Sprawę jednostronnego upamiętniania z okazji zbliżającej się 100 rocznicy wybuchu III Powstania Śląskiego podjął kilka dni temu Związek Niemieckich Stowarzyszeń w Polsce, który już na początku trzyletnich obchodów powstań w 2019 przyjął rezolucję.
W niej delegaci VdG apelują o uszanowanie pamięci historycznej tego okres, także społeczności niemieckiej. „Wskutek tego podziału społeczeństwa górnośląskiego doszło do bratobójczych walk w kraju, który przez wieki stworzył model pokojowego współżycia, pomimo różnic kulturowych, językowych i wyznaniowych. Efektem był bolesny podział Śląska, który rozdzielił historycznie, kulturowo i gospodarczo zrośnięte z sobą ziemie, miejscowości i rodziny”, czytamy w rezolucji, której pełną treść można znaleźć TUTAJ.
Na kilka dni przed majowymi obchodami rocznicy planowanymi na Górze Św. Anny przewodniczący VdG Bernard Gaida zwrócił się do Prezydenta RP Andrzeja Dudy, jak i do marszałków Sejmu i Senatu oraz premiera o upamiętnienie wszystkich ofiar ówczesnych walk. „Dążąc, zgodnie z treścią polsko-niemieckiego traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z 1991 roku, do zamknięcia bolesnych rozdziałów przeszłości, ZNSSK w Polsce przesyła ponownie treść rezolucji (z 2019 r. – przyp. red.), wyrażając nadzieję, że w czasie zbliżających się majowych obchodów zgodnie z wołaniem papieża, św. Jana Pawła II, wypowiedzianym właśnie na Górze Świętej Anny w 1983 roku, o potrzebie „wielorakiego pojednania” na śląskiej ziemi, tragiczny los Ślązaków poróżnionych bratobójczym konfliktem zostanie w czasie tych obchodów zauważony”, napisał Bernard Gaida.
Słowa te wydają się tym ważniejsze także w aspekcie regionalnym, gdyż jeszcze przed świętami wielkanocnymi Rada Miasta Opola przegłosowała uchwałę o pomniku upamiętniającym w Opolu 68 powstańców pochodzących z powiatu opolskiego. Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim zareagowało na tą decyzję stanowiskiem, w którym podkreśla, iż zamiast wspominania ofiar jednej strony konfliktu sprzed 100 lat, należałoby upamiętnić wszystkie ofiary, a więc także te osoby, które wówczas walczyły o to, aby Górny Śląsk pozostał w granicach Niemiec, gdyż i oni mieli prawo do swoich przekonań. Stanowisko TSKN spotkało się jednak z ostrą krytyką ze strony prezydenta Opola Arkadiusza Wiśniewskiego, co pogrzebało wszelkie możliwości wspólnego upamiętniania ofiar.
Natomiast w minionym tygodniu (14 kwietnia) podobna sytuacja wydarzyła się w Głogówku. Na zwołanej na wniosek tamtejszego burmistrza Piotra Bujaka nadzwyczajnej sesji Rady Miejskiej miała być podjęta uchwała o zamieszczeniu na pomniku przy pl. Wolności tablicy z napisem: „W hołdzie polskim patriotom w setną rocznicę III powstania śląskiego Mieszkańcy Gminy Głogówek”. Szerzej o tej sprawie piszemy TUTAJ.
Czy jednak złożoność historii i różne jej postrzeganie zostanie zauważone w Warszawie, jeżeli na samym Górnym Śląsku 100 lat po tamtejszych wydarzeniach podjęcie trudu wspólnego upamiętnienia wszystkich ofiar jest niemożliwe a takie podejście jest krytykowane jako rewizja historii?
Rudolf Urban
