Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Bernard Gaida

Hauptsitz des Instituts für Nationales Gedenken in Warschau (Foto: Adrian Grycuk/wikimedia.org)

Die Gedanken sind frei

Wypędzenie humanitarne?

Wiem, że kiedy będziecie Państwo czytać tę kolumnę, Polska będzie najprawdopodobniej miała nowy rząd, który, jak wielu z nas sądzi, naprawi wiele zła, naruszeń prawa i zwykłej nieuczciwości i prywaty poprzednich lat. Niemcy na Śląsku, Pomorzu i w dawnych Prusach Wschodnich czekają na cofnięcie dyskryminacji ich dzieci w szkołach.

Read More …

Wielojęzyczność jako szansa

Drugi dzień tegorocznego Forum Regionów Mniejszości Europejskich FUEN zaprowadził prelegentów i uczestników do Katowic. W tamtejszym Sejmiku Województwa Śląskiego zajmowali się transgranicznymi rynkami pracy. Podczas dyskusji wielokrotnie podkreślano ogromne znaczenie wielojęzyczności.

Read More …

Die Gedanken sind frei

Europa regionów na Górnym Śląsku

Na stronie FUEN można przeczytać: „«Europa regionów» była ideą Komisji Europejskiej za jej byłego przewodniczącego Jacques’a Delorsa: celem była promocja regionów w państwach członkowskich UE i wspieranie ich w ich regionalnej niezależności. (…) W wielu państwach UE od lat 70. XX w. regiony otrzymały więcej kompetencji. (…) W tym kontekście Federalistyczna Unia Europejskich Narodowości (FUEN) powołała «Forum Regionów Mniejszościowych». Forum oferuje przestrzeń wymiany i analizy status quo w odniesieniu do praw mniejszości oraz uczenia się na tzw. best-practice”.

Read More …

Die Gedanken sind frei

Potencjał, ale jaki?

Gdyby spróbować zdefiniować jakąś podstawową cechę Europy, a zwłaszcza Unii Europejskiej, to zapewne wielojęzyczność mogłaby nią być. Wielość języków na starym kontynencie, normalna dla nas, bywa w Ameryce przyczyną zabawnych sytuacji. Pewna poznanianka, która w USA zdobywała uprawnienia pilota, otoczona wyłącznie anglojęzycznymi kolegami została powitana pewnego dnia przez szefostwo kursu słowami: „Przyjęliśmy na kurs Czeszkę, będziecie mogły sobie swobodnie pogadać, odpoczniesz od angielskiego!” Jakież było ich zdziwienie, gdy Polka z Czeszką zaczęły rozmawiać po angielsku, a nie jakimś wspólnym językiem. Wszak Poznań od Pragi dzieli tylko nieco ponad 400 km.

Read More …

Die Gedanken sind frei

Wyrywanie chwastów

Nawet jeśli Prezydent Duda postanowił manipulować swoimi możliwościami przedłużania objęcia władzy w Polsce przez partie, które wygrały wybory, to jednak najpóźniej w grudniu to nastąpi. Od początku rząd będzie działał pod presją oczekiwań swoich wyborców, z których wielu za najważniejsze uważa rozliczenie PiS-u. Wroga krytyka ze strony tej przegranej partii będzie miała destrukcyjny charakter. Niezbędne rozliczanie nepotyzmu, łamania prawa, rozdawnictwa pieniędzy „po uważaniu” będzie tę wrogość tylko umacniać. Nie można się na tym jednak koncentrować.

Read More …

Człowiek pojednania

2 listopada 2023 r. w wieku 78 lat zmarł Peter Jeske, wieloletni przewodniczący Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Mniejszości Niemieckiej „Pomerania” w Koszalinie (Köslin). Jego dawni towarzysze wspominają go jako spokojnego i opanowanego człowieka z sercem na właściwym miejscu. Żaden dystans nie był dla niego zbyt daleki, a żadne wyzwanie zbyt wielkie, gdy chodziło o sprawy Pomorzan. Wspominamy wielkiego człowieka z szeregów mniejszości niemieckiej w Polsce.

Read More …

Die Gedanken sind frei

Miejsce na spokój?

Antywojenną powieść Ericha Marii Remarque’a „Noc w Lizbonie” świeżo przeczytałem po raz drugi. Ta wielowarstwowa historia nie daje się zamknąć w jednym schemacie, bo jest zarówno opowieścią o pięknej miłości, jak i o wojnie, która pozostając w tle, naznacza życie emigrantów i uciekinierów. Obawiam się, że do współczesności należy także refleksja tamtejszych bohaterów, których zaskakiwała szybkość, z jaką wszystko zmierzało do wojny, a potem ją rozszerzało na kolejne kraje, tak że w końcu już tylko Portugalia była skrawkiem względnej wolności. Względnej, bo uciekinierom i emigrantom groziła deportacja.

Read More …

Die Gedanken sind frei

Pytanie o tożsamość

Kilka tygodni temu znalazłem się w Pradze na zorganizowanej przez mniejszość niemiecką w Czechach konferencji poświęconej zagadnieniu tożsamości. Tożsamość wymyka się wszelkim definicjom i chociaż jest badana przez socjologów, obserwowana przez działaczy i każdego z nas, często sprawia trudność przy próbie jej opisania. Jest wielostronna, bo nie wyczerpuje jej ani aspekt narodowy, ani religijny czy płciowy, lecz każdy z nich po części wpływa na sposób jej przeżywania. Nie musi też być stała, gdyż może na nią wpływać wiek, wykształcenie, otoczenie socjalne, geograficzne czy status materialny. Konferencja zarówno w treści wystąpień i dyskusji, jak i moich „kuluarowych” rozmowach tę złożoność, a przez to i problem definiowania czy przynależności, udowadniała.

Read More …