Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Wochenblatt – Gazeta Niemców w Rzeczypospolitej Polskiej

Wir öffnen Köpfe und Türen

 

Mit Sybilla Dzumla, der Koordinatorin des Projektes „Begegnungsstättenarbeit“, über die zehnte Ausgabe des Projekts, sprach Anna Durecka.

 

Sybilla Dzumla
Foto: Privat

 

 

 

Polska wersja poniżej

 

Das Projekt „Begegnungsstättenarbeit“ feiert einen runden Geburtstag. In diesem Jahr wird es zum zehnten Mal vom Verband deutscher sozial-kultureller Gesellschaften (VdG) in ganz Polen organisiert. Wie hat sich das Projekt in den vergangenen Jahren verändert?

Es stimmt, es ist die zehnte. Edition, obwohl wir eigentlich 2010 angefangen haben. Die erste Auflage des Projekts war ein Pilotprojekt, das nur ein halbes Jahr gedauert hat, aber insgesamt wird die kommende Edition nun die Zehnte sein.

Das Projekt ist vor allem gewachsen. Manche Bereiche haben sich verdoppelt oder sogar verdreifacht. Wir erreichen jetzt doppelt so viele DFKs, wie vor neun Jahren. Damals waren es 150 DFKs, inzwischen sind wir bei 305 Gruppen, die wir erreichen. Die Teilnehmerzahl haben wir mehr als vervierfacht. Wir haben mit 7000 angefangen und jetzt sind wir bei weit über 30.000. Auch die Projektzahl hat sich verdoppelt. Wir hatten vor neun Jahren 250 Projekte, jetzt sind wir bei über 600 Projekten. Die Entwicklung ist also sichtbar, schon mal an Hand der Zahlen. Das große Interesse an dem Projekt ist ein Beweis dafür, dass der Bedarf da ist und dass es kaum andere Finanzierungsquellen für solche Initiativen von unten gibt.

 

 

Hat sich außer dieser Zahlenverdopplung und -verdreifachung noch etwas geändert?

Anfangs war es ziemlich schwierig eines der Hauptziele des Projekts zu realisieren, nämlich die Innovation der Projekte. Das war ein langer Prozess, wo wir den Gruppen verschiedene Möglichkeiten gezeigt haben, sie auf bestimmte Themen hingewiesen haben, ihnen die geschichtliche und kulturelle Thematik vorgestellt haben. Vor neun Jahren war das Interesse an Klassikern wie etwa Muttertag sehr groß. Die Begegnung an sich stand im Vordergrund. Inzwischen ist man mehr um die Form und den Inhalt bemüht.

 

 

Was ist das Besondere an der Begegnungsstättenarbeit?

Mit unserem Projekt eröffnen wir einen Weg von unten, klar, auch mit Qualitätsgarantie und Unterstützung der Projektbetreuer. Aber die Projektideen kommen von unten. Natürlich müssen sie dem Reglement entsprechen, aber die Initiative, die Verwirklichung, das Engagement kommen von den Interessierten selber. Das ist das Einmalige an unserem Projekt und es unterscheidet uns von anderen Projekten. Alle anderen großen Projekte der Deutschen Minderheit werden mehr oder weniger über die SKGDs gesteuert und realisiert. Und dazu haben meistens auch nur die aktivsten und stärksten DFKs den Zugang. Die Begegnungsstättenarbeit ist wahrscheinlich das einzige Projekt, an dem sich auch schwächere, weniger aktive DFKs beteiligen können, wo sie mit Unterstützung alleine etwas auf die Beine stellen. Das ist das Besondere an unserem Projekt. Dank dieser Vorgehensweise haben sich manche DFKs enorm entwickelt wie etwa die DFKs Bresnitz, Stanitz, Roswadze, Deschowitz und Ringwitz.

 

 

 

 

 

Gibt es Änderungen im Programm im Vergleich zum Vorjahr? Welches thematische Leitmotiv gibt es?

Wir möchten dieses Jahr noch gestärkter auf historische Themen die DFKs aufmerksam machen. Dieses Jahr ist nämlich wirklich ein Jubiläumsjahr. Diese Jubiläen betreffen ganz wichtige historische Ereignisse, die man in Projektform sehr gut bearbeiten kann und an die man gedenken kann. Das sind zum einen 80 Jahre nach dem Ausbruch des Zweiten Weltkrieges, 30 Jahre nach dem Mauerfall, 30 Jahre nach der ersten offiziellen deutschen Messe auf den Sankt Annaberg, 30 Jahre nach der berühmten Versöhnungsmesse in Kreisau, 100 Jahre der Kunsthochschule Bauhaus. Das sind alles Themen auf die wir besonderen Wert dieses Jahr legen werden. Nochmal hervorheben wollen wir aber das Jubiläum 30 Jahre Versöhnungsmesse in Kreisau, deswegen haben wir auch dort einen Teil unseres Einführungsseminars für Koordinatoren und Projektbetreuer organisiert. Diese Ereignisse haben der deutschen Minderheit die Tür geöffnet für eine offizielle Tätigkeit in Polen. Wir haben auch den Projektbetreuern die Besichtigung von Kreisau und das Kennenlernen der Ereignisse, die mit dem Ursprung der deutschen Minderheit zusammenhängen als Projektvorschlag angeboten. Das ist also das leitende Thema.

