zwolennikami modernizacji. Mimo to on się pogłębił. Dla jednych był Franciszek zbyt „światowy” a dla innych w modernizacji zbyt wolny. A on chciał Kościoła bliskiego ludziom i światu, synodalnego, ale wiernego Ewangelii. Terlikowski pisze, że nawet jeśli zastąpi go „konserwatysta” to powrotu do Kościoła pozostawionego przez Benedykta XVI i Jana Pawła II już nie będzie. Zmiana jest trwała i zatroszczy się o to konklawe z kardynałami i …jak wierzę…Duchem Świętym.
Bernard Gaida