Często słyszymy, jak bardzo potrzebne są nam takie pierwiastki jak: cynk, żelazo czy magnez. Mniej lub wcale nie mówi się natomiast o miedzi, która, jak się okazuje, jest nam bardzo potrzebna. Czasami wręcz niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu, ponieważ warunkuje prawidłowy przebieg wielu przemian biochemicznych. Pierwiastek ten m.in. bierze udział w oddychaniu, wpływa na syntezę wielu białek i przyswajanie żelaza, a przy tym występuje w centrach aktywnych wielu enzymów.
Jest niezbędnym elementem procesu tworzenia się krwinek czerwonych, a przy tym wchodzi w skład barwnika krwi oraz enzymu o działaniu przeciwutleniającym. Miedź warunkuje także przesyłanie impulsów nerwowych, bierze bowiem udział w procesie wytwarzania energii w komórce i produkcji niektórych neuroprzekaźników. Ma też dobry wpływ na błonę otaczającą komórki nerwowe. Do tego wykazuje działanie bakteriobójcze – hamuje rozmnażanie bakterii i skutecznie je niszczy. Źródłem miedzi przyswajalnej dla człowieka jest żywność. Pokarmy bogate w miedź to: wątroba zwierzęca, ziarna słonecznika, dyni, sezamu, soi, kakao, czekolada, drożdże piekarskie, suszone pomidory, siemię lniane, otręby pszenne, suszone śliwki i papryka. Minimalne dzienne spożycie miedzi wynosi 0,5 ppm. Bezpieczne dzienne spożycie miedzi waha się w przedziale 2–3 mg. Przekroczenie tych wartości grozi niedoborem lub nadmiarem pierwiastka w organizmie.
Foto: Unsplash
Przyczyny i objawy niedoboru
Przyczyny zbyt niskiego poziomu miedzi w organizmie to nie tylko niedobór miedzi w diecie. Odpowiada za to również jej wchłanianie, blokowane w przewodzie pokarmowym przez białka mleka i jaj oraz warzywa kapustne i amarylkowate, które są zasobne w duże ilości związków siarki, np.: czosnek, por, kapusta czy cebula. Przyswajanie miedzi mogą także zaburzać cynk lub środki zobojętniające stosowane w przypadku nadkwasoty. Odpowiadać za to mogą również choroby oraz zaburzenia, takie jak: uwarunkowane genetycznie defekty metabolizmu, prowadzące do wystąpienia schorzenia zwyrodnienia wątrobowo-soczewkowego, genetycznie uwarunkowana choroba neurodegeneracyjna, a także utrata miedzi z moczem (zespół nerczycowy), niedożywienie związane z niedoborem białka, przewlekłe stany zapalne i związane z tym upośledzone trawienie i wchłanianie. Niedobór miedzi może być również przyczyną: niedokrwistości, obniżonego poziomu liczby granulocytów we krwi, obniżenia odporności, drgawek i zaburzeń równowagi.
Nadmiar miedzi w organizmie jest toksyczny i może wywołać szereg niepożądanych objawów.
Nie dopuść do nadmiaru
Nadmiar miedzi w organizmie pojawia się np. wskutek spożywania dużych ilości pokarmów bogatych w ten pierwiastek, a także wody pitnej o niskiej twardości bądź niskim pH, co przede wszystkim dotyczy wody dostarczanej miedzianą instalacją wodociągową. Może to prowadzić do pojawienia się zaburzeń pokarmowych i uszkodzenia wątroby. Dawka śmiertelna odpowiada około 30 g siarczanu miedzi. Podwyższone stężenie tego mikroelementu może być spowodowane również ostrą lub przewlekłą chorobą wątroby, białaczkami szpikowymi, anemią aplastyczną lub megaloblastyczną. Nadmiar miedzi w organizmie może wywoływać szereg nieprzyjemnych objawów. Mowa o bólach mięśniowych i brzucha, biegunkach, wymiotach i nudnościach. Mogą także pojawić się bóle i zawroty głowy czy też metaliczny smak w ustach. A zatem w przypadku miedzi, podobnie jak wielu innych pierwiastków czy też witamin, najważniejszą zasadą jest, by zachować umiar i nie przesadzać.
Karolina Świerc