 

 

Wie kann man als DFK an dem Projekt „Begegnungsstättenarbeit“ teilnehmen?

In den DFKs werden sich in den nächsten Tagen die Projektbetreuer melden. Wir haben insgesamt 30 Projektbetreuer, 13 in der Woiwodschaft Oppeln, acht in der Woiwodschaft Schlesien und neun in anderen Regionen, vor allem im Norden. In der Woiwodschaft Oppeln sind ihnen einzelne Gemeinden zugeordnet. In den nächsten Tagen werden Infotreffen stattfinden, in der Oppelner Region auf der Gemeindeebene, in der Woiwodschaft Schlesien auf der Kreisebene. Es ist vor allem zu empfehlen, dass die Vertreter der DFKs an diesen Infotreffen teilnehmen. Da bekommen sie ein Paket mit allen Informationen, allen Unterlagen, Anträgen, ein Schema, wo jeder Schritt erklärt wird. Man erfährt bei diesen Treffen an welche Termine muss man denken und wie die Rechnungen ausgestellt werden sollten, wie sieht eine korrekte Abrechnung aus. Natürlich machen das die DFKs später mit der Unterstützung der Projektbetreuer, weil dafür sind diese da. Ganz wichtig: Man sollte keine Angst vor der deutschen Sprache haben. Auch wenn niemand im DFK Deutsch spricht, kann man beim Projekt mitmachen. Die sprachlichen und formellen Sachen und auch die Abrechnung können die Projektbetreuer übernehmen, wenn keiner im DFK im Stande ist das zu tun. Also mangelnde Sprachkenntnisse sind kein Hindernis um ein Projekt auf die Beine zu stellen. Schon seit zwei, drei Jahren können wir diese Hürde der 305 DFKs, die bei unserem Projekt mitmachen nicht überspringen und das würden wir gerne tun.

 

 

Meinen Sie es liegt an der sprachlichen Barriere?

Ja, aber nicht nur. Es gibt auch DFKs, deren Mitglieder eigentlich allesamt über 80 Jahre alt sind. Da kann man auch nachvollziehen, dass sie nicht mitmachen wollen. Aber wir haben auch Situationen beobachtet, dass, wenn so ein DFK etwas selbst organisiert, dann gibt es manchmal eine Entwicklung. Ein Projekt ist natürlich keine Garantie, aber manchmal passiert es wirklich, dass Leute kommen und sagen: „Die Basis ist da, ich bin jünger, ich übernehme das.“

 

 

Ab wann kann man die Anträge stellen? Wie sieht es mit den Eigenmitteln und wie viele Projekte kann ein DFK verwirklichen?

Eigentlich kann man das schon jetzt machen. Den Antrag sollte man vier Wochen vor Projektbeginn stellen. Jeder DFK kann bis zu sechs Projekten im Jahr machen, vier darf er ganz alleine realisieren und zwei mit einem zweiten, schwächeren also weniger aktiven DFK. Diese Methode hat sich bisher bewehrt. Man bekommt maximal eine Förderung von 2500 Złoty. 15 Prozent müssen dabei Eigenmittel sein, die man mit Rechnungen belegen kann. Die Projekte aus dem Bereich Lokalgeschichte können dieses Jahr im Umkreis vom 100 Kilometer stattfinden und nicht 50, wie es bisher war. Die DFKs können jetzt also nochmal ihre Fühler weiter ausstrecken.

 

 

Beispiel einiger Projekte, die im Rahmen der Begegnungsstättenarbeit verwirklicht wurden:

• „Starke deutsche Persönlichkeiten während und nach dem II. Weltkrieg“, eine Projektreihe in den DFKs Oberglogau, Walzen, Kamionka,

• Vortrag zum Thema: Geschichte der Familie Kieslich, Besitzer der Fabrik für Feuerlöschfahrzeuge in Patschkau, verbunden mit dem „15. Wettbewerb der alten Pferdefeuerwehrwagen in DFK Schemrowitz 2018“.

• „Glaube verbindet – die Geschichte des Bischofs Konstantin Dominik“ in Bromberg

• „Das Dorf im Gebiet des Weichseldeltas – gestern und heute“.
Auf den Spuren der deutschen Landwirtschaft in Dirschau.

