„Jeśli nie chcesz, żeby »Ostatnia noc Bobby’ego« była również twoją ostatnią nocą, to odwołasz premierę!” – takie i inne groźby usłyszał w styczniu 1933 roku żydowski aktor, reżyser i założyciel teatru Walter Weinlaub. Weinlaub, który urodził się 24 stycznia 1901 roku w Kluczborku, nie mógł wtedy wiedzieć, że będą to jego ostatnie dni w rodzinnym mieście.
W dniu premiery jego sztuki w sali koncertowej w Kluczborku Weinlaub został zaatakowany przez funkcjonariuszy SA i doznał poważnych obrażeń. Uciekł do sąsiedniej restauracji, gdzie udało mu się ukryć. W szpitalu we Wrocławiu udało mu się wyleczyć wstrząs mózgu i inne rany. Wkrótce potem wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Nigdy nie powrócił do Kluczborka.
Foto: Krzysztof Stręcioch
Ale nigdy nie zapomniał miasta swojego dzieciństwa. W swojej książce biograficznej „From Kreuzburg to Hollywood” opisuje liczną społeczność żydowską w Kluczborku. Jego rodzice, Robert i Selma Weinlaubowie, byli właścicielami hotelu „Weißer Adler” przy Milchstraße (dziś ul. Ściegiennego). Walter również najpierw odbył praktykę handlową, ale nie chciał iść w ślady rodziców. Od początku fascynowała go wielka scena. W 1920 roku zaczynał skromnie, jako statysta w teatrze w Gliwicach, gdzie pobierał też darmowe lekcje aktorstwa. Dwanaście lat później założył w swoim rodzinnym Kluczborku pierwszy teatr pn. „Gerhart-Hauptmann-Bühne”. Notabene, za zgodą samego poety. Jednak później do władzy doszli narodowi socjaliści. Tragiczna noc premiery teatralnej zniweczyła wszystkie marzenia Waltera Weinlauba.
Przez Czechosłowację, Holandię i Anglię Weinlaub, znany już wtedy jako Walter Wicclair, dotarł do USA. W Los Angeles założył „Freie Bühne”, gdzie wystawiał sztuki w językach niemieckim i angielskim.
Jego rodzice pozostali w Kluczborku. W 1941 roku zginęli w obozie koncentracyjnym w Theresienstadt. Weinlaub zmarł 18 stycznia 1998 roku w West Hollywood po długiej i udanej karierze teatralnej.
Anna Durecka
