Kultura, język i wspólnota

W październiku 2025 roku województwo opolskie ponownie zamieniło się w centrum kultury niemieckojęzycznej. 22. Dni Kultury Niemieckiej oferowały bogaty program koncertów, wystaw i warsztatów językowych. Pozytywne podsumowanie wydarzenia przedstawia Sabina Kawecka, odpowiedzialna w TSKN za organizację Dni Kultury.

W październiku 2025 roku województwo opolskie ponownie stało się tętniącym życiem centrum kultury niemieckojęzycznej: 22. Dni Kultury Niemieckiej przyniosły różnorodny program koncertów, wystaw, warsztatów i seminariów, łącząc kulturę, spotkania i edukację. W programie znalazło się około 40 wydarzeń, które skupiły się nie tylko na historii regionu, ale również na języku niemieckim i jego nauczaniu.

Sabina Kawecka, odpowiedzialna po stronie TSKN za organizację cyklu wydarzeń, podkreśliła jako szczególne punkty programu gościnne występy z Niemiec: „W tym roku szczególnie cieszymy się ze współpracy z regionem Nadrenia-Palatynat – regionem Niemiec współpracującym z województwem opolskim”. Podczas Dni Kultury do Opola przyjechały dwa zespoły reprezentujące życie kulturalne Nadrenii-Palatynatu. Najpierw kwartet smyczkowy Villa Musica z Moguncji dał koncert w Filharmonii Opolskiej, a następnie teatr lalek z Koblencji wystąpił już po raz trzeci z przedstawieniem dla dzieci. Zaprezentowano bajkę braci Grimm „Wilk i siedem koźlątek” – a sala była wypełniona po brzegi. Tym razem teatr przywiózł także spektakl dla dorosłych, jak podkreśla Sabina Kawecka: „Nowością był również spektakl dla dorosłych, który odbył się tego samego dnia w Teatrze Lalki i Aktora. Cieszył się on równie dużym zainteresowaniem”. O obu występach z Nadrenii-Palatynatu mówi: „To dwa punkty programu, z których jesteśmy szczególnie dumni”.

35 lat TSKN: jubileusz wspólnoty

Z pewnością jednym z najważniejszych wydarzeń 22. Dni Kultury Niemieckiej w województwie opolskim była gala z okazji 35-lecia Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim (TSKN). W dniu 12 października w hali sportowej w Gogolinie zgromadziło się wielu gości ze świata polityki, kultury i życia społecznego, by wspólnie spojrzeć wstecz na trzy i pół dekady działalności i współpracy.

W związku z obchodami do Opola przybyli wysokiej rangi niemieccy politycy. Wśród gości honorowych znaleźli się ambasador Niemiec Miguel Berger oraz dr Bernd Fabritius, pełnomocnik rządu federalnego ds. przesiedleńców i mniejszości narodowych. Nowy ambasador Niemiec w Polsce, Miguel Berger, podkreślił znaczenie TSKN jako mostu między Polską a Niemcami i pochwalił działalność członków organizacji na rzecz różnorodności kulturowej regionu. Dr Bernd Fabritius zaznaczył profesjonalizm TSKN i przypomniał o wyzwaniach związanych z utrzymaniem języka niemieckiego jako języka mniejszości w szkołach.

W swoim przemówieniu Rafał Bartek, przewodniczący TSKN, spojrzał w przyszłość: „Chcemy, aby kolejne pokolenia były dumne z bycia częścią społeczności niemieckiej – i jednocześnie rozumiały, że ta tożsamość jest częścią większej europejskiej rzeczywistości”.

Galę uświetniły przemówienia oraz bogaty program artystyczny z udziałem orkiestr, chórów i solistów mniejszości niemieckiej. Uhonorowano również wieloletnich członków organizacji.

Muzyczne akcenty

Oficjalne otwarcie Dni Kultury Niemieckiej 3 października odbyło się pod znakiem muzyki. W Filharmonii Opolskiej wykonano utwory Józefa Elsnera, Samuela Barbera i Kurta Weilla. W kolejną niedzielę podczas ostatniego koncertu powiatowego roku celebrowano różnorodność muzyki niemieckiej – od klasyki, przez muzykę popularną, po orkiestry dęte.

