Wyzwania i nadzieje

W poniedziałek (8 stycznia) przedstawiciele mniejszości niemieckiej i związani z nią lokalni politycy z regionu zebrali się na spotkaniu noworocznym. Tradycyjnie była to okazja do podsumowania minionego roku i spojrzenia w przyszłość na nadchodzące miesiące.

Na wstępie burmistrzowie, starostowie, radni różnych szczebli oraz przewodniczący rad powiatowych i gminnych z Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców najpierw otrzymali od przewodniczącego towarzystwa podsumowanie minionych miesięcy. Jak stwierdził Rafał Bartek, był to rok pełen wydarzeń, które nie były łatwe dla Niemców w Polsce. – Dyskryminacja ok. 55 tys. dzieci mniejszości niemieckiej w Polsce była kontynuowana mimo licznych zabiegów i obietnic jej zniesienia ze strony rządzących. Otrzymaliśmy dodatkowe środki na edukację językową pozaszkolną ze strony niemieckiej, ale ze względu na późne decyzje budżetowe i bariery proceduralne nie byliśmy w stanie ich w pełni wykorzystać. Aktywnie wzięliśmy udział w wyborach parlamentarnych z 15 października, ale przy ogromnym wzroście frekwencji i ogromnej polaryzacji społeczeństwa po raz pierwszy nie daliśmy rady wprowadzić naszego parlamentarzysty do polskiego Sejmu – wyliczał Bartek.

Liczby i fakty

A jednak miniony rok, podobnie jak lata poprzednie, charakteryzował się wieloma projektami kulturalnymi. Przewodniczący TSKN wymienił: 387 projektów w ramach Konsolidacji Domów Spotkań, 115 projektów kulturalnych i językowych wspieranych przez Konsulat Niemiec w Opolu, 84 kursy sobotnie na samej Opolszczyźnie, 12 niemieckich szkółek piłkarskich „Miro” nadal działa, 29 projektów zostało wspartych finansowo przez 19 gmin w regionie, 9 dużych projektów zostało wspartych przez polskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, a 19 przez Federalne Ministerstwo Spraw Wewnętrznych.

– Ponad 1300 członków odwiedziło Centrum Dokumentacyjno-Wystawiennicze Niemców w Polsce w ramach projektu „Szkoleń multiplikatorów TSKN”. 10 siedzib DFK zostało wyremontowanych i doposażonych w ramach remontów miejsc, gdzie odbywają się i mają się odbywać projekty językowe. W Chrząstowicach otwarto 11 września 2023 r. dwujęzyczną placówkę przedszkolną w miejscu, gdzie przez 90 lat funkcjonowały klasztor i ochronka Sióstr Służebniczek. Było 40 gmin, w których dodano godziny języka niemieckiego jako języka mniejszości z budżetów gminnych – mówił dalej Rafał Bartek.

Wybory samorządowe

Przewodniczący TSKN z optymizmem patrzy teraz na rok 2024, szczególnie ze względu na opublikowany projekt rozporządzenia, które ma na celu podniesienie liczby lekcji języka niemieckiego jako języka mniejszości do poziomu trzech godzin tygodniowo. – Ważne jest przede wszystkim to, że jako społeczność wracamy w ten sposób symbolicznie do grona pełnoprawnych obywateli i mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce, którym przysługują takie same prawa – powiedział Bartek i odniósł się również do niedawno opublikowanych danych spisu powszechnego.

Jednym z głównych wyzwań będą jednak wybory samorządowe, w których mniejszość niemiecka po raz pierwszy nie wystartuje jako niezależny komitet. – Wiem i mam świadomość tego, że nie wszyscy z tej formuły są zadowoleni, ale proszę mi uwierzyć, że decyzje zarządu w tym zakresie zostały poprzedzone wieloma rozmowami i analizami. Musimy być otwarci na zmiany, również te pozytywne, gdy coraz więcej ludzi pochodzenia polskiego utożsamia się z celami naszej aktywności politycznej. Musimy też w końcu być gotowi i otwarci na coś, co zawsze było przedmiotem dyskusji wewnątrz naszej organizacji, czyli bardziej czytelne rozdzielenie polityki od działalności kulturalno-edukacyjnej – powiedział Rafał Bartek.

Politycznie mniejszość niemiecka jest teraz reprezentowana przez projekt Śląscy Samorządowcy Śląskiego Stowarzyszenia Samorządowego. Jego przewodniczący Łukasz Jastrzembski również zwrócił się do zebranych na spotkaniu noworocznym i podkreślił znaczenie tej decyzji. – To był ostatni moment, żeby wskoczyć z powrotem na polityczny wózek, który powoli odjeżdża mniejszości niemieckiej. Można porównać nas, w tym mnie, do żaby, która siedzi w coraz gorętszej wodzie i dopiero za późno orientuje się, że jest już prawie ugotowana – powiedział Jastrzembski i dodał: – To będą pierwsze wybory bez niezależnego komitetu Mniejszości Niemieckiej, ale będą kandydaci z szeregów mniejszości niemieckiej startujący jako Śląscy Samorządowcy. Nie chcemy się wypierać naszego pochodzenia, a raczej je podkreślać. Ale jeśli chcemy być skuteczni politycznie, musimy się otworzyć.

Podziękowania

W swoim przemówieniu powitalnym wicemarszałkini województwa opolskiego Zuzanna Donath-Kasiura również podkreśliła znaczenie wyborów samorządowych, ale jednocześnie zwróciła uwagę, że kobietom w szeregach mniejszości niemieckiej należy poświęcić więcej miejsca, aby mogły również wziąć odpowiedzialność za społeczeństwo i politykę. – Powinniśmy nie tylko pracować tak pilnie jak dotychczas, ale przede wszystkim mówić o wszystkich naszych działaniach, aby opinia publiczna mogła również zobaczyć, jak aktywni jesteśmy jako mniejszość oraz jako lokalni i regionalni politycy – powiedziała Donath-Kasiura.

Spotkanie noworoczne było także okazją do podziękowania za pracę Ryszardowi Galli, wieloletniemu posłowi Mniejszości Niemieckiej. W swoim wystąpieniu Galla po raz kolejny podkreślił nadzieję, że po rozpoczętej właśnie przerwie za cztery lata przedstawiciel mniejszości w polskim parlamencie ponownie będzie reprezentował tę społeczność.

Podczas spotkania Andrea Pownuk opowiedziała również o działalności Związku Młodzieży Mniejszości Niemieckiej, który w tym roku ponownie wybierze nowy zarząd. Z kolei swoje umiejętności wokalne zaprezentowała Maja Gerstenberg z Głogówka.

Rudolf Urban