Choć decyzja o połączeniu sił w zbliżających się wyborach samorządowych ze Śląskim Stowarzyszeniem Samorządowym zapadła w Towarzystwie Społeczno-Kulturalnym Niemców na Śląsku Opolskim już w listopadzie, do dziś jest przez część członków tej organizacji krytycznie odbierana. O komentarz do tej krytyki poprosiliśmy przewodniczącego opolskich Niemców Rafała Bartka.
W najbliższych wyborach samorządowych wśród komitetów nie będzie już KWW Mniejszość Niemiecka. Tak zdecydował zarząd TSKN na Śląsku Opolskim, które we współpracy ze Śląskim Stowarzyszeniem Samorządowym tworzyć będzie Komitet Wyborczy Śląscy Samorządowcy.
Śląskie Stowarzyszenie Samorządowe to organizacja powstała w roku 1991 z inicjatywy nieżyjącego już burmistrza Leśnicy Huberta Kurzała. Jej członkami są wójtowie, burmistrzowie i radni różnych szczebli w szczególności z województw opolskiego i śląskiego, zaś celem stowarzyszenia jest wspólne występowanie w sprawach ważnych dla samorządów oraz wzajemne wspieranie samorządowców. Stowarzyszenie od lat działa także na polu promowania i pielęgnowania kultury, będąc m.in. organizatorem corocznych przeglądów zespołów dziecięcych i młodzieżowych oraz orkiestr mniejszości niemieckiej.
Decyzja o połączeniu sił mniejszości niemieckiej ze Śląskim Stowarzyszeniem Samorządowym nie podoba się jednak wszystkim. Głosy krytyczne docierają także do zarządu TSKN, jak potwierdza Rafał Bartek. – Tak, takie głosy do mnie również docierają, ale dodam od razu, ze przeważają jednak zdecydowanie głosy poparcia i zrozumienia dla tej decyzji. Mam jednak też świadomość, że jest to decyzja o charakterze historycznym i choćby z tej perspektywy proszę uwierzyć, ze ona do łatwych nie należała.
Foto: Schlesien Journal
Polityka
Do naszej redakcji wpłynęła m.in. kopia apelu Jana Lenorta, wieloletniego sekretarza zarządu wojewódzkiego TSKN i delegata na zebranie walne tej organizacji, do zarządu Mniejszości Niemieckiej. W swoim piśmie działacz Mniejszości otwarcie oczekuje anulowania decyzji zarządu w sprawie wyborów. Jest tam m.in. mowa o tym, że nie może być mowy o rozdzieleniu działalności politycznej od kulturalno-społecznej, bo mniejszość nie działa politycznie.
Rafał Bartek nie zgadza się jednak z takim postawieniem sprawy. – Kwestie rozdzielenia działalności społeczno-kulturalnej od tej politycznej widzę trochę inaczej niż pan Lenort, ale związane to też jest pewnie z faktem, ze my dzisiaj jako TSKN funkcjonujemy w nieco innej rzeczywistości niż wtedy, kiedy zarządzał nim pan Lenort. Dzisiaj oprócz tego, że pozostajemy aktywni społecznie, jesteśmy przede wszystkim dużą, sprawną i ambitną organizacją pozarządową, czyli NGO. Pozyskujemy środki krajowe, zagraniczne, a także europejskie. Realizujemy, a potem i rozliczamy setki projektów rocznie. To wszystko wymaga czasu i zaangażowanych ludzi. Tymczasem działalność polityczna na skalę regionalną też tego wymaga i z tej perspektywy rozdzielenie tych dwóch kwestii ma swój głęboki sens. Pozwala działać sprawniej – mówi Rafał Bartek.
Foto: Rudolf Urban
Konsultacje
Jan Lenort pisze w swoim apelu także o braku konsultacji decyzji o partnerstwie ze Śląskim Stowarzyszeniem Samorządowym ze strukturami Mniejszości. Faktycznie decyzja zapadła pod koniec listopada 2023 r. i została ogłoszona podczas konferencji prasowej Śląskich Samorządowców 13 grudnia 2023 r. Rafał Bartek podtrzymuje jednak, że konsultacje się odbyły. – Takie konsultacje były choćby podczas zebrań powiatowych jesienią 2023 r., gdzie słyszeliśmy bardzo wiele głosów, szczególnie z młodszego pokolenia naszych członków, że trzeba coś zmienić, jeżeli chodzi o naszą obecność w polityce, że trzeba jakiegoś nowego, szerszego otwarcia, że w końcu trzeba nowych ludzi, również tych, którzy są otwarci na wielokulturowość, wielojęzyczność, ale są spoza środowiska mniejszości niemieckiej. Rozmawialiśmy również ze wszystkimi wójtami, burmistrzami startującymi z list Mniejszości Niemieckiej. Oczywiście zawsze można powiedzieć, że konsultacji powinno być jeszcze więcej, ale przecież też wiemy, że wśród prawie 30 tys. członków zdania zawsze będą podzielone. Ostatecznie decyzję podjął, i to jednogłośnie, zarząd wojewódzki TSKN.
Wsparcie z Niemiec
Jan Lenort w swoim apelu wyraża również obawę przed utratą znaczenia Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim, zarówno w Polsce, jak i w szczególności w Niemczech. W tej kwestii chodzi jego zdaniem m.in. o widoczność mniejszości niemieckiej w sferze publicznej, której zmniejszenie może się wiązać ze zmniejszeniem wsparcia ze strony rządu federalnego.
Rafał Bartek twierdzi jednak, że taka zależność już od lat nie istnieje. – Po roku 2006 wsparcie niemieckiego rządu dla mniejszości niemieckiej w Polsce było sprowadzone prawie do zera, a nasze struktury i nasza działalność była finansowana głównie z tzw. środków zwrotnych Fundacji Rozwoju Śląska, które powoli się kończyły. Po zmianach personalnych, do jakich doszło w TSKN i Związku Niemieckich Stowarzyszeń (VdG) w latach 2008/2009, i mimo zabiegów ówczesnego przewodniczącego TSKN Norberta Rascha czy przewodniczącego VdG Bernarda Gaidy trudno było pozyskać ze strony niemieckiej takie wsparcie. Oprócz aktywności przewodniczących i zarządów kluczem do sukcesu były przede wszystkim wzrastająca dodatkowa aktywność, nasza pomysłowość i zaangażowanie w pozyskanie dodatkowych funduszy oraz praca nad odbudową relacji polsko-niemieckich i pozyskanie na nowo zaufania rządu niemieckiego. Te działania pozwoliły budować i remontować szkoły mniejszościowe oraz dbać o nasze niemieckie dziedzictwo. Aby być w tym wszystkim widocznym, pomagają nam oczywiście samorządowcy, ale chciałbym jasno podkreślić, iż jest to jeden z czynników, ale nie jedyny. Liczy się nasza kreatywność i ciągłe szukanie nowych pomysłów i rozwiązań, co podyktowane jest zmieniającą się rzeczywistością, w której żyjemy.
Mimo krytycznych wypowiedzi Rafał Bartek nie przewiduje, aby zarząd TSKN zmienił zdanie. W międzyczasie w strukturach Mniejszości Niemieckiej odbywają się zebrania, podczas których wyłaniani są kandydaci do rad gmin, powiatów i sejmiku oraz na funkcje wójtów i burmistrzów. Ostateczną decyzję o listach wyborczych podejmie Śląskie Stowarzyszenie Samorządowe. Wybory samorządowe odbędą się najprawdopodobniej 7 kwietnia.
Rudolf Urban
