Czy gotówka jest nam w ogóle potrzebna? Mimo że pieniądz elektroniczny jest dziś coraz bardziej popularny, to w dalszym ciągu w użyciu są płatności gotówkowe. I choć istnieje limit, do jakiego możliwe jest dokonywanie takich płatności, to jego wysokość w dużej mierze pozwala na bezproblemowe posługiwanie się pieniądzem fizycznym oraz, co istotne – limit ten dotyczy transakcji między przedsiębiorcami.
Zgodnie z art. 19 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy. Dzieje się tak w każdym przypadku, gdy stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 tys. zł lub równowartość tej kwoty. Przy tym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji (jest to ważne, bo zazwyczaj stosowanym kursem jest kurs z dnia poprzedzającego wystawienie faktury).
Foto: Lucas Netter
Obniżenie limitów w Polskim Ładzie
Ustawa z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, zwana potocznie Polskim Ładem, w art. 22 pkt 1 wprowadziła zmniejszenie limitu obrotu gotówkowego w transakcjach między przedsiębiorcami z 15 tys. zł do 8 tys. zł, które miało – zgodnie z ustawą – wejść w życie 1 stycznia 2024 r. Również w przypadku konsumentów planowane było założenie, zgodnie z którym w przypadku płatności powyżej 20 tys. zł konsument byłby zobligowany do posłużenia się rachunkiem bankowym. Rozwiązanie, które miało wejść w życie, było szeroko krytykowane. Zmniejszenie limitu płatności gotówkowych między przedsiębiorcami mogło w znaczącym stopniu odbić się na sytuacji gospodarczej oraz płynności finansowej wielu podatników. W związku z tym ustawą z 16 czerwca 2023 r. zmieniającą ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw oraz ustawę o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne uchylone zostały przepisy wprowadzające poprzednie zmiany!
Co to oznacza?
Oznacza to, że limit płatności gotówkowych przedsiębiorców w dalszym ciągu będzie wynosił 15 tys. zł, a w przypadku konsumentów płatności gotówkowe w dalszym ciągu będą nielimitowane. W uzasadnieniu do projektu wskazano, że zmiana wysokości limitu w płatnościach dokonywanych gotówką może doprowadzić do komplikacji pewnych rodzajów transakcji. Zwłaszcza w przypadku mikroprzedsiębiorców oraz małych przedsiębiorców, w tym m.in. rzemieślników oraz osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Dzieje się tak dlatego, że ci przedsiębiorcy najczęściej płacą bądź przyjmują płatności gotówką. W przypadku braku możliwości dokonania płatności gotówką lub przyjęcia od kontrahenta zapłaty w formie gotówki, konieczne będzie skorzystanie z innej formy płatności, co wiąże się nie tylko z oczekiwaniem na przelew (co może spowodować zachwianie płynnością finansową przedsiębiorcy, bowiem zdarza się, że jeden dzień różnicy może zadecydować o „być albo nie być” przedsiębiorstwa), ale może również wiązać się z dodatkowymi opłatami (np. opłaty naliczane przez bank za wykonane przelewy). Konieczność zmiany regulacji, które miały wejść od 1 stycznia 2024 r., była również uzasadniana trudną sytuacją przedsiębiorców w związku z konfliktem zbrojnym na Ukrainie, co ma przełożenie m.in. na wysoką inflację.
Gotówka nadal konieczna
Brak możliwości realizacji płatności za pomocą gotówki znalazłby negatywne odbicie przede wszystkim w przypadku drobnego handlu. Mógłby spowodować jego ograniczenie, zwłaszcza w branżach gastronomicznej oraz spożywczej, dla drobnych przedsiębiorców dokonujących sprzedaży na bazarach, targowiskach bądź na giełdach towarowych. Również w przypadku płatności dokonywanych przez konsumentów wycofanie się ze zmian uzasadniano w podobny sposób. Zakładanie rachunków bankowych przez konsumentów mogłoby wiązać się z dodatkowymi kosztami transakcyjnymi, co z kolei niewątpliwie znalazłoby odzwierciedlenie w zaniechaniu sfinalizowania niektórych transakcji. Warto również zwrócić uwagę, że w dalszym ciągu wiele osób – zwłaszcza starszych – posługuje się wyłącznie gotówką. Wprowadzenie limitów w płatnościach byłoby dla znaczącej części z nich mocno uciążliwe. W związku z powyższym od 1 stycznia 2024 r. będą obowiązywały przepisy dotychczasowe – płatności gotówkowe między przedsiębiorcami będą możliwe do kwoty 15 tys. zł, natomiast w przypadku konsumentów nie będą obowiązywać limity płatności.
Jarosław Kuczyński / K. Ś.
