O odkrywaniu turystyki na nowo

Cykl wykładów dotyczących eksponatów miesiąca w Muzeum Nowoczesności Miejskiego Ośrodka Kultury w Olsztynie (Allenstein) wznawia swój rytm. Po styczniowym widoku miasta z lotu ptaka z 1930 r. jako eksponacie (o czym pisaliśmy) 16 lutego sprawy znów zeszły na ziemię. Rafał Bętkowski z muzeum zaprezentował w dawnej zajezdni trolejbusowej pierwszą po II wojnie światowej mapę turystyczną Olsztyna.

Świat leżał w gruzach, Olsztyn – a zwłaszcza centrum miasta – został w dużej mierze spalony przez Armię Czerwoną po jej wkroczeniu. Nowe życie, czyli ci, którzy pozostali i nowi osadnicy z wielu stron Polski i dawnych polskich ziem wschodnich, zaczęło się podnosić – musiało trwać. I pośród tego, co początkowo było jeszcze krajobrazem ruin, rozpoczęło swoją działalność także Polskie Towarzystwo Krajoznawcze PTK.

Jednym z ówczesnych działaczy PTK (dziś Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze – PTTK) był inżynier Aleksander Zubelewicz, który w 1947 r. wydał przewodnik „Szlaki turystyczne województwa olsztyńskiego”. Jest w nim mapa przedstawiająca zmianę ustrojową w 1946 r. z okręgu mazurskiego na nowe województwo i trzy powiaty – na podstawie mapy całych dawnych Prus Wschodnich z granicą polsko-rosyjską.

Mapa turystyczna Olsztyna, która powstała w latach 1946–1949, również oparta jest na mapie niemieckiej. Pokazuje ona dość wyraźnie, że to, czego ówcześni turyści i podróżnicy szukali w stolicy województwa, nie różniło się od tego, co chcieli zobaczyć niemieccy turyści przed II wojną światową: Szlaki turystyczne prowadzą wokół Jeziora Długiego (Langsee), wokół Jeziora Ukiel (Okullsee) ze wszystkimi jego malowniczo nazwanymi częściami (Pacyfik, Łabędzia Szyja, Zatoka Kopernika) i przez las miejski na północ od centrum, a budynki i punkty widokowe, które warto było zobaczyć, zgrupowane są wokół Starego Miasta. Z kolei na mapie ogólnej w prawym dolnym rogu mapy miasta widać tylko polską część dawnych Prus Wschodnich. Tak więc nowoczesność rzucała swoje pierwsze cienie.

Uwe Hahnkamp