Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Verbündete aller Frauen

 

Dass es in Breslau keine Auguste-Schmidt-Straße gibt, ist wirklich eine Schande. Denn die am 3. August 1833 in Breslau geborene spätere Lehrerin, Schriftstellerin und Aktivistin ist eine der bedeutendsten Töchter Niederschlesiens. Sie war ein Multitalent und als Frau ihrer Zeit weit voraus.

 

Auguste Schmidt
Foto: Wikipedia

 

 

Auguste hatte Glück. Ihr Vater war ein preußischer Artilleriehauptmann und wohlhabend genug um ihr und ihrer Schwester eine gute Ausbildung zu ermöglichen. In Posen besuchte Auguste zuerst ein Lehrerseminar und nach dem bestandenen Abschlussexamen im Alter von 17 Jahren arbeitete sie zuerst als Lehrerin in Posen und dann an oberschlesischen Privatschulen. Sie war die einzige wissenschaftliche Lehrerin an der Magdalenenschule in Breslau. Später legte sie erfolgreich das Schulvorsteherinnenexamen ab und wurde zur Direktorin der Latzelschen höheren Privattöchterschule in Leipzig berufen. Bei ihrer pädagogischen Arbeit und im sozialen Engagement unterstützen sie ihre inzwischen verwitweten Schwestern, mit denen sie auch zusammenlebte. Anfang August 1864 lernte Auguste Schmidt in Leipzig die 14 Jahre ältere Luise Otto-Peters kennen, mit der sie eine über 30-jährige Freundschaft und gemeinsames Engagement verbinden sollte.

 

 

Für die Frauen durch die Frauen

Am 7. März 1865 hielt Auguste Schmidt, die angeblich eine hervorragende Rednerin war, ihren ersten öffentlichen Vortrag zum Thema „Leben ist Streben“, in dem sie auf ihr Anliegen der Gründung eines Bildungsvereins für Frauen nach dem Vorbild der Arbeiterbildungsvereine aufmerksam machte. Am 16. Oktober 1865 war es dann soweit: Auguste Schmidt, Louise Otto-Peters und Henriette Goldschmidt gründeten den Allgemeinen Deutschen Frauenverband. Seine zentrale Forderung war das Recht der Frauen auf gleiche Bildung sowie auf Chancengleichheit am Arbeitsmarkt. Das Datum markiert die Geburtsstunde der organisierten deutschen Frauenbewegung. Es galt der Grundstatz: „Alles für die Frauen durch die Frauen“, Männern wurde die Mitgliedschaft im ADF versagt. Revolutionär für diese Zeit! Und ein Versuch von Auguste Schmidt, die Frauen zu mehr Engagement zu zwingen. Ihrer Meinung nach war die Teilnahmelosigkeit der Frauen das größte Problem der Frauenbewegung. 1869 beteiligte sich Auguste Schmidt an der Gründung des Vereins deutscher Lehrerinnen und Erzieherinnen. Von 1894 bis 1899 war sie Vorsitzende des Bundes Deutscher Frauenvereine (BDF), einer Dachorganisation der bürgerlichen Frauenbewegung, zu dessen Gründerinnen sie ebenfalls gehörte.

 

 

Geliebte Führerin

Der Kampf um Frauenrechte ließ Auguste nicht viel Zeit ihr anderes Talent zu entwickeln: Die Schreibkunst. Sie veröffentlichte 1868 die Novellen „Tausendschönchen“ und „Veilchen“. 1895 erschien ihre Erzählung „Aus schwerer Zeit“. Auguste Schmidt starb am 10. Juni 1902 in Leipzig. Sie wurde neben ihrer Freundin Luise Otto-Peters beigesetzt. Auf dem Grabstein war zu lesen: „Der geliebten Führerin, dem großen Menschen! Der Allgemeine Deutsche Frauenverein.“

 

Anna Durecka

 

 

Nauczycielka i obrończyni praw kobiet Auguste Schmidt

 

Sojuszniczka praw kobiet

To naprawdę wstyd, że we Wrocławiu nie ma ulicy Auguste Schmidt. Urodzona 3 sierpnia 1833 we Wrocławiu późniejsza nauczycielka, pisarka i działaczka społeczna jest jedną z najwybitniejszych córek Dolnego Śląska. Była multitalentem, a jako kobieta daleko wyprzedzała swoją epokę.

