W poniedziałek przedstawiciele mniejszości narodowych i etnicznych spotkali się z marszałkiem Sejmu Szymonem Hołownią. Jednym z tematów była stała reprezentacja mniejszości w polskim parlamencie, podobnie jak dzieje się to w innych państwach Europy.
Spotkanie przedstawicieli Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych z marszałkiem Sejmu miało miejsce po raz pierwszy. Choćby dlatego z ust reprezentantów społeczności mniejszościowych słychać było, iż jest to historyczny moment. Także marszałek Hołownia podkreślił znaczenie spotkania. – Mniejszości narodowe i etniczne są siłą Polski, a nie jej słabością – podkreślił. Szymon Hołownia zaznaczył przy tym, że jest gotowy na dialog z członkami Komisji, który pomógłby stworzyć wspólną i integralną Rzeczpospolitą.
Foto: Rudolf Urban
Reprezentacja
Jednym z najważniejszych tematów dla przedstawicieli mniejszości jest ich stała reprezentacja w polskim parlamencie. To stało się tym bardziej aktualne po ostatnich wyborach z 15 października 2023 r., kiedy to w wyniku głosowania do Sejmu nie dostał się żaden przedstawiciel jakiejkolwiek mniejszości narodowej, startując z jej listy. Po ponad 30 latach także Mniejszość Niemiecka utraciła ostatni z mandatów, jakie wcześniej za każdym razem udawało jej się zdobyć.
– Wskazywaliśmy na możliwości zmian długofalowych przez zmianę prawa wyborczego, co dałoby mniejszościom gwarancję posiadania swoich reprezentantów w parlamencie. Takie rozwiązania, jak pokazaliśmy marszałkowi, funkcjonują m.in. na Węgrzech czy w Chorwacji – mówi dr Grzegorz Kuprianowicz, współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości, reprezentant mniejszości ukraińskiej. Oznaczałoby to jednak nie tyle zmianę jednej ustawy, ale może nawet Konstytucji, co aktualnie może być trudne, jak stwierdził marszałek Hołownia. – Dużo łatwiej byłoby stworzyć swego rodzaju sekretariat mniejszości w ramach działalności Kancelarii Sejmu. Gdyby pracowała tam jeszcze osoba, która sama pochodzi z środowiska mniejszości narodowych i etnicznych, byłaby to komórka, która podejmowałaby działania na rzecz właśnie tych społeczności – mówi Rafał Bartek, przewodniczący Związku Niemieckich Stowarzyszeń w Polsce, i dodaje: – Na ten pomysł marszałek zareagował bardzo pozytywnie i mamy nadzieję na jego pomoc w dalszych działaniach w tym kierunku.
Foto: Rudolf Urban
Oświata i kultura
Podczas spotkania przedstawiciele w sumie siedmiu mniejszości – niemieckiej, ukraińskiej, łemkowskiej, tatarskiej, kaszubskiej, żydowskiej i słowackiej – przedstawili także inne kluczowe dla siebie problemy. – Jednym z nich jest choćby brak instytutów kultury mniejszościowej, które miałyby większą gwarancję stałego finansowania, a tym samym działalności długofalowej. W każdej sferze życia kulturalnego w Polsce działają instytuty kultury, w przypadku mniejszości nie ma ani jednego, co stawia nas w gorszej pozycji – mówi Grzegorz Kuprianowicz.
Dodatkowo dochodzą, zdaniem przedstawicieli mniejszości, problemy różnych społeczności w zakresie edukacji i szkolnictwa, czy funkcjonowanie mniejszości w życiu publicznym, gdzie są niejednokrotnie marginalizowane i niedostrzegane. – Ale jest także sprawa pamięci historycznej, która dla mniejszości jest bardzo ważna, stanowi jeden z elementów różniących mniejszości od większości – podkreśla Kuprianowicz.
Natomiast Rafał Bartek wskazał na fakt, iż przez ostatnie osiem lat mniejszości były ignorowane przez przedstawicieli większości rządowej. – Dlatego powiedziałem marszałkowi, że ważnym dla nas symbolem byłby jego udział w niektórych naszych uroczystościach. Także do tej kwestii Szymon Hołownia odniósł się pozytywnie i zaproponował, abyśmy to my, mniejszości, wskazywali jemu, które wydarzenia wymagałyby jego obecności. Podkreślił przy tym, że mniejszości są ważne i powinny być zauważane – mówi Rafał Bartek.
Rudolf Urban
