We wtorek (29.08) w Berlinie zaprezentowano dokument zawierający kluczowe punkty planowanego „Domu Polsko-Niemieckiego”. Głównym celem tego projektu polityki pamięci jest upamiętnienie ofiar niemieckiej okupacji Polski podczas II wojny światowej.
– Utworzenie „Domu Polsko-Niemieckiego” jest jednym z najważniejszych projektów polityki pamięci i polityki kulturalnej w Niemczech. Naszym głównym celem jest stworzenie w sercu Berlina miejsca poświęconego polskim ofiarom narodowosocjalistycznych Niemiec i promującego spotkania i konfrontacje z naszą historią – wyjaśniła minister stanu ds. kultury i mediów Claudia Roth, która wraz z Anną Lührmann, minister stanu ds. Europy w Federalnym Ministerstwie Spraw Zagranicznych, Uwe Neumärkerem, dyrektorem Fundacji Pamięci Pomordowanych Żydów Europy, oraz Peterem-Oliverem Loewem, dyrektorem Niemieckiego Instytutu Spraw Polskich, przedstawiła kluczowe punkty dotyczące planowanego „Domu Polsko-Niemieckiego”.
Foto: Facebook/Deutsches Polen-Institut
Projekt nawiązuje do uchwały podjętej przez niemiecki Bundestag w 2020 r., zgodnie z którą w Berlinie ma powstać miejsce upamiętniające polskie ofiary II wojny światowej i nazistowskiej okupacji Polski. Po opracowaniu wstępnej koncepcji przez Federalne Ministerstwo Spraw Zagranicznych, od 2022 r. za jej realizację odpowiada pełnomocnik rządu federalnego ds. kultury i mediów, który zwrócił się do Fundacji Pamięci Pomordowanych Żydów Europy o opracowanie wraz z Niemieckim Instytutem Spraw Polskich planu utworzenia „Domu Polsko-Niemieckiego”.
Zgodnie z przedstawionym obecnie dokumentem dom ten ma opierać się na trzech filarach: pomniku upamiętniającym ofiary niemieckiej wojny z Polską, obszarze historycznym z naciskiem na okres od 1939 do 1945 r. (w tym na wystawach poświęconych wielowiekowemu sąsiedztwu obu krajów) oraz obszarze z ofertami edukacyjnymi i możliwościami spotkań.
Dom ma powstać w bezpośrednim sąsiedztwie Kancelarii Federalnej. Preferowaną lokalizacją jest miejsce dawnej Opery Kroll, gdzie Adolf Hitler ogłosił niemiecką inwazję na Polskę 1 września 1939 r. „Realizacja projektu w tym miejscu byłaby gestem o wysokiej wartości symbolicznej zarówno w Niemczech, jak i w Polsce” – czytamy w dokumencie. Propozycja realizacji ma zostać przedstawiona wiosną 2024 r., a następnie Bundestag podejmie decyzję w tej sprawie.
Podczas prezentacji koncepcji Peter-Oliver Loew opisał planowany dom jako „latarnię empatii”: – Niemcy nigdy wcześniej nie wyszli naprzeciw Polakom w taki sposób – z upamiętnieniem, informacją i szeroką gamą możliwości edukacyjnych, symbolicznie widocznych w środku Berlina, zaledwie sto kilometrów od Polski – powiedział. A Uwe Neumärker podkreślił: – Istotą „Domu Polsko-Niemieckiego” jest przekazywanie wiedzy o niemieckiej okupacji w Polsce i uhonorowanie ofiar. Jednocześnie ponadtysiącletnia historia, która jest wyjątkowa dla dwóch sąsiadów, dla dwóch wielkich narodów kulturowych w centrum Europy, jest oświetlana na wiele sposobów aż do dnia dzisiejszego. Miejsce to powinno być „laboratorium” przyjaźni, edukacji historycznej i wymiany artystycznej, wzajemnego zrozumienia i szacunku we wspólnej Europie.
Krytyka tych planów pojawiła się jednak ze strony Grupy Wypędzonych, Repatriantów i Mniejszości Niemieckich w grupie parlamentarnej CDU/CSU w niemieckim Bundestagu. Jej przewodniczący Christoph de Vries wyjaśnił: – Uchwała Bundestagu z 2020 r. i koncepcja opracowana przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych nadal koncentrowały się na upamiętnieniu polskich ofiar II wojny światowej. Teraz, po trzech latach planowania, sygnalizacja świetlna przedstawiła jedynie ideę kolejnej instytucji poświęconej polsko-niemieckiej historii z bogatym wyposażeniem, w tym salą konferencyjną, biblioteką, księgarnią, tarasem, kawiarnią i restauracją. Dokument dotyczący kluczowych punktów jest zatem według przewodniczącego „fatalnym krokiem wstecz dla najważniejszego niemieckiego projektu polityki pamięci”.
ln
Na stronie internetowej rządu federalnego można zapoznać się i pobrać dokument dotyczący kluczowych punktów planowanego „Domu Polsko-Niemieckiego”. Jest on dostępny zarówno w języku niemieckim, jak i polskim.
