Wskutek ubiegłorocznej katastrofy ekologicznej w Odrze populacja ryb drastycznie spadła, zaś toksyczna alga wciąż występuje na całym biegu rzeki – alarmują niemieccy naukowcy.Sytuacja jest „przygnębiająca” – przyznała niemiecka minister środowiska Steffi Lemke, która pod koniec czerwca tego roku zapoznała się ze wstępnym raportem na temat Odry, opracowanym przez Instytut Ekologii Słodkowodnej i Rybactwa Śródlądowego im. Leibniza (IGB) w Berlinie.
Raport z prowadzonych od lutego 2023 r. badań można nazwać bilansem strat po ubiegłorocznej katastrofie ekologicznej w Odrze, kiedy to zakwit toksycznej złotej algi zabił, według raportu IGB, około tysiąca ton ryb. Według niemieckich naukowców wskutek katastrofy populacja ryb w polsko-niemieckiej rzece granicznej zmniejszyła się o od 53 do 67%! Najbardziej w środkowym odcinku Odry. Największe straty, bo od 86 do ponad 90%, dotyczą takich gatunków ryb jak: leszcz, pstrąg potokowy, ukleja, a także sandacz, brzana, jazgarz i miętus.
Chociaż wyniki badań są alarmujące, to zdaniem naukowców pojawiają się też oznaki, że populacja ryb może się odbudować.
Korzystne warunki dla rozwoju algi
Chociaż wyniki badań są alarmujące, to zdaniem naukowców pojawiają się też oznaki, że populacja ryb może się odbudować w ciągu kilku lat, ale pod warunkiem, że katastrofa ekologiczna sięnie powtórzy. Według raportu pomimo dużych strat żaden gatunek ryb nie zniknął z Odry całkowicie. Zauważono też duże osobniki w okresie tarła, a wiosną panowały dobre warunki do rozmnażania m.in. dzięki zalaniu łąk zalewowych, które stały się tarliskami.Przedmiotem programu badawczego IGB była też złota alga. Przypomnijmy – zrzuty ścieków z zawartością soli do Odry latem 2022 r.umożliwiły masowy rozwój algi, która wytwarza toksynę śmiertelną dla ryb, małż i ślimaków. „W wyniku masowego rozwoju alga ta zadomowiła się w całym badanym biegu rzeki” – stwierdzają niemieccy naukowcy.Niepokój wywołało też znalezienie niedawno śniętych ryb w Kanale Gliwickim. Świadczą o tym próbki wody z 20 badanych miejsc. IGB pobiera te próbki co miesiąc i analizuje, wykorzystując techniki biologii molekularnej. Na razie stężenie alg jest jeszcze niskie w porównaniu do stanu z poprzedniego roku, ale „aktualnie mocno wzrasta”. Okazuje się, że od marca bieżącego roku namnożyły się wzdłuż całej Odry na terytorium Niemiec.
Foto: Hanno Boeck/Wikipedia
Ograniczyć zrzuty soli
Okazuje się, że człowiek wciąż stwarza dogodne środowisko dla rozwoju alg i istnieje niebezpieczeństwo ich ponownego masowego rozwoju, jak ostrzega IGB. Jednocześnie zaleca znaczne ograniczenie zrzucania do Odry ścieków z zawartością soli. Naukowcy rekomendują również zmianę podejścia do zagospodarowania rzeki i „przejście na rozwiązania oparte na naturze”.Komentując raport, niemiecka minister środowiska Steffi Lemke ponownie zaapelowała o ograniczenie zrzutów soli do Odry z zakładów po polskiej stronie granicy, jak również zaprzestania rozbudowy Odry. Przyznała jednak, że jak na razie nie dostrzegła w Polsce „zmiany paradygmatu” w tej sprawie.– Wyniki badań jasno dowodzą – cały ekosystem Odry nadal jest poważnie nadwyrężony po katastrofie ekologicznej z lata 2022 r. Ryb jest o połowę mniej. Owszem, są oznaki, że populacja ryb zaczyna się odbudowywać, ale każde kolejne obciążenie dla Odry miałoby dramatyczne konsekwencje, i to przez bardzo długi czas – podkreśliła Steffi Lemke, cytowana w komunikacie, i dokończyła:– Dlatego po polskiej stronie zrzuty soli muszą zostać dostosowane i wstrzymana powinna być rozbudowa Odry.
K. Ś.
