Podatek od spadku i darowizn? Zapytaj prawnika!

W dniu 1 lipca weszły w życie przepisy wprowadzające istotne dla podatników zmiany w podatku od spadków i darowizn. Warto podkreślić, że są one zdecydowanie pozytywne. Co się zmienia?

Otóż przede wszystkim kwoty wolne od podatku, który przypadałyby do zapłaty w przypadku otrzymania darowizny lub spadku.
Aktualnie kwoty określające wartość otrzymanych (odziedziczonych) rzeczy lub praw, do których nie powstaje obowiązek podatkowy, kształtują się następująco:

•  10 434 zł – w przypadku gdy nabywcą jest osoba zaliczana do I grupy podatkowej (małżonek, zstępni, wstępni, rodzeństwo, pasierb, ojczym, macocha, teściowie, zięć, synowa);
•  7878 zł – w przypadku gdy nabywcą jest osoba zaliczana do II grupy podatkowej (zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych;
•  5308 zł – w przypadku gdy nabywcą jest osoba zaliczana do III grupy podatkowej – wszystkie pozostałe osoby.
  Powyższe limity dotyczą łącznie wszystkich darowizn otrzymanych w okresie pięciu lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie.

Od 1 lipca zmianie uległy powyższe kwoty wolne od podatku i od tej daty kształtują się one następująco:

• 36 120 zł – dla nabywców zaliczanych do I grupy podatkowej;
•  27 090 zł – dla nabywców zaliczanych do II grupy podatkowej;
• 5733 zł – dla nabywców zaliczanych do III grupy podatkowej.

W dwóch pierwszych grupach podatkowych wzrost kwot wolnych od podatku jest zdecydowanie znaczący. Najmniej odczuwalny będzie on dla III grupy podatkowej, w której znajdują się wszystkie pozostałe osoby – przede wszystkim niespokrewnione z obdarowanym. Jednak, jak wiadomo, najczęściej darowizny są dokonywane w gronie najbliższej rodziny, dlatego też przede wszystkim zostały zwiększone kwoty wolne w tym kręgu osób.

Nowelizacja przepisów nie wpłynie na kwestie zwolnienia z podatku. W dalszym ciągu ze zwolnienia będą mogły skorzystać osoby znajdujące się w tzw. zerowej grupie podatkowej – czyli najbliższa rodzina. Aby uniknąć opodatkowania, należy w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego zgłosić otrzymanie darowizny do właściwego naczelnika urzędu skarbowego na druku SD-Z2. Co istotne, w przypadku darowizny środków pieniężnych konieczne jest udokumentowanie ich otrzymania przelewem na rachunek bankowy – z tego wynika, że darowizny otrzymane w gotówce nie podlegają zwolnieniu i trzeba będzie zapłacić od nich podatek według właściwych stawek – w tym zakresie nic nie uległo zmianie. Również w przypadku przekroczenia terminu na złożenie zgłoszenia SD-Z2 powstanie obowiązek zapłaty podatku w stawkach właściwych dla I grupy podatkowej.

Najczęściej darowizny są dokonywane w gronie najbliższej rodziny, dlatego też zostały zwiększone przede wszystkim kwoty wolne odnoszące się do tego kręgu osób.

Warto mieć na uwadze
Powyższe zmiany – jak wyżej wskazano – weszły w życie już 1 lipca 2023 r. Trzeba mieć jednak na uwadze, że mają zastosowanie do nabycia rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po wejściu w życie ustawy zmieniającej. Wynika to bezpośrednio z przepisu art. 28 ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (ustawa zmieniająca), w myśl którego do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 3 (ustawa o podatku od spadków i darowizn) w brzmieniu dotychczasowym. Ma to taki skutek, że w przypadku nabycia rzeczy lub praw przed 1 lipca 2023 r. zastosowanie znajdują inne kwoty wolne od podatku – znacznie niższe.

Łukasz Kuczyński/K. Ś.

Kancelaria Radcy Prawnego Łukasz Kuczyński