Dla wielu osób, szczególnie tych religijnych, możliwość uczęszczania do świątyni i poczucie przynależności religijnej to kwestie priorytetowe w ich duchowym życiu: Nie we wszystkich krajach można jednak praktykować swoją wiarę bez ograniczeń, chociażby finansowych. Choć w Polsce nie istnieje ani podatek, który obciążałby Kościoły, ani taki, który stanowiłby obciążenie dla wiernych, nie we wszystkich państwa sytuacja wygląda tak samo.
Przykład Niemiec
Warto o tym pamiętać, szczególnie rozważając przeprowadzkę do innego kraju, gdyż chociażby w Niemczech przynależność religijna związana jest z pewnego rodzaju obciążeniami finansowymi. Jedną z cech relacji między państwem a Kościołem w Republice Federalnej Niemiec jest obowiązek uiszczania przez członków i członkinie danego Kościoła specjalnego podatku kościelnego. Aby uniknąć jego płacenia, można jedynie wypisać się z instytucji. Choć państwo i Kościoły współpracują ze sobą w tej kwestii, wiele osób rzeczywiście rezygnuje z przynależności do instytucji religijnych, aby nie płacić dodatkowego podatku. Na terenie Republiki Federalnej Niemiec największą religią jest katolicyzm, a drugą co do liczby wiernych wspólnotą wyznaniową jest protestantyzm. Co więcej, ok. 80% budżetu zarówno Kościoła katolickiego, jak i Kościołów protestanckich pokrywane jest właśnie z podatku kościelnego. Kościoły i związki wyznaniowe uznawane są za korporacje prawa publicznego, dzięki czemu mają prawo do nakładania omawianego podatku.
Kancelaria Radcy Prawnego Łukasz Kuczyński
Mogą korzystać z licznych zwolnień podatkowych
Z tej możliwości korzystają nie tylko duże wspólnoty wyznaniowe, ale również mniej liczne religie. Nie jest to jednak jedyny dochód Kościołów w Niemczech. Niektóre z nich, takie jak chociażby szkoły wyznaniowe należące do publicznego systemu szkolnictwa, są finansowane przez systemy polityczne, tak jak inne prywatne instytucje. Oprócz tego do grona takich instytucji należą również szpitale prowadzone przez wspólnoty religijne. Takie placówki należą do systemu publicznego systemu finansowania szpitali, który zasilany jest składkami na ubezpieczenie zwrotne. Co więcej, instytucje religijne mogą korzystać z licznych zwolnień podatkowych. Od podstawy opodatkowania można odliczać podatek kościelny oraz darowizny na cele charytatywne wspólnoty wyznaniowej. Podobnie wygląda również kwestia przekazania darowizny dla organizacji non profit. Ponadto Kościoły są zwolnione z części ceł i innych podatków, ale szczegóły zależne są od prawa, jakie obowiązuje w poszczególnych krajach związkowych. Ulgi i zwolnienia nie oznaczają jednak, że taki stan rzeczy nie budzi kontrowersji.
Prawdziwa wiara nie jest zależna od kwestii finansowych
Były one na tyle intensywne, iż w sprawę zaangażował się Europejski Trybunał Praw Człowieka. 6 kwietnia 2017 r. organ unijny wydał wyrok, w którym stwierdził, że podatki i opłaty nakładane w Republice Federalnej Niemiec przez Kościoły na wiernych są naruszeniem wolności sumienia oraz wyznania. Jednakże nawet pomimo kontrowersji należy pamiętać, że prawdziwa wiara nie jest zależna od kwestii finansowych, które, choć nie powinny stawać jej na drodze, nie mogą także stanowić przyczyny zniechęcenia do religii osób prawdziwie wierzących. Jeśli jednak wizja opłat za możliwość przynależności do wspólnoty wiary wydaje się komuś zniechęcającą perspektywą, warto dodać, iż wiele osób bierze udział w nabożeństwach i obrzędach religijnych mimo wypisania się ze wspólnot. Z pewnością stanowi to rozwiązanie dla tych, dla których podatek z tytułu przynależności do danej wspólnoty mógłby być nadmiernym obciążeniem. Kwestia podatku kościelnego nie powinna być więc decydująca w przypadku osób chętnych do przeprowadzki na teren Republiki Federalnej Niemiec.
Łukasz Kuczyński / K. Ś.
