Pałac Rozkochów: Plany na 2025 rok
Pałace Górnego Śląska to istotna część lokalnego dziedzictwa historycznego i kulturowego. Pałac w Rozkochowie, dzięki działalności fundacji „Pomiędzy”, pełni także rolę regionalnego ośrodka kultury. W 2025 r. fundacja stawia sobie ambitne cele – zarówno projektowe, jak i remontowe.
Przypominamy: Pałac w Rozkochowie ma swoje początki w XVII w., kiedy to powstała pierwsza rezydencja w tym miejscu. Obecny budynek został wzniesiony ok. 1734 r. i przez kolejne stulecia należał do wpływowych śląskich oraz austriacko-czeskich rodów szlacheckich, takich jak: von Redern, von Pückler, von Harrach, a ostatnim właścicielem była rodzina von Seherr-Thoß. Po II wojnie światowej obiekt stał się częścią Państwowej Stadniny Koni w Mosznej. Częściowo wykorzystywano go do celów mieszkalnych, jednak w dużej mierze pozostawał nieużytkowany. Później pałac trafił w ręce prywatnych właścicieli, którzy nie podjęli działań na rzecz jego renowacji, co doprowadziło do znacznego pogorszenia jego stanu na przestrzeni lat. Kolejna zmiana właściciela nastąpiła w 2021 r., gdy to Grzegorz Wnęk z Krakowa zakupił pałac. Od tego czasu jego mury znowu tętnią życiem, m.in. dzięki działaniom Fundacji Pałacu Rozkochów „Pomiędzy”, założonej przez przyjaciół pałacu.
Zapowiada się aktywny rok
– W ostatnich latach udowodniliśmy swoją wartość jako regionalny ośrodek kultury i sztuki – tłumaczy Andrzej Dereń z fundacji. – Tworzymy alternatywną, nietuzinkową przestrzeń, której wyjątkowy klimat podkreśla zabytkowy pałac. Organizujemy wystawy, koncerty i opowiadamy o historii obiektu w otwarty, przystępny sposób. Pałac stał się wizytówką regionu, a jego rozpoznawalność stopniowo rośnie, choć po latach zapomnienia to duże wyzwanie.
W 2025 r. goście Pałacu w Rozkochowie mogą liczyć na bogaty program wydarzeń. Tradycyjnie w wielkanocny poniedziałek odbędzie się rodzinny Zajączek, a w czerwcu Zlot Starych Pojazdów RozkoOldCars. W lipcu zaplanowano kolejną edycję Festiwalu Rockowego Rock am Palast, a jesienią organizatorzy chcieliby powrócić do Kartoffelfestu i zimą do Jarmarku Adwentowego. W ciągu roku odbędą się także koncerty i wystawy, a w sierpniu szykowana jest duża niespodzianka.
– Często zdarza się, że z miesiąca na miesiąc organizujemy imprezy, których wcześniej nie planowaliśmy, dlatego warto śledzić nas w mediach społecznościowych – dodaje Andrzej Dereń. – Warto też wspomnieć, że wiele z tych wydarzeń nie mogłoby się odbyć bez zaangażowania społeczności Rozkochowa.
Dbają o przypałacową przyrodę
Do pałacu przylega duży park, w którym trwają intensywne prace porządkowe obejmujące usuwanie opadłych gałęzi, samosiewów oraz śmieci. Odtwarzane są dawne aleje spacerowe zaznaczone na historycznych mapach, dzięki czemu odwiedzający mogą odkrywać wcześniej zarośnięte przestrzenie. Umieszczono również kilkanaście tabliczek informacyjnych opisujących ważne miejsca, takie jak lodownia, kręgielnia czy szczelina przeciwlotnicza. Członkowie Klubu Przyjaciół Pałacu Rozkochów działającego przy fundacji planują upiększyć park kwiatami i krzewami, dbając o jego estetykę. Dodatkowo na swoje miejsca wróciły trzy kładki na rzece Swornicy, które odbudowano po zniszczeniach spowodowanych powodzią.
Remonty
Ostatni generalny remont budowli, z częściową przebudową wnętrz, miał miejsce w 1909 r. Potem były już tylko kosmetyczne remonty i prace adaptacyjne wybranych pomieszczeń. W PRL-u dwukrotnie przymierzano się do remontu i przebudowy wnętrz, w 1956 i 1973 r., ale ich nie zrealizowano. Pierwsze większe prace zakończono pod koniec ubiegłego roku i obejmowały konserwację więźby dachowej oraz uprzątnięcie strychu skrzydła południowo-zachodniego. Ekspertyza wykazała, że ok. 80% konstrukcji dachu można zachować, jednak strop i pokrycie dachowe wymagają całkowitej wymiany. Dotacja w wysokości 50 tys. zł została już wykorzystana na te działania. Teraz Fundacja Pałacu Rozkochów stara się o kolejne 5 mln zł, natomiast pełna suma projektu będzie wyższa.
– Decyzja o udzieleniu dotacji jeszcze nie zapadła. Kwota 5 mln zł to niewiele w porównaniu do rzeczywistych potrzeb Pałacu Rozkochów, które sięgają dziesiątek milionów – wyjaśnia Andrzej Dereń. – Projekt obejmie kompleksowy remont skrzydła południowo-zachodniego, w tym dach, więźbę i strop, a także adaptację wnętrz na cele społeczne, kulturalne i probiznesowe. To niezwykle ważne przedsięwzięcie, które stanie się przełomowym momentem w historii pałacu. Będzie to pierwszy tak duży remont od ponad wieku.
Przyszłość Pałacu Rozkochów w dużej mierze zależy od decyzji dotyczących dofinansowania. Planowany projekt to nie tylko gruntowny remont, ale także stworzenie przestrzeni o funkcjach społecznych, kulturalnych i probiznesowych, co stanowi perspektywę kilkuletnią. Równolegle podejmowane będą starania o kolejne fundusze, zarówno na dalsze prace renowacyjne, jak i inicjatywy artystyczne oraz poprawę infrastruktury. Ważnym elementem planów jest także rewitalizacja parku, który stopniowo odzyskuje swój dawny charakter.
– Nie mogę doczekać się chwili, kiedy na wieżę wróci barokowy hełm. Jej szczyt znów będzie widać z daleka – przyznaje się działacz.
Andrzej Dereń podkreśla postać właściciela jako kluczową w procesie ratowania dziedzictwa kulturowego i jego udostępniania społeczeństwu. Grzegorz Wnęk zamiast zamknąć pałac na czas przygotowań do remontu, otworzył go dla mieszkańców i turystów, czyniąc z niego przestrzeń kultury i spotkań. Takie podejście wyróżnia go, według Derenia, na tle innych właścicieli zabytków, którzy często ograniczają dostęp do swoich nieruchomości. Dzięki jego zaangażowaniu pałac staje się nie tylko świadkiem historii, ale i miejscem tętniącym życiem. To nieoceniona wartość dla całego regionu, dlatego jego inicjatywa zasługuje na wsparcie.
– Od wiosny wszyscy chętni będą mogli odwiedzić zarówno pałac, jak i park, które są dostępne w weekendy bez żadnych opłat – zaprasza Andrzej Dereń. – Osoby chcące wesprzeć działalność mogą to zrobić poprzez datki do pałacowej skarbonki lub wirtualne wsparcie. W sezonie działa kawiarenka, a zainteresowani mogą również dołączyć do Klubu Przyjaciół Pałacu Rozkochów, angażując się w jego rozwój. Serdecznie zapraszamy do odwiedzin!