W bieżącym roku szkolnym 2023/2024 2111 uczniów w województwie warmińsko-mazurskim uczy się języka niemieckiego jako języka mniejszości – o pięciu mniej niż rok temu.
2111 uczniów uczy się w 41 szkołach na terenie Warmii i Mazur. Po raz drugi od wprowadzenia w 2005 r. języka mniejszości liczba dzieci i młodzieży uczęszczających na te lekcje spadła. Spadek w porównaniu z rokiem poprzednim jest jednak umiarkowany i wynosi 0,2% (w roku szkolnym 2022/2023 2116 uczniów w regionie chodziło na zajęcia z języka niemieckiego jako języka mniejszości – patrz tabela).
Darstellung: Wochenblatt.pl
Zmniejszyła się także – o dwie – liczba placówek oświatowych oferujących język niemiecki jako język mniejszości. W tym roku szkolnym szkoły podstawowe w Borkach i Radostowie w powiecie olsztyńskim nie prowadzą już lekcji języka niemieckiego jako języka mniejszości. Nie doszła za to żadna nowa placówka.
W szkołach podstawowych w Wilczętach i Słobitach w powiecie braniewskim dzieci i młodzież uczą się innego języka mniejszości narodowej, jakim jest ukraiński.
Wśród 41 placówek oferujących język niemiecki jako język mniejszości 25 to szkoły publiczne prowadzone przez gminę lub miasto na prawach powiatu, tj. Olsztyn i Elbląg; dwie to szkoły prywatne, a 14 – szkoły prowadzone przez stowarzyszenia.
Języka niemieckiego jako języka mniejszości dzieci i młodzież uczy się w 15 gminach wiejskich lub miejsko-wiejskich, w dwóch miastach na prawie powiatu – Olsztynie i Elblągu – oraz w pięciu powiatach wiejskich. (W województwie warmińsko-mazurskim znajduje się łącznie 19 powiatów i dwa miasta na prawach powiatu. W skład powiatów wchodzi 116 gmin. W sumie na Warmii i Mazurach żyje ok. 1,4 mln osób.)
Najwięcej dzieci (w liczbach bezwzględnych) uczy się języka niemieckiego jako języka mniejszości w powiecie olsztyńskim, co nie jest zaskakujące, gdyż jest to najludniejszy powiat w województwie. Wyróżnienia po raz kolejny należą się natomiast rodzicom z powiatów Nidzica i Mrągowo. W stosunku do liczby mieszkańców tych powiatów większość dzieci uczy się języka niemieckiego jako języka mniejszości. Co również jest ogólnie zauważalne: w Olsztynie z roku na rok rośnie liczba osób uczących się języka niemieckiego jako języka mniejszości.
Ponadto zdecydowana większość szkół zlokalizowana jest w małych wioskach. Natomiast tam, gdzie jest najwięcej przedstawicieli mniejszości niemieckiej, np. w: Ostródzie, Giżycku, Morągu, Ełku, Bartoszycach, Lidzbarku Warmińskim, Szczytnie czy Iławie, żadne dziecko nie uczy się języka niemieckiego jako języka mniejszości.
Kolejnym niepokojącym zjawiskiem jest zanikanie języka niemieckiego w przedszkolach. Zjawisko to obserwujemy już siódmy rok szkolny z rzędu. Dzieci w wieku przedszkolnym w Bredynkach uczyły się języka niemieckiego przez rok, ale ten pozytywny rozwój należy już do przeszłości.
Z tego wszystkiego jasno wynika, że dziwna decyzja byłego ministra edukacji o zmniejszeniu tygodniowego wymiaru godzin nauczania języka niemieckiego jako języka mniejszości spowolniła wieloletnią tendencję wzrostową na Warmii i Mazurach. Drugi rok z rzędu obserwujemy spadek liczb. Być może jednak zapowiedziany przez nową minister edukacji i nauki powrót do trzech godzin tygodniowo spowoduje, że znów będzie większa liczba zainteresowanych.
Lech Kryszałowicz
Na Warmii i Mazurach nauczanie języka niemieckiego jako języka mniejszości rozpoczęło się w 2005 r. w trzech szkołach: w Łynie, Szkotowie i Nidzicy. Z oferty tej skorzystało wówczas nieco ponad 100 dzieci. Inicjatorem zajęć był nieżyjący już Albert Wylengowski, ówczesny przewodniczący Mniejszości Niemieckiej w Nidzicy.
