Śląski Festiwal Muzyczny 2023

Moja sobotnia (27.05.) podróż do Görlitz na otwarcie Śląskiego Festiwalu Muzycznego po raz kolejny przypomniała mi o dobrym porównaniu. W 1869 r. Adolf Tramnitz, znany niemiecki leśnik, który urodził się w Szczecinie, a zmarł w Kotlinie Kłodzkiej, porównał Śląsk do liścia dębu. Z Odrą jako głównym żebrem liścia. Śląsk okazuje się szczególnie bogatym krajem, o ile nie zapomni się, że leży po lewej i prawej stronie Odry. I o ile nie zapomina się, że śląska kultura, podobnie jak niemiecka kultura, nauka i przemysł, powstały po obu stronach Odry.

Read More …

Rada Europy a EU

Przez polskie media nadal przewija się temat rozmowy, jaką minister Przemysław Czarnek odbył z delegacją PE z Komisji Kultury i Edukacji. Wizyta spowodowana była zaniepokojeniem posłów stanem wolności mediów i badań naukowych w Polsce. Bezpośrednim powodem tego zaniepokojenia była reakcja ministra na słowa prof. Barbary Engelking o rozczarowaniu postawą Polaków w czasie wojny. Mówiła, że Żydzi mieli „nadzieję, że będą się inaczej zachowywać, że będą neutralni, że będą życzliwi, że nie będą do tego stopnia wykorzystywać sytuacji (…)”.

Read More …

Lüneburg to nie tylko ceglana architektura

Dlaczego Ostpreussisches Landesmuseum znajduje się w Lüneburgu? Po wojnie na terenie Lüneburga i okolic znalazło się niemal 90 tys. uciekinierów i wypędzonych z Prus Wschodnich. Dla uczciwości trzeba dodać, że Ślązaków znalazło się tutaj 60 tys., a reszta, czyli niemal 110 tys., było z Pomorza, Prus Zachodnich, Poznańskiego i wschodniej Brandenburgii, czyli okolic Landsberg (Gorzów). Była to więc największa regionalna grupa osiedlonych tutaj wypędzonych. Wielowiekowy związek kulturowy tej najdalej na wschód leżącej prowincji Niemiec z miastami północnych Niemiec zapewne ułatwił tym pozbawionym Heimatu ludziom powojenną integrację. Lüneburg, mimo że nie leży nad morzem, był miastem hanzeatyckim, jak Królewiec czy Gdańsk, a z portu rzecznego nad Ilmenau na wschód Morza Bałtyckiego wypływało bogactwo ówczesnego miasta, czyli sól. A bogactwo średniowiecznego miasta widać w finezji ceglanej architektury kościołów i kamienic, która przypomina Olsztyn, Frombork, Toruń czy Rygę. Skoro wspomniałem o Rydze, to należy podkreślić, że w muzeum znajduje się odrębna wystawa poświęcona Niemcom Bałtyckim (Deutschbalten).

Read More …

Wyzwolenie?

W Niemczech od jakiegoś czasu do politycznej poprawności należy uznanie dni 8–9 maja za Dni Wyzwolenia od narodowego socjalizmu. Śląsk należy do tych części ówczesnych Niemiec, które najboleśniej zapłaciły za przynależność do nazistowskiej III Rzeszy. Wkroczenie Armii Czerwonej z masowymi mordami na cywilach, tysiącami zgwałconych kobiet i dziewcząt, zamęczonymi w powojennych obozach, deportowanymi do ZSRR, demontażem przemysłu, a wreszcie konferencją w Poczdamie, która przypieczętowała oderwanie od Niemiec, wypędzenia, wynarodowienie i dyskryminacja nie pozwalają Ślązakom czy Warmiakom uznać, że zostali wyzwoleni. Zresztą także Polacy niezbyt chętnie uznają rok 1945 za rok wyzwolenia.

Read More …

Nie tylko pozytywny bilans

1 maja 19 lat temu przystąpiliśmy do Unii Europejskiej. Świętowano wszędzie, było radośnie, a radość udzielała się także tym, którzy jeszcze rok wcześniej na przystankach autobusowych wypisywali „Precz z Unią”. W 2003 r. w referendum akcesyjnym 77,45% osób było za, choć przy niskiej frekwencji. Byłem wtedy wiceprzewodniczącym Sejmiku Województwa Opolskiego, więc ten wieczór spędzałem na rozświetlonym sztucznymi ogniami rynku w Opolu.

Read More …

Niemiecki wraca do domów

Tygodniowy cykl pisania kolumny spowodował, że dopiero teraz na gościnnych łamach „Wochenblatt.pl” mogę wyrazić swoje zadowolenie z wydarzenia sprzed tygodnia. GUS ogłosił wstępne wyniki NSP 2021 w zakresie narodowości, z którymi identyfikują się obywatele RP. Wczoraj udało mi się o nich porozmawiać z abp. Alfonsem Nossolem, który także dostrzega w nich siłę naszej śląskiej tożsamości.

Read More …

 Idée fixe

Przed świętami pomiędzy szeregiem obowiązków udało mi się zrealizować dwa dziwne, osobiste nieco projekty. Bywa tak, że czasem nosimy w sobie rzeczy, na które przez całe lata nie mieliśmy czasu, a one ciągle się przypominają. Ne mają żadnego ważnego charakteru, niczego w życiu nie rozwiązują, ale z czasem stają się idée fixe. Mamy wrażenie, że trzeba je zamknąć.

Read More …

   Wielkanoc

Męka i śmierć Pana Jezusa, czyli Pasja, są nadal w jakiś sposób „popularne”. Pisałem o muzyce Haydna do ostatnich słów Chrystusa, którą dwa tygodnie temu mogłem kontemplować w Katowicach, a już w środę przed Triduum Paschalnym ta muzyka wybrzmi w siedzibie DFK Stolarzowice/Stollarzowitz. Chwała im za to, że propagują też tak wybitne strony niemieckiej kultury. W minioną sobotę w berlińskim Gedächtniskirche wysłuchałem monumentalnej Pasji wg św. Jana (Johannespassion) Johanna Sebastiana Bacha. W 2004 r. wstrząsnął nami film Mela Gibsona „Pasja”, który w brutalny i dosłowny sposób przedstawił ogrom Chrystusowego cierpienia.

Read More …

We wtorek (28.03.) w Berlinie odbyło się doroczne przyjęcie Związku Wypędzonych. Wśród gości był kanclerz federalny Olaf Scholz, jak również przedstawiciele wszystkich partii w Bundestagu. W przyjęciu uczestniczyła również delegacja mniejszości niemieckiej, która poruszyła kwestię wprowadzonych przez polskiego ministra edukacji cięć w lekcjach języka niemieckiego jako języka mniejszości.

Read More …

Słabnący dysonans

Kilka dni temu Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze wykonał rewolucyjny krok. Oskarżył urzędującego prezydenta Rosji o zbrodnie wojenne i wydał nakaz jego aresztowania. Nakaz, który prawnie zobowiązuje ponad 120 państw świata do aresztowania Władimira Putina, jeśli tylko znajdzie się on w zasięgu ich jurysdykcji. I chociaż wątpliwa wydaje się możliwość postawienia go przed sądem, jeśli nie wydadzą go sami Rosjanie, to jednak znaczenia tej decyzji nie można bagatelizować.

Read More …