Dwa tygodnie przed Pierwszym Adwentem, czyli w przedostatnią niedzielę roku kościelnego, tradycyjnie odbywa się Dzień Żałoby Narodowej, który obchodzony jest zarówno w Niemczech, jak i na całym świecie w niemieckich przedstawicielstwach zagranicznych i społecznościach mniejszości niemieckiej. Na Warmii i Mazurach Olsztyńskie Stowarzyszenie Mniejszości Niemieckiej (AGDM) organizuje co roku stosowną uroczystość upamiętniającą na cmentarzu honorowym w Olsztynie-Jakubowie.
Cmentarz honorowy żołnierzy niemieckich to idylliczna leśna nekropolia położona przy arterii komunikacyjnej wiodącej z Olsztyna na północ. Oprócz świstu wiatru i – w zależności od pogody – skrzypienia oszronionych gałęzi lub kapania jesiennego deszczu spokojnej atmosferze upamiętnienia towarzyszy zawsze szum przejeżdżających samochodów, co raczej dodaje kontemplacyjnego nastroju niż go zakłóca.
Odgłosy wystrzałów podczas upamiętnienia
Również 13 listopada 2022 r. w dzielnicy Jakubowo (Jakobsberg) zebrało się nieco ponad 40 osób, aby uczcić dzień pamięci zainicjowany przez Narodowy Związek Opieki nad Niemieckimi Grobami Wojennymi w latach 20. XX w. Po raz pierwszy w uroczystości pod odnowionym w ubiegłym roku dużym krzyżem w centrum cmentarza wzięło udział kilkoro dzieci członków AGDM oraz, na zaproszenie AGDM, przewodniczący Związku Stowarzyszeń Niemieckich Warmii i Mazur (VdGEM) Henryk Hoch.
Foto: Uwe Hahnkamp
Na otwarcie nad cmentarzem zabrzmiał capstrzyk, który trębacz Dariusz Gendzierski od lat gra podczas uroczystości upamiętniających. Objaśnień dotyczących Dnia Żałoby Narodowej oraz samego upamiętnienia dokonały w tym roku nowe osoby, bowiem poprzedni mówca Otto Tuschinski zmarł jesienią. Jego obowiązki przejęli Dawid Kazański, członek AGDM, oraz Piotr Dukat, od tego roku nowy prezes stowarzyszenia. Piotr Dukat wspominał poległych w wojnach światowych i wojenną przemoc aż po dzień dzisiejszy. – Naszą odpowiedzialnością jest przede wszystkim pokój w kraju i na świecie – stwierdził na zakończenie swojego wystąpienia.
Foto: Uwe Hahnkamp
O tym, jak mało ten pokój stał się oczywisty, może świadczyć również fakt, że po raz pierwszy od czasu organizowania tej uroczystości z poligonu znajdującego się po drugiej stronie drogi do cmentarza rozległy się nieregularne odgłosy wystrzałów. To smutna zmiana w atmosferze społecznej, że ktoś czuje potrzebę doskonalenia swoich umiejętności strzeleckich w niedzielę.
O korzeniach i wspomnieniach
Stosownie do specyfiki leśnego cmentarza kanonik André Schmeier, katolicki duszpasterz mniejszości niemieckiej w regionie, tematem swojego wystąpienia podczas uroczystości uczynił znaczenie korzeni dla drzew, które stoją tym stabilniej, tym lepiej przeciwstawiają się burzom i szybciej się zielenią po mroźnej zimie, im głębsze są ich korzenie. – Podobnie jest z nami, ludźmi. My również potrzebujemy korzeni, które przeniosą nas przez burze życia – abyśmy mogli pracować na rzecz zagrożonego pokoju – powiedział, zwracając się do swoich podopiecznych.
Foto: Uwe Hahnkamp
Jak zawsze, po wspólnej Modlitwie Pańskiej, w programie znalazła się pieśń „Ich hatt’ einen Kameraden” (Miałem towarzysza), której na trąbce akompaniował Dariusz Gendzierski, a także Hymn Prus Wschodnich, którym tradycyjnie kończy się upamiętnienie. A następnie, po nabożeństwie w kościele Najświętszego Serca w centrum Olsztyna, udano się – to też już tradycja – do siedziby AGDM, by ogrzać się przy kawie, ciastku i rozmowach.
Uwe Hahnkamp
