Podczas odbywających się właśnie (5–8 grudnia) Wrocławskich Targów Dobrych Książek będzie można się spotkać z Patrickiem Starczewskim, historykiem i przedsiębiorcą, autorem książki „Od lokomotyw do czołgów. Przed Pafawagiem. 100 lat zakładów Linke-Hofmann (1839–1939)”. Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego.
To pozycja dla wszystkich, którzy chcą lepiej poznać korzenie Wrocławia jako dynamicznego centrum przemysłowego. Koncern Linke-Hofmann Werke AG (LHW) jest legendą na historycznej mapie przemysłowego Wrocławia. Autor, korzystając z bogatych polskich i niemieckich archiwów, odkrywa, jak mały warsztat rzemieślniczy przekształcił się w gospodarczego giganta.
Siodła i powozy
Gottfried Linke (1792–1867) był wrocławskim rzemieślnikiem znanym z wytrwałości i pracowitości. Produkował siodła i budował powozy, a jego zakład mieścił się na ulicy Rzeźniczej 32. W 1839 r. Linke otrzymał nietypowe zamówienie – na 100 otwartych kolejowych wagonów. Miał je dostarczyć dla towarzystwa, które budowało Kolej Górnośląską, łączącą Wrocław z Górnym Śląskiem. Zamówienie na wagony zrealizowała nowa firma Linkego, działająca pod nazwą Wagenbauanstallt Gottfried Linke, czyli Fabryka Budowy Wagonów Gotffried Linke. Po śmierci Gottfrieda Linkego w 1867 r. interes przejęli jego synowie – firma działała teraz pod nazwą Gottfried Linkes Soehne Wagonfabrik Breslau.
Kolej to przyszłość
Zakład rozwijał się bardzo dynamicznie wraz z rozwojem kolejnictwa. W 1861 r. bracia Linke oprócz wagonów zaczęli produkować również lokomotywy. W 1871 r. przedsiębiorstwo wykupiła spółka Breslauer AG für Eisenbahn-Wagenbau, co umożliwiło dalszy rozwój fabryki. Z czasem produkty zakładów Linkego we Wrocławiu zostały docenione na międzynarodowych wystawach: w 1900 r. na Wystawie Światowej w Paryżu, w 1906 r. na wystawie w Mediolanie, a w 1910 r. – na Międzynarodowych Targach Kolejnictwa i Transportu Lądowego w Buenos Aires oraz na Wystawie Światowej w Brukseli.
Fuzja konkurentów
Lokalnym konkurentem dla fabryki synów Linkego był zakład braci Hofmannów, którzy zaczynali od produkcji sikawek strażackich i maszyn do drewna. Z czasem Hofmannowie również zmienili branżę – tak narodziła się firma Hofmann Gebr. & Co. Wagenfabrik AG. Produkowali wagony kolejowe oraz tramwajowe. W szczytowym okresie rozwoju w 1908 r. w fabryce pracowało 1000 osób. Połączenie obu konkurujących ze sobą firm w jeden koncern w 1912 r. było przełomowym wydarzeniem dla wrocławskiego przemysłu. Nowe przedsiębiorstwo zaczęło funkcjonować pod nazwą Linke-Hofmann-Werke AG. W tamtych czasach był to największy zakład przemysłowy we Wrocławiu i jeden z największych producentów wagonów i lokomotyw w Europie. Szybko zwiększało się zatrudnienie – w 1935 r. w LHW pracowało 1600 osób, w 1939 r. było to już 3340 osób.
Na potrzeby wojska
Zakłady Linke-Hofmann w czasie obu wojen światowych przestawiały swoją produkcję na potrzeby wojska. W fabryce powstawały wówczas: samoloty, pociągi pancerne, ciągniki półgąsienicowe i elementy do tajnej broni Hitlera – rakiet V2 – m.in. z wykorzystaniem robotników przymusowych z Polski. To była jedna z przyczyn, dla których zakłady zostały w znacznym stopniu zniszczone podczas oblężenia Festung Breslau. Po wojnie zakład został przejęty przez stronę polską i rozpoczął działalność jako Pafawag. Pierwsza wyprodukowana tam węglarka opuściła halę produkcyjną już w październiku 1945 r., a w roku 1948 było to już 10 tys. wagonów. Od roku 1946 zakład rozpoczął produkcję tramwajów przeznaczanych na potrzeby komunikacji stołecznej. W latach 50. produkował także platformy kolejowe i wagony osobowe.
Historia lokalnego przemysłu
Książka Patricka Starczewskiego to pozycja, która po raz pierwszy w języku polskim szczegółowo opisuje historię wrocławskiego przemysłu. Znajdziemy w niej nie tylko historie o lokomotywach i czołgach, ale także o innowacjach technologicznych, politycznych zawirowaniach i codziennym życiu pracowników. Dzięki klarownemu językowi i barwnym opisom książka zainteresuje zarówno pasjonatów historii, jak i osoby szukające inspirujących przykładów rozwoju przedsiębiorczości. To wyjątkowa szansa, by poznać kluczowy fragment dziedzictwa Wrocławia i lepiej zrozumieć, jak lokalna gospodarka wpłynęła na losy Europy. Książka zawiera ponad 200 ilustracji i zdjęć, w tym wiele niepublikowanych, oraz prezentuje plany założenia architektonicznego oraz urbanistycznego fabryki.
Spotkanie autorskie z Patrickiem Starczewskim – 8 grudnia, godz. 12.00, Sala Żółta w Hali Stulecia podczas Wrocławskich Targów Dobrych Książek. Rozmowę poprowadzi prof. Tomasz Głowiński.