Dzika róża (Rosa canina), inaczej szypszyna, to krzew ozdobny znany ze swoich właściwości leczniczych, który odnajduje się również w sztuce kulinarnej. Można ją spotkać w niemal całej Europie, Afryce Północnej, na Wyspach Kanaryjskich i Azji, a także w Australii i Nowej Zelandii.
Krzew ten osiąga wysokość do 3 m, ale zdarza się, że jako pnącze rozrasta się nawet do 12 m. Jego gałęzie są łukowato odgięte ku ziemi i silnie. Posiadają zakrzywione kolce. Liście dzikiej róży są zielone, nagie lub owłosione, złożone z eliptycznych i ostro ząbkowanych listków. Kwiaty szypszyny są pięciopłatkowe, zwykle różowe, ale można również spotkać gatunki białe. Roślina kwitnie od maja do lipca, a jej kwiaty wydzielają przyjemny zapach. Owoc pozorny to zgrubiałe dno kwiatowe, zawierające zgrupowanie owoców właściwych w postaci białawych orzeszków.
Dzika róża jest rośliną, która znajduje szerokie zastosowanie, głównie w kuchni i medycynie naturalnej, ale także kosmetyce.
Foto: Unsplash
Zastosowanie dzikiej róży
Dzika róża jest rośliną, która znajduje szerokie zastosowanie, głównie w kuchni i medycynie naturalnej, ale także kosmetyce i innych gałęziach przemysłu oraz dziedzinach życia. Kandyzowane płatki róż nadają się do dekoracji ciast. Z ucieranych przygotowuje się konfiturę z płatków róży (ale i płatki róży w cukrze, które są fantastycznym dodatkiem do herbaty i innych napojów oraz ciast), a w niektórych rejonach nawet zupę różaną. Z owoców dzikiej różny powstają dżemy, soki i syropy oraz wina, również koncentraty witaminowe i mieszanki ziołowe. Z kolei z owoców oraz płatków produkuje się aromatyczne herbaty. Dzika róża jest często spotykanym składnikiem kosmetyków pielęgnacyjnych do twarzy (np. krem, serum, tonik), ciała (żel pod prysznic, mydło, balsam do ciała) czy włosów (szampon, odżywka do włosów). Warto je stosować, bo poprawiają wygląd i kondycję włosów oraz skóry, rozjaśniając ją i odżywiając. Ekstrakt z dzikiej róży jest też wykorzystywany do produkcji perfum.
Właściwości lecznicze i działanie
Dzika róża to także roślina lecznicza. Surowiec zielarski stanowią dojrzałe owoce, w których obecne są: kwasy organiczne, garbniki, karotenoidy, olejki eteryczne, cukry, pektyny i flawonoidy. Są w nich także witaminy: A, B1, B2, E, K, kwas foliowy oraz witamina C. To sprawia, że dzika róża ma właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwutleniające, przeciwalergiczne, antyseptyczne, odtruwające, odprężające i uspokajające oraz przeciwnowotworowe. Na co konkretnie pomaga szypszyna? Roślina jest traktowana jak środek wzmacniający i zalecana w stanach rekonwalescencji, bo wzmacnia i poprawia odporność. Z uwagi na działanie żółciopędne, łagodnie moczopędne i słabo rozkurczające wykorzystuje się ją w leczeniu, Dzika róża wykorzystywana jest też do produkcji leków, suplementów diety i wyrobów medycznych, głównie tabletek lub kapsułek.
Dzika róża dostępna jest także w postaci herbatek i suszu do przygotowywania naparu oraz soków.
Przeciwwskazania i skutki uboczne
Dzika róża jest dostępna także w postaci herbatek i suszu do przygotowywania naparu oraz gotowych do spożycia soków. Jednak sięgać po tę roślinę nie może każdy. Owszem, produkty spożywcze i kosmetyczne zawierające dziką różę, tak jak i sama dzika róża, są uznawane za bezpieczne. Ba, mogą po nie sięgać także ciężarne i kobiety karmiące piersią, istnieją jednak różne przeciwwskazania do stosowania preparatów z tej rośliny. Są nimi: przebyty zawał serca, przebyty zator płucny, zakrzepica żył głębokich, zaburzenia w zakresie przyswajania żelaza. Ze stosowaniem dzikiej róży wiąże się ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Możliwe skutki uboczne to: zgaga, nudności i wymioty, biegunka, zmęczenie, ból głowy bądź bezsenność.
Karolina Świerc
