Przyprawy to nie tylko substancje smakowe i zapachowe, ale także antyoksydanty, olejki eteryczne i inne cenne substancje przeciwzapalne. Dominika Bujara, dietetyczka, fitoterapeutka i kolekcjonerka ziół, opowiedziała o nich podczas wykładu w Bibliotece Austriackiej w Opolu.
W sali wykładowej Biblioteki Austriackiej unosi się smakowity zapach, bowiem na stole prelegentki leżą zielone gałązki jodły i liczne przyprawy, zapraszając na przytulne popołudnie. Dominika Bujara przygotowała domową, rozgrzewającą herbatę aromatyzowaną mlekiem kokosowym i dziesięcioma przyprawami. „Pyszne”, mówią goście wykładu, bowiem jeszcze przed jego rozpoczęciem prelekcji każdy może spróbować. A potem się zaczyna. – Bardzo ważną rzeczą jest to, że nie powinniśmy spożywać już zmielonych przypraw, ale sami je zmielić i zrobić to tuż przed spożyciem. Bo nie wiemy, czy do proszku dodano coś podnoszącego wagę, kiedy i jak został zmielony. Najlepiej kupować goździki, cynamon cejloński i inne przyprawy niezmielone, wtedy wiadomo, co się ma – mówi prowadząca wykład.
Foto: Österreich Bibliothek
Cynamon cejloński
– Cynamon cejloński nie jest tak dobrze znany, ponieważ jest trudno dostępny w sklepach. A jest to autentyczny cynamon. Można go jednak dostać w Internecie, aczkolwiek jest dużo droższy od cynamonu konwencjonalnego – mówi Dominika Bujara, podając gościom do zbadania laski obu rodzajów cynamonu: Cassia i Ceylon. – Jest to przyprawa rozgrzewająca o silnych właściwościach dezynfekujących, przeciwwirusowych i antybakteryjnych. Hamuje również wzrost drożdży i grzybów; alkohol, wodne ekstrakty alkoholowe i olejek eteryczny z cynamonu są tu głównymi pomocnikami. Kora cynamonu leczy niestrawność i biegunkę, a także wzdęcia i zaburzenia wydzielania soków trawiennych oraz zatrzymuje procesy fermentacyjne w jelitach – wylicza prelegentka. Ponadto cynamon cejloński działa przeciwzapalnie i poprawia krążenie krwi, olejek cynamonowy działa przeciwbólowo na ból stawów, wystarczy wetrzeć go tam, gdzie boli. – Ale rozcieńczony z olejem bazowym, ponieważ sam będzie podrażniać skórę – zauważa fitoterapeutka. Cynamon kontroluje poziom cukru we krwi i zapobiega cukrzycy, a także pomaga skuteczniej przetwarzać węglowodany – dowiedzieli się goście wykładu. Chroni też serce, komórki mózgowe i układ krążenia, leczy przeziębienia, infekcje, kaszel i stany zapalne. – Cynamon najlepiej działa na początku infekcji, kiedy jesteśmy przeziębieni, wyczerpani, mamy bóle karku i mięśni. Ale jeśli gorączka sięgnęła 38 stopni, to nie należy go brać, bo inaczej zrobi się jeszcze goręcej, a tego nie chcemy – mówi Dominika Bujara i zaznacza również, że cynamon jest zabroniony w czasie ciąży, w przypadku przyjmowania leków rozrzedzających krew, leków obniżających poziom cukru we krwi, wrzodów przewodu pokarmowego.