• ‚Józef Sikora /1912- 1945/ Pfarrer – Leben und Tod“– Workshop in Waldenburg.

 

 

 

 

Otwieramy umysły i drzwi

Z Sybillą Dzumlą, koordynatorką projektu „Konsolidacja domów spotkań”, o 10. edycji projektu rozmawia Anna Durecka.

 

 

Projekt „Konsolidacja domów spotkań” obchodzi okrągłe urodziny – w tym roku Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce organizuje go po raz dziesiąty. Jak projekt zmieniał się na przestrzeni minionych lat?

 

To prawda, mamy właśnie dziesiątą edycję, choć właściwie zaczęliśmy w 2010 roku. Pierwsza edycja projektu miała charakter pilotażowy i trwała tylko przez pół roku, ale ogólnie rzecz biorąc, nadchodząca edycja będzie dziesiąta.

Przede wszystkim urósł zakres projektu, bo niektóre jego obszary się podwoiły a nawet potroiły. Obecnie docieramy do dwukrotnie większej liczby kół DFK niż dziewięć lat temu. Wtedy było to 150 kół DFK, a obecnie jesteśmy przy 305 grupach, do których docieramy. Natomiast liczbę uczestników zwiększyliśmy ponad czterokrotnie, bo zaczynaliśmy od siedmiu tysięcy, a teraz jest ich znacznie ponad 30 tysięcy. Podwoiła się też liczba projektów. Dziewięć lat temu mieliśmy 250 projektów, a obecnie ich liczba przekroczyła 600. Rozwój jest więc widoczny, choćby na podstawie samych liczb. Duże zainteresowanie projektem dowodzi, że jest na niego zapotrzebowanie oraz że prawie nie ma innych oddolnych źródeł finansowania tego rodzaju inicjatyw.

 

 

 

 

 

Czy oprócz tego podwojenia i potrojenia liczb coś jeszcze się zmieniło?

Początkowo były spore trudności z realizacją jednego z głównych celów projektu, którym jest innowacyjność projektów. To był długi proces, w trakcie którego pokazywaliśmy grupom różne możliwości, zwracaliśmy ich uwagę na określone sprawy, przedstawialiśmy im zagadnienia historyczne i kulturowe. Dziewięć lat temu bardzo duże było zainteresowanie klasycznymi tematami jak choćby Dniem Matki. Na pierwszym planie było samo spotykanie się. Obecnie bardziej zabiega się o formę i treść spotkań.

 

 

Co stanowi specyfikę projektu konsolidacji domów spotkań?

Realizując ten projekt, otwieramy pewną oddolną drogę, oczywiście dając też gwarancję jakości i udzielając wsparcia opiekunom projektu, ale same idee projektu są oddolne. Oczywiście muszą one być zgodne z regulaminem, ale inicjatywa, jej urzeczywistnienie, zaangażowanie płyną ze strony samych zainteresowanych. To jest niepowtarzalna cecha naszego projektu, która odróżnia nas od innych projektów. Wszystkie inne duże projekty mniejszości niemieckiej są w mniejszym lub większym stopniu sterowane i realizowane przez TSKN, a dostęp do nich mają przeważnie tylko najbardziej aktywne i prężne koła DFK. Konsolidacja domów spotkań to prawdopodobnie jedyny projekt, w którym mogą uczestniczyć także słabsze, mniej aktywne koła DFK, które otrzymując wsparcie, samodzielnie coś organizują. To jest wyjątkowa cecha naszego projektu. Dzięki takiej metodzie niektóre koła DFK bardzo mocno się rozwinęły, jak choćby koła w Brzeźnicy, Stanicy, Rozwadzy, Zdzieszowicach czy Rzymkowicach.

 

 

Czy są jakieś zmiany w programie w porównaniu z ubiegłym rokiem? Jaki jest tematyczny motyw przewodni?

W tym roku chcielibyśmy jeszcze bardziej zwrócić uwagę kół DFK na tematy historyczne. Bo ten rok jest naprawdę jubileuszowy, a te jubileusze dotyczą bardzo ważnych wydarzeń historycznych, które można bardzo dobrze upamiętnić w formie projektów. Na ten rok przypada bowiem 80. rocznica wybuchu II wojny światowej, 30-lecie upadku muru berlińskiego, 30-lecie pierwszej oficjalnej mszy w języku niemieckim na Górze św. Anny, 30-lecie słynnej mszy pojednania w Krzyżowej, 100-lecie powstania uczelni artystyczno-rzemieślniczej Bauhaus. To są wszystko tematy, do których w tym roku będziemy przykładać szczególną wagę. Chcielibyśmy jednak szczególnie uwydatnić jubileusz 30-lecia mszy pojednania w Krzyżowej, w związku z czym właśnie tam zorganizowaliśmy część naszego seminarium wprowadzającego dla koordynatorów i opiekunów projektów. Te wydarzenia otworzyły mniejszości niemieckiej drzwi do oficjalnej działalności w Polsce. Zaoferowaliśmy też opiekunom projektów jako sugestię projektową odwiedzenie Krzyżowej i zapoznanie się z wydarzeniami związanymi z początkami działalności MN. To jest zatem temat przewodni.

 

 

 

Jak koła DFK mogą wziąć udział w projekcie „Konsolidacja domów spotkań”?

W najbliższych dniach do kół DFK zgłoszą się opiekunowie projektów, których mamy ogółem trzydziestu: trzynastu w województwie opolskim, ośmiu w śląskim oraz dziewięciu w innych regionach, głównie na północy. W województwie opolskim przyporządkowane są do nich poszczególne gminy. W najbliższych dniach odbędą się spotkania informacyjne, w województwie opolskim na szczeblu gmin, a w śląskim na szczeblu powiatów. Zalecamy przede wszystkim, aby w spotkaniach tych wzięli udział przedstawiciele poszczególnych kół DFK, gdyż otrzymają wówczas pakiet zawierający wszelkie informacje, wszelkie dokumenty, wnioski, a także schemat, w którym wszystko objaśnione jest krok po kroku. Na tych spotkaniach można będzie się dowiedzieć, o jakich terminach trzeba pamiętać i jak należy wystawiać rachunki, jak wygląda prawidłowe rozliczenie. Oczywiście później koła DFK będą to robić, korzystając ze wsparcia opiekunów projektów, którzy właśnie po to są. Bardzo ważne jest to, że nie należy bać się języka niemieckiego, bo nawet jeśli nikt w DFK nie mówi po niemiecku, to takie koło może wziąć udział w projekcie. Sprawami językowymi i formalnymi, a także rozliczeniami mogą zająć się opiekunowie projektów, jeśli nikt z DFK nie będzie w stanie tego robić. A zatem brak znajomości języka nie stanowi przeszkody, aby zorganizować taki czy inny projekt. Już od dwóch, trzech lat tej trudności występującej w 305 kołach biorących udział w naszym projekcie nie możemy przeskoczyć, a chętnie byśmy to zrobili.

 

 

Czy uważa Pani, że przyczyna tkwi w barierze językowej?

Tak, ale nie tylko. Są też koła DFK, gdzie na dobrą sprawę wszyscy członkowie mają ponad 80 lat. W takich przypadkach można zrozumieć, że nie chcą brać udziału. Ale zaobserwowaliśmy też sytuacje, że jeśli takie koło DFK samodzielnie coś zorganizuje, to czasem następuje w nim pewien rozwój. Pojedynczy projekt nie jest oczywiście gwarancją, że tak będzie, ale czasem rzeczywiście tak się dzieje, że ludzie przychodzą i mówią: „Baza jest, ja jestem młodszy, ja się tym zajmę”.

 

 

 

Kiedy będzie można zacząć składać wnioski? Jak wygląda sprawa ze środkami własnymi i ile projektów może zrealizować jedno koło DFK?

Właściwie można to już zrobić teraz. Wniosek należy złożyć na cztery tygodnie przed rozpoczęciem projektu. Każde koło DFK może zrealizować maksymalnie sześć projektów w roku, z których cztery może zrealizować samo, a dwa wraz z drugim, słabszym, czyli mniej aktywnym kołem DFK. Jak dotąd ta metoda się sprawdza. Można dostać dofinansowanie w wysokości do 2500 złotych. 15 procent muszą stanowić środki własne, które można wykazać rachunkami. Projekty z zakresu historii lokalnej mogą w tym roku odbywać się w promieniu 100 kilometrów, a nie 50, jak to było dotychczas. Koła DFK mogą więc teraz zbadać grunt na większym terenie.

 

 

 

Przykłady projektów zrealizowanych w ramach konsolidacji domów spotkań:

 

• „Niemcy o silnej osobowości podczas II wojny światowej i po jej zakończeniu” – cykl projektów w kołach DFK w Głogówku, Walcach, Kamionce

• Wykład poświęcony historii rodziny Kieslichów – właścicieli fabryki strażackiej w Paczkowie, w połączeniu z XV konkursem wiedzy o dawnych konnych wozach strażackich, zorganizowanych w 2018 roku w kole DFK w Szemrowicach

• „Wiara łączy – historia biskupa Konstantyna Dominika” w Bydgoszczy

• „Wieś na terenie Żuław Wiślanych – wczoraj i dziś.
Śladami rolnictwa niemieckiego w Tczewie”

• „Ksiądz Józef Sikora (1912–1945) – życie i śmierć” – warsztaty w Wałbrzychu

 

 

 

Was sagt Sybilla Dzumla zu Deutsch als Muttersprache? Sehen Sie hier:

 

Show More