Kolejnym muzycznym wydarzeniem był koncert Piotra Lempy w Muzeum Diecezjalnym w Opolu. Artysta zachwycił publiczność pieśniami i ariami romantyzmu niemieckiego. Wystawy, takie jak prezentacja śląskiego budownictwa organowego, umożliwiły wgląd w regionalne rzemiosło oraz europejską historię kultury.

Program dla dzieci i młodzieży

Obok koncertów i wystaw 22. Dni Kultury Niemieckiej w województwie opolskim oferowały liczne inicjatywy edukacyjne dla dzieci i młodzieży. Szczególną popularnością cieszyły się warsztaty językowo-kulturowe w Bibliotece Austriackiej w Opolu, które przyciągnęły uczniów II Liceum Ogólnokształcącego.

Pod hasłem „Nauka inaczej niż w szkolnej ławce” młodzież poznawała język niemiecki poza salą lekcyjną. „Regularnie korzystamy z oferty Biblioteki Austriackiej, ponieważ dla uczniów to coś zupełnie innego niż tradycyjna lekcja” – wyjaśnia nauczycielka języka niemieckiego Daniela Ploch. Dzięki kreatywnym zadaniom uczestnicy poznawali tradycje niemieckie i śląskie – od dożynek po Boże Narodzenie – zbierając jednocześnie inspiracje do własnego projektu adwentowego.

Spektakl „Wilk i siedem koźlątek” był bez wątpienia jednym z najważniejszych punktów programu dla najmłodszych. Należy też wspomnieć tradycyjną Noc Strachów w Bibliotece Eichendorffa, która odbyła się 24 października. Pod hasłem „Mroczne opowieści o śląskich diabłach” dzieci i dorośli przeżyli literacką noc pełną tajemniczych historii i legend – w tym opowieść o diable z kamieniem, który chciał zburzyć opolski kościół.

Zakończenie naukowe

Seminarium Śląskie stanowiło naukowe podsumowanie 22. Dni Kultury Niemieckiej. Od 28 do 30 października w Kamieniu Śląskim i w Opolu naukowcy z Polski, Niemiec i Austrii dyskutowali o wkładzie województwa opolskiego w europejską historię kultury i nauki.

Tematem przewodnim było „Wybitne Górnoślązaczki i Górnoślązacy” – zarówno postaci powszechnie znane, jak fizyczka Maria Göppert-Mayer z Katowic, jak i mniej znane biografie, aby ukazać szeroki wkład regionu. Szczególny akcent położono na jubileusz – 30. Seminarium otworzył wykład o historii wydarzenia oraz film dokumentalny o świadkach pierwszych lat.

Pozytywne podsumowanie

Na zakończenie 22. Dni Kultury Niemieckiej organizatorzy przedstawili bardzo pozytywną ocenę wydarzenia. Październikowe uroczystości pokazały, jak różnorodna jest działalność mniejszości niemieckiej. Każdy – dziecko, młodzież czy dorosły – mógł znaleźć coś dla siebie. Duże zainteresowanie i zaangażowanie uczestników ponownie udowodniły, że Dni Kultury Niemieckiej są żywym symbolem dialogu, wspólnoty i współpracy.

Sabina Kawecka, organizatorka wydarzeń TSKN, podkreśla także znaczenie współpracy z partnerami – od bibliotek po Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, Centrum Dokumentacyjno-Wystawiennicze Niemców w Polsce i Związek Młodzieży Mniejszości Niemieckiej:

„Cieszę się, że co roku, mimo moich początkowych obaw, wszyscy tak chętnie i licznie angażują się w program Dni Kultury Niemieckiej. Także w tym roku zainteresowanie było bardzo duże”.

22. edycja Dni Kultury Niemieckiej w województwie opolskim okazała się pełnym sukcesem, podkreślonym bogatym programem i dużą frekwencją. Pozytywny odbiór wydarzenia potwierdza jego znaczenie – a jednocześnie budzi już oczekiwanie na kolejną odsłonę w przyszłym roku.

• Mauro Oliveira
• Masz pytania dotyczące artykułu? Napisz do nas!