„Rocznik Niemców w Polsce” ukaże się w tym roku już po raz dziesiąty. Rocznik ma dać przegląd tego, co Niemcy w Polsce zrobili w minionym roku. Jego autorzy skupią się jednak również na tematach ważnych dla mniejszości niemieckiej w Polsce,takich jak promocja języka. Rocznik ma też być zapowiedzią tego, co będzie w tym roku. Razem z Bernardem Gaidą i Moniką Wittek zajrzeliśmy do treści publikacji.
Jakie są dla nich najważniejsze punkty w Roczniku Niemców w Polsce 2021? Dla Moniki Wittek, specjalistki ds. kultury w Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce, jednym z najważniejszych wydarzeń byłopublikowany na łamach Rocznika wykład, jaki wygłosiła Joanna Wańkowska-Sobiesiak w 2020 roku w Olsztynie. „Pozwolono nam tu zostać”– to tytuł wykładu, który dotyczył losów Niemców na Mazurach po 1945 roku. Joanna Wańkowska-Sobiesiak w swoim referacie z ogromną dozą empatii i szczerości opisuje niezmierzone cierpienia, jakie spotkały wielu Niemców na Mazurach w okresie po 1945 roku.
Upamiętnienie w Potulicach
Tradycją stało się coroczne upamiętnianie przez mniejszość niemiecką w Polsce ofiar powojennej tragedii. W „Roczniku Niemców w Polsce 2021” można przeczytać, dlaczego rok 2020 był szczególnym rokiem upamiętnień – ponieważ w minionym roku po raz pierwszy odbyły się uroczystości upamiętniające w Potulicach koło Bydgoszczy. – Tutaj był duży obóz powojenny –mówi Monika Wittek.– Po raz pierwszy w tym roku mogliśmy również uczcić pamięć ofiar tutaj, na miejscu. Myślę, że jesteśmy to winni ofiarom.
Foto: Leon Schwarzenberg
Atmosfera przełomu
Dla Bernarda Gaidy, przewodniczącego VdG, jubileusz 30-lecia wiecu proeuropejskiego w Łubowicach jest szczególnym wydarzeniem roku 2020, o którym wspomina się w roczniku. – Wszyscy zauważyliśmy na przełomie lat 1989/90, że koła historii się obróciły. Ubiegłoroczna rocznica przypomniała mi raz jeszcze o tym entuzjazmie, który wtedy czuło się w powietrzu – opowiada Bernard Gaida.
Dwie kolejne centralne kwestie poruszone w „Roczniku Niemców w Polsce 2021” to z jednej strony temat języka i jego promocji, a z drugiej – 100. rocznica plebiscytu na Górnym Śląsku. Część kulturalna rocznika poświęcona jest dwóm braciom literatom Carlowi i Gerhartowi Hauptmannom. Zakończenie rocznika jest pojednawcze: z okazji 100. rocznicy urodzin Karla Dedeciusa Andrzej Kałuża opisuje postać tego wielkiego budowniczego mostów między Niemcami i Polakami. Zaraz po tym znajdujemy artykuł Jana Józefa Lipskiego, który 1 marca 1990 roku pisał o niemieckim dziedzictwie kulturowym w Polsce, wyciągając jednocześnie rękę do pojednania.
„Rocznik Niemców w Polsce 2021”można nabyć w biurze VdG w Opolu.
Leon Schwarzenberg