 

 

Auguste miała szczęście. Jej ojciec był kapitanem pruskiej artylerii i wystarczająco zamożnym człowiekiem, aby umożliwić jej oraz jej siostrze zdobycie dobrego wykształcenia. Będąc w Poznaniu, Auguste uczęszczała najpierw do seminarium nauczycielskiego, a po zdaniu egzaminu końcowego w wieku 17 lat pracowała początkowo jako nauczycielka w Poznaniu, a następnie w szkołach prywatnych na Górnym Śląsku. Była jedyną nauczycielką o profilu naukowym w szkole św. Magdaleny we Wrocławiu. Później złożyła egzamin na członka dozoru szkolnego i została awansowana na stanowisko dyrektora prywatnej szkoły wyższej dla dziewcząt w Lisku (Latzelsche höhere Privattöchterschule). W pracy pedagogicznej oraz w zaangażowaniu społecznym wspierały ją jej w międzyczasie owdowiałe siostry, z którymi zresztą razem mieszkała. Na początku sierpnia 1864 roku Auguste Schmidt poznała w Lipsku starszą o 14 lat Luise Otto-Peters, z którą miała ją związać trwająca ponad 30 lat przyjaźń oraz wspólne zaangażowanie.

 

 

Dla kobiet dzięki kobietom

7 marca 1865 roku Auguste Schmidt, która była ponoć znakomitą mówczynią, wygłosiła swój pierwszy publiczny wykład, pt. „Życie jest dążeniem”, w którym zwróciła uwagę na swój zamiar utworzenia stowarzyszenia oświatowego dla kobiet wzorem stowarzyszeń oświatowych dla robotników. Pomysł ziścił się 16 października 1865 roku, kiedy to Auguste Schmidt, Louise Otto-Peters i Henriette Goldschmidt założyły Powszechne Niemieckie Stowarzyszenie Kobiet (ADF), którego głównym postulatem było uzyskanie przez kobiety prawa do jednakowego wykształcenia oraz do równości szans na rynku pracy. Powyższa data wyznacza narodziny zorganizowanego feminizmu w Niemczech, który kierował się zasadą: „Wszystko dla kobiet dzięki kobietom”. Do ADF nie mogli należeć mężczyźni, co było rewolucyjnym podejściem jak na tamte czasy oraz próbą Auguste Schmidt zmuszenia kobiet do większego zaangażowania. Jej zdaniem największym problemem ruchu kobiecego była obojętna postawa samych kobiet.

W 1869 roku Auguste Schmidt uczestniczyła w utworzeniu Stowarzyszenia Niemieckich Nauczycielek i Wychowawczyń, a w latach 1894–1899 była przewodniczącą Związku Stowarzyszeń Kobiecych w Niemczech (BDF), będącego centralą ruchu kobiecego, do którego założycielek również się zaliczała.

 

Umiłowana przywódczyni

Walka o prawa kobiet nie pozostawiała Auguste wiele czasu na rozwijanie innego z jej talentów, jakim był kunszt pisarski. W 1868 roku opublikowała nowele pt. „Tausendschönchen” i „Veilchen”, a w 1895 roku ukazało się jej opowiadanie pt. „Aus schwerer Zeit”.

Auguste Schmidt zmarła 10 czerwca 1902 roku w Lipsku i została pochowana obok swojej przyjaciółki Luise Otto-Peters. Na jej nagrobku widniały słowa: „Umiłowanej Przywódczyni, wielkiemu Człowiekowi! Powszechne Niemieckie Stowarzyszenie Kobiet”.

 

Anna Durecka

 

Show More