Foto: Manuela Leibig
Goździki
– Często myślimy, że to tylko przyprawy lub części roślin, ale mają one ogromny wpływ na nasz organizm, nie tylko pozytywny, ale także negatywny, jeśli nie jesteśmy ostrożni. Dlatego nigdy nie należy z nimi przesadzać – przestrzega dietetyk. – Goździki mają najwyższe właściwości antyoksydacyjne i antybakteryjne, są mistrzami w wymiataniu wolnych rodników. Mają działanie przeciwbólowe, uspokajające, przeciwskurczowe, przeciwzapalne, dezynfekujące, wykrztuśne, napotne, trawienne. Zwalczają bakterie, wirusy, grzyby i pasożyty; hamują procesy zapalne w przewodzie pokarmowym, poprawiają pracę mózgu i pamięć – wylicza Dominika Bujara. Jako środek domowy goście wykładu znali goździki przeciwko bólowi zębów; eugenol stosowany na ból zębów jest pozyskiwany z goździków. Na spotkaniu w Bibliotece Austriackiej dowiedzieli się również, że goździki pomagają na ból gardła, bóle głowy, bóle porodowe, przeziębienia, gorączkę, kaszel, infekcje, zapalenia, wrzody żołądka, Helicobacter pylori, niestrawność, wzdęcia, kolkę jelitową, skurcze, biegunkę, wrzody, rany, osłabienie odporności oraz w zaburzeniach seksualnych. Tu również prelegentka przestrzegała przed nieostrożnym stosowaniem, zwłaszcza w przypadku alergii, hipoglikemii, zaburzeń krzepnięcia krwi, ciąży, karmienia piersią, wysokiego ciśnienia krwi. – Dlatego też przed planowaną operacją najlepiej już dwa tygodnie wcześniej trzymać się z dala od goździków i eugenolu, gdyż eugenol zwiększa ryzyko krwawienia – mówi Dominika Bujara. – W średniowieczu przyprawy były niezwykle cenne, a bycie handlarzem przypraw nie było pozbawione niebezpieczeństw, ponieważ transporty często były napadane – dowiedzieli się goście wykładu.
Manuela Leibig
Najlepiej kupować goździki, cynamon cejloński i inne przyprawy niezmielone, wtedy wiadomo, co się ma.
Prozdrowotne przepisy Dominiki Bujary
Zupa cynamonowa – na przeziębienie
10 goździków
laska cynamonu cejlońskiego
250 ml wody
2 suszone figi
5 cm świeżego imbiru
Goździki, laskę cynamonu gotuj w 250 ml wody przez 10 min. Dodaj suszone figi i posiekany korzeń imbiru. Gotuj na wolnym ogniu przez kolejne 10 min. Odcedź i dodaj 2 łyżeczki tego wywaru do 1 szklanki gorącej wody. Pij łykami rano i wieczorem. To powinno wypędzić przeziębienie z organizmu.
Proszek na migrenę, ciężkie bóle głowy
Mieszamy w równych ilościach świeżo zmielony kardamon, goździki i gałkę muszkatołową. Zażywa się jedną łyżeczkę proszku, szybko popijając szklanką ciepłej wody. W razie potrzeby powtórzyć po czterech godzinach.
Napar z goździków
1–2 łyżeczki rozdrobnionych gożdzików na szkankę wrzątku, parzyć pod przykryciem 30 min. Pić 1–3 razy dziennie po 100 ml. W mniejszych dawkach i częściej przy kaszlu, zapaleniu gardła, silnych zaburzeniach trawiennych. Goździki można parzyć w mleku kokosowym lub kozim i podawać dzieciom przy chorobach zakaźnych, szczególnie z objawami ze strony układu pokarmowego i oddechowego.
Żucie 2–3 goździków
Pomaga przy bólach głowy, nadciśnieniu, bólach zębów, infekcjach gardła. Odświeża oddech.
Napój przeciwbólowy i przeciwzapalny
Idealny dla osób cierpiących na przewlekłe bóle, stany zapalne, np. arytretyzm, zapalenie stawów, reumatyzm, nerwobóle. Świetnie się sprawdzi przy wszelkiego rodzaju infekcjach, przeziębieniach, grypie, problemach przewodu porakmowego i wielu innych dolegliwościach.
Zwalcza ból i działa przeciwzapalnie – podnosi odporność, oczyszcza organizm z toksyn, pomaga w odchudzaniu, przyśpieszając metabolizm, dodaje energii i wigoru, można więc używać jako zamiennik kawy czy herbaty.
Nie jest przeznaczony dla osób stosujących leki przeciwzakrzepowe oraz cierpiących na chorobę wrzodową lub wrażliwy żołądek czy jelita!
Składniki na ok. 2 dni kuracji:
5 łyżeczek kurkumy świeżo potartej
1 łyżeczka świeżo zmielonych goździków
2 łyżeczki świeżo zmielonego kardamonu
2 łyżeczki świeżo zmielonego cynamonu cejlońskiego
1–2 łyżeczki zmielonego imbiru lub 4 łyżeczki świeżego potartego
1,5 l wody przegotowanej
2 szczypty pieprzu czarnego lub chili
miód lub syrop klonowy do smaku
Wszystkie składniki wsypać do rondelka, zalać wodą. Gotować na małym ogniu 10 min. Przed podaniem przelać przez sitko, można dosłodzić miodem.
