Co sądzisz o swoich sąsiadach?

Od ponad 20 lat Polsko-Niemiecki Barometr regularnie bada wzajemne postrzeganie się Niemców i Polaków. Niedawno opublikowano wyniki tegorocznego badania. Skupiono się na wzajemnym postrzeganiu trwającej wojny na Ukrainie.

Barometr Polsko-Niemiecki jest wspólnym projektem fundacji Instytut Spraw Publicznych (ISP) w Warszawie, Niemieckiego Instytutu ds. Polskich (DPI), Fundacji Konrada Adenauera w Polsce oraz Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej. Autorami tegorocznego raportu badawczego, zatytułowanego „Niemieckie i polskie spojrzenie na rosyjską agresję na Ukrainę”, są prezes ISP dr Jacek Kucharczyk oraz wicedyrektor DPI dr Agnieszka Łada-Konefał. Badanie opinii publicznej, na którym opiera się raport, reprezentatywne pod względem płci, wieku, miejsca zamieszkania i poziomu wykształcenia, zostało przeprowadzone w dniach 16–26 maja 2023 r. wśród 1000 mieszkańców Niemiec i Polski w wieku od 18 do 75 lat.

Główne wyniki

Badanie ujawnia kilka interesujących wyników. Zarówno w Niemczech, jak i w Polsce istnieje przytłaczające poparcie dla środków wsparcia podejmowanych przez oba kraje na rzecz Ukrainy, takich jak: przyjmowanie uchodźców, dostawy broni, sankcje gospodarcze oraz rezygnacja z rosyjskiej ropy i gazu. Obecnie wskaźniki poparcia dla tych działań są niższe niż w marcu 2022 r., ale wyższe niż przed rozpoczęciem rosyjskiej inwazji na Ukrainę 24 lutego 2022 r. W Polsce wskaźniki poparcia są wyższe niż w Niemczech we wszystkich powyższych przypadkach.

Niemcy i Polacy mają tendencję do podobnej oceny zakresu środków wsparcia własnego rządu. Największa grupa respondentów w obu krajach uważa, że środki te są wystarczające. Jedna trzecia z nich uważa, że wsparcie jest zbyt duże, podczas gdy stosunkowo niewielki odsetek w obu krajach postrzega je jako niewystarczające. Warto również zauważyć, że zdecydowana większość Polaków chciałaby, aby Niemcy jeszcze bardziej zwiększyły pomoc dla Ukrainy. W przeciwieństwie do tego tylko jeden na dziesięciu Polaków oczekuje, że ich własny rząd zrobi to samo.

Strach przed Rosją

Jak piszą autorzy w swoim raporcie badawczym, wołania o wsparcie Ukrainy i sankcje wobec Rosji są silnie uzależnione od poziomu zagrożenia, jakie ludzie w swoich krajach odczuwają ze strony Rosji. W Polsce zawsze była stosunkowo wysoka liczba osób zaniepokojonych tym zagrożeniem. W Niemczech poczucie możliwego zagrożenia militarnego ze wschodu znacznie wzrosło dopiero po ataku na Ukrainę 24 lutego 2022 r.

Zdecydowana większość polskiego społeczeństwa nadal postrzega Rosję jako zagrożenie w sferze wojskowej (74%), politycznej (71%) i gospodarczej (61%). Również w Niemczech większość respondentów twierdzi, że Rosja stanowi potencjalne zagrożenie we wszystkich trzech wymienionych obszarach. Oceny dotyczące zagrożenia militarnego i gospodarczego są tutaj równe i wynoszą 60%, a w przypadku zagrożenia politycznego jest to 54%.

W obu krajach poczucie zagrożenia militarnego, politycznego i gospodarczego ze strony Rosji spadło jednak o kilka punktów procentowych w porównaniu z marcem 2022 r.

Pozytywne nastawienie do modernizacji Bundeswehry

W odpowiedzi na ogólne pytanie o nadzieje i obawy związane z ewentualnością dozbrojenia armii niemieckiej większość Polaków (59%) jest przekonana, że wzmocnienie Bundeswehry zwiększyłoby również bezpieczeństwo Polski i innych sojuszników. Wartość ta nie zmieniła się od marca 2022 r., krótko po rosyjskiej inwazji i przemówieniu kanclerza Olafa Scholza o „punkcie zwrotnym”. Niemniej jednak Polakom trudno jest ocenić, czy zapowiadane zmiany w niemieckiej polityce bezpieczeństwa rzeczywiście stanowią punkt zwrotny. Największa grupa polskich respondentów (37%) uważa rozwój sytuacji za rzeczywisty punkt zwrotny w niemieckiej polityce zagranicznej i obronnej. Niewiele mniejsza grupa (31%) uważa jednak, że jest to emocjonalna i niezrównoważona reakcja na wybuch wojny. Jedna trzecia polskich respondentów (32%) nie ma zdania na ten temat.

Ogólnie rzecz biorąc, znaczna część ankietowanych Polaków i Niemców ma trudności z oceną aspektów polityki drugiej strony. Odsetek odpowiedzi „nie wiem / trudno powiedzieć” jest dość wysoki. Wśród polskich respondentów wynosi on od 22 do 33%, podczas gdy wśród niemieckich od 18 do 31%.

Tak więc w Niemczech i Polsce wciąż jest wiele osób, które rzadko miały do czynienia z krajem sąsiednim lub nie miały wcale.

ln

Polsko-Niemiecki Barometr można obejrzeć i pobrać na stronie internetowej Niemieckiego Instytutu ds. Polskich. Raport z badań jest dostępny zarówno w języku niemieckim, jak i polskim.

Titelfoto: Andreas Vogel/wikimedia.org (CC BY-SA 4.0)