Starosta strzelecki Józef Swaczyna otrzymał wyróżnienie z okazji 25-lecia sprawowania funkcji sternika powiatu strzeleckiego. Przypomnijmy – reforma administracji publicznej zapoczątkowana została w 1998 r., a wszystkie uchwały i ustawy wchodziły w życie z dniem 1 stycznia 1999 r. W tym m.in. ustawa o samorządzie terytorialnym, czyli utworzenie nowych powiatów. Z okazji otrzymania tak zacnego wyróżnienia z Józefem Swaczyną rozmawia Krzysztof Świerc.
Pierwsi starostowie po reformie administracji publicznej powołani zostali w 1998 r., dlatego w tym roku „wybiło” ćwierćwiecze na tym stanowisku, ale… Dlaczego wyróżnienie to przyznano Józefowi Swaczynie, skoro nie jest on przez pełne 25 lat starostą?
Stało się tak dlatego, że od dwóch i pół dekady jestem radnym i członkiem Zarządu Powiatu Strzeleckiego. Poza tym od samego początku istnienia naszego powiatu byłem jego wicestarostą, a od 20 lat jestem starostą. Łącznie zatem „stuknęło” mi 25 lat i dlatego przyznano mi to wyróżnienie. Wyróżnienie bardzo dla mnie ważne.
Jak wyglądały pierwsze lata pana pracy w samorządzie?
Początki były trudne, nawet bardzo trudne. Nie mieliśmy nawet siedziby, w której mogłoby funkcjonować starostwo. Z tego powodu byliśmy zmuszeni „zahaczyć” się w Banku PKO w Strzelcach Opolskich. Do tego nie mieliśmy wtedy też sali narad, stąd pierwsze sesje organizowaliśmy w jednym ze strzeleckich banków oraz w naszym Domu Pomocy Społecznej w Szymiszowie. Jednocześnie pomału, ale konsekwentnie przymierzaliśmy się do objęcia siedziby, gdzie obecnie funkcjonujemy. Mowa o historycznym budynku na ulicy Jordanowskiej 2, gdzie przed II wojną światową mieścił się Finanzamt, a dzisiaj działa starostwo strzeleckie.
Józef Swaczyna: – Od samego początku istnienia naszego powiatu byłem jego wicestarostą, a od 20 lat jestem starostą. Łącznie zatem „stuknęło” mi 25 lat.
Samo urządzanie się w tym budynku też nie było łatwe. Dlaczego?
Powód był prozaicznie prosty. Nie mieliśmy pieniędzy i żeby się urządzić jako nowo powstałe starostwo powiatowe w Strzelcach Opolskich musieliśmy wtedy podebrać środki z subwencji drogowej. Spowodowane to było tym, że ówczesny rząd nie wydzielił ekstra pieniędzy na siedziby starostw, dlatego musieliśmy sami zorganizować sobie potrzebne środki. Należy dodać, że był to okres, w którym powstawały kolejne szczeble administracji samorządowej RP i problemów było od groma. Ba, one rosły z dnia na dzień, podobnie jak zadania, które musieliśmy realizować, choć byliśmy (powiaty) niedostatecznie dofinansowani. W tym miejscu pokuszę się o stwierdzenie, że powiaty były wówczas najgorzej dofinansowane ze wszystkich szczebli samorządów! Z tego też powodu realizację niektórych zadań, jakich podejmowaliśmy się w tamtym okresie, można było traktować jak mission impossible. Finalnie jednak efekt był naprawdę dobry.
Wiemy już, że nie było łatwo. Ciekawi mnie jednak, jak wówczas pokonywaliście trudności mimo niedoskonałości tworzącego się systemu i jakie problemy pojawiają się dzisiaj.
Na początku istnienia powiatów naszym największym atutem był przede wszystkim olbrzymi, bezbrzeżny wręcz entuzjazm tworzenia czegoś nowego, a w mojej ocenie również bardzo pożytecznego. Ale kolejne lata przyniosły nam inne problemy. Doprowadzano do tego, aby samorządy miały jak najmniej do powiedzenia. Przykład? Na początku istnienia powiatu strzeleckiego sam byłem odpowiedzialny za policję, straż pożarną, weterynarię oraz inspekcję nadzoru budowlanego. Z czasem jednak zabrano nam tę odpowiedzialność. W ten sposób umniejszono rolę starosty i wygenerowano różne problemy. Dlatego Związek Powiatów Polskich cały czas apeluje o to, żeby wspomniane przeze mnie służby znów znalazły się w gestii starostów – dla dobra powiatów i mieszkańców tak powinno to wyglądać.
W jakiej kondycji jest dzisiaj powiat strzelecki?
Podobnie jak inne powiaty w Polsce swoich dochodów mamy niewiele. Wszystkie środki są znaczone, tylko 20% z nich możemy przeznaczyć na swoje zadania. A tych jest bardzo dużo, bo w tym są drogi, urzędy pracy, czy opieka społeczna. Dopłacamy też grube miliony do oświaty. Konkludując – kolejne rządy, które mieliśmy w RP przez minione 25 lat, nie kwapiły się do rozwiązań systemowych, jeśli chodzi o finansowanie samorządów. Szczególnie w ostatnich latach, kiedy wręcz znacząco grabiły te samorządy, nie dając im spokojnie funkcjonować i dysponować środkami.
Przed nami wybory samorządowe. Jakie cele stawia przed sobą Józef Swaczyna?
Nie mam jeszcze jasno sprecyzowanych celów i priorytetów, pożyjemy, zobaczymy, ale przy tej okazji mogę powiedzieć, że przez minione 25 lat, kiedy jestem w samorządzie i na stanowisku starosty, wiele pozytywnego wydarzyło się w powiecie strzeleckim. Jestem z tego powodu szczęśliwy i mam poczucie dobrze spełnionego obowiązku wobec mieszkańców.
Co w szczególności budzi pana dumę?
Między innymi przeprowadzenie modernizacji dróg czy też oświaty powiatowej – mowa o oświacie średniego stopnia. Do tego na duży plus zmienił się nasz szpital. Jest to dzisiaj bardzo nowoczesna placówka, prawie w całości wyremontowana i wyposażona w supernowoczesny sprzęt. Pokuszę się nawet o stwierdzenie, że jest to mercedes wśród sprzętów dla szpitali. Z czego szczególnie się cieszę, bo zdrowie mieszkańców zawsze leżało mi na sercu. To było i jest moim priorytetem